همه‌روزه و طی قرن‌های متمادی در گوشه و کنار جهان، پدران و مادران به فرزندان خود گوشزد کرده‌اند که سفید شدن موی آن‌ها به دلیل حرص‌وجوشی است که از به‌واسطه شیطنت‌ها و کارهای نادرست کودکانشان می‌خورند.
افراد زیادی در گوشه و کنار جهان و طی قرون مختلف این موضوع را از والدین خود شنیده و درزمانی دیگر آن را به فرزندان شیطان خود بازگو کرده‌اند.
نتایج تحقیقات جدید دانشمندان نشان می‌دهد که واقعاً اصلی‌ترین دلیل از دست رفتن رنگ‌دانه‌های مو و سفید شدن آن‌ها، استرس و فشارهای عصبی است.
در این مطالعات، پژوهشگران به مطالعه و بررسی رفتار موش‌ها و فرایند سفید شدن موی آن‌ها پرداختند. این مطالعات می‌تواند منجر به ارائه روش‌هایی جدیدتر و کارآمدتر برای حفظ موهای انسان و پیشگیری از سفید شدن آن‌ها شود.
پژوهشگران طی مطالعات خود و ایجاد استرس روی موش‌ها دریافتند که پس از گذشت تنها چند روز، تمام سلول‌های بنیادی احیاکننده رنگ‌دانه‌های مو در این حیوانات از بین رفتند. موضوع بسیار مهم، این است که پس از پایان یافتن این سلول‌ها، بدن دیگر نمی‌تواند رنگ‌دانه‌ها را بازسازی کند. به‌این‌ترتیب، خسارت ایجادشده یک خسارت دائمی است.
دکتر یا چیه سو (Ya-Chieh Hsu) استادیار دانشگاه هاروارد و متخصص زیست‌شناسی احیا و سلول‌های بنیادی که سرپرستی این مطالعات را بر عهده دارد، درباره این موضوع گفت: «هر فردی به‌طور خاص و مجزا روایتی در مورد چگونگی تأثیر استرس بر بدن دارد.
این موضوع به‌خصوص در رابطه باپوست و موها یعنی تنها بافت‌هایی که می‌توانیم آن‌ها را بدون واسطه مشاهده کنیم، تأثیراتی جدی دارد. ما در این مطالعات قصد داشتیم به‌طور دقیق بفهمیم که آیا این ارتباط صحیح است و اگر چنین است، چگونه استرس منجر به تغییر در بافت‌های متنوع بدن انسان می‌شود.»
وی در ادامه توضیحات خود افزود: «رنگ‌دانه‌های موجود در مو برای مطالعه چنین سیستمی مناسب بوده و قابل‌دسترسی و قابل‌ردیابی است. علاوه بر این، ما واقعاً کنجکاو بودیم که ببینیم آیا استرس درواقع منجر به از دست رفتن رنگ‌دانه‌های مو می‌شود یا خیر.»
در تحقیقات انجام شده روی موش‌ها مشخص شد كه استرس موجب فعال شدن اعصاب مرتبط با واکنش نسبت به شرایط جنگ یا پریدن و پرواز شده و درنتیجه باعث آسیب دائمی سلول‌های بنیادی ایجادكننده رنگ‌دانه در فولیکول‌های مو می‌شود.
این پژوهشگر ارشد دانشگاه هاروارد گفت: «زمانی که ما شروع به مطالعه این موضوع کردیم، می‌دانستیم که استرس برای بدن مضر است،اما مطالعات بعدی ما را بسیار شگفت‌زده کرد؛ زیرا دریافتیم که تأثیرات مخرب استرس، بسیار فراتر از تصورات پیشین ماست.»
پژوهشگران طی مطالعات خود و ایجاد استرس روی موش‌ها دریافتند که پس از گذشت تنها چند روز، تمام سلول‌های بنیادی احیاکننده رنگ‌دانه‌های مو در این حیوانات از بین رفتند. موضوع بسیار مهم، این است که پس از پایان یافتن این سلول‌ها، بدن دیگر نمی‌تواند رنگ‌دانه‌ها را بازسازی کند. به‌این‌ترتیب، خسارت ایجادشده یک خسارت دائمی است.
بینگ ژانگ (Bing Zhang) پژوهشگر دوره پسادکترای دانشگاه هاروارد و از دیگر اعضای این تیم تحقیقاتی در تکمیل گفته‌های دکتر یا چیه سو، اعلام کرد: «پیش‌ازاین به نظر می‌رسید وجود واکنش‌های استرسی به‌ویژه استرس‌های حاد، برای بقای جانوران و امکان‌پذیر کردن واکنش سریع نسبت به خطرات محیطی، مفید و لازم است اما مطالعات ما نشان می‌دهد که استرس حاد باعث از بین رفتن دائمی سلول‌های بنیادی می‌شود.»
در گزارش منتشرشده در این رابطه اعلام شد: با درک دقیق چگونگی تأثیر استرس بر سلول‌های بنیادی که باعث تولید رنگ‌دانه می‌شوند، ما زمینه را برای درک چگونگی تأثیر استرس بر سایر بافت‌ها و اندام‌های بدن فراهم کرده‌ایم؛ بنابراین، درک چگونگی تغییر بافت‌های بدن ما تحت استرس، اولین قدم مهم جهت ارائه درمان نهایی است که می‌تواند تأثیرات مضر استرس را متوقف کرده یا بازگرداند. هرچند هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری در این زمینه وجود دارد.
شرح کامل این پژوهش و یافته‌های به‌دست‌آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی نیچر (journal Nature) منتشرشده و در اختیار پژوهشگران قرار دارد.
مترجم: فاطمه کردی
No tags for this post.