استرس قبل از جراحی، به‌عنوان شایع‌ترین عارضه قبل از عمل‌های جراحی است که عوارض بسیار زیادی ازجمله عدم رضایت‌مندی از خدمات دریافتی، عدم مشارکت در پروسه درمان، افزایش نیاز به داروهای دوره مراقبتی همچون داروهای آرام‌بخش، کاهش کیفیت خواب، افزایش نیاز به داروهای بیهوشی و افزایش طول دوره اقامت در بیمارستان دارد.
عوامل بسیار زیادی بر استرس قبل از جراحی و افزایش شدت آن مؤثر هستند که از آن میان می‌توان به سابقه استرس قبلی، سابقه قبلی عمل جراحی، سابقه مراقبت از بیماران بدحال جراحی‌شده، عدم آشنایی با محیط بیمارستان و عدم آگاهی از پروسه درمانی و مراقبتی اشاره کرد.
در این میان به بیان متخصصان، بیماران سرطانی به دلیل عواملی چون دریافت دوره‌های طولانی‌مدت شیمی‌درمانی و رادیوتراپی، کاهش سطح امید به زندگی، افزایش سطح افسردگی، کاهش کیفیت زندگی و ناراحتی و نگرانی‌های اعضای خانواده، بیشتر از سایرین مبتلابه استرس می‌شوند. بر این اساس، در بیماران سرطانی به‌خصوص بیمارانی که قبلاً تحت رادیوتراپی قرار گرفته‌اند و نیازمند عمل جراحی هستند، استرس زیادی وجود دارد که بایستی به طریقی کنترل شود.
پژشکان بدین منظور روش‌های دارویی و غیردارویی را به کار می‌برند که بدون شک، درصورتی‌که درمان غیردارویی مؤثر باشد، این روش می‌تواند ترجیح داده شود.
در همین رابطه، پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی تبریز در مطالعه‌ای پژوهشی، تأثیر یک روش کنترل استرس غیردارویی را بر میزان استرس زنان مبتلابه سرطانی که در شرف عمل ماستکتومی یا برداشت پستان بودند، به آزمایش گذاشته‌اند.
در این مطالعه، محققان از طب فشاری گوش برای کاهش اضطراب و استرس بیماران فوق استفاده کردند و همچنین تأثیر این روش را بر سطح هورمون کورتیزول بیماران فوق به‌عنوان هورمون مؤثر در استرس بررسی کرده‌اند.
محققان دانشگاه علوم پزشکی تبریز برای انجام مطالعه مورد اشاره، از مشارکت 66 بیمار بستری در بیمارستان امام رضای تبریز بهره بردند. بیماران فوق از سه روز قبل از جراحی، روزانه در دو نوبت طب فشاری گوش را انجام می‌دادند و سطح اضطراب آن‌ها نیز توسط محققان اندازه‌گیری می‌شد. نحوه انجام طب فشاری گوش توسط متخصص طب سنتی به بیماران آموزش داده شده بود.
نتایج این تحقیق جالب نشان داد که طب فشاری گوش در بیماران مبتلابه سرطان پستان که دوره‌های رادیوتراپی را سپری کرده‌اند و قبلاً تحت استرس قرار گرفته‌اند، می‌تواند اثرات مثبتی در کاهش سطح استرس آشکار و پنهان آن‌ها و همچنین پایین آمدن میزان هورمون کورتیزول قبل از جراحی ماستکتومی داشته باشد.
در این رابطه، عباسعلی درستی، محقق گروه بیهوشی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و دیگر همکارش در این پژوهش می‌گویند: «به نظر می‌رسد کاهش هورمون کورتیزول به دنبال مکانیسم آرام‌بخشی که طب فشاری ایجاد می‌کند اتفاق افتاده و به‌تبع آن، استرس نیز کاهش می‌یابد. کاهش سطوح این هورمون قبل از جراحی و با به‌کارگیری روش فوق، نیاز به داروهای آرام‌بخش قبل از بیهوشی و همچنین نیاز به داروی بیهوشی را تا حد چشمگیری می‌کاهد و همین امر به‌نوبه خود از عوارض داروهای بیهوشی جلوگیری می‌نماید».
به گفته این محققان، «این کاهش استرس، از عوارض ناخواسته قبل، حین و پس از جراحی که در افراد مضطرب مشاهده می‌شود، جلوگیری می‌نماید. به‌علاوه، در بیماران سرطانی که دوره‌های درمانی همچون رادیوتراپی را سپری نموده‌اند این روش به‌مراتب دارای اثرات مطلوب و مفید بیشتری است».
این یافته‌های پژوهشی که روشی فراتر از روش‌های دارویی دارای عوارض را برای کاهش استرس بیماران قبل از عمل جراحی برداشت پستان پیشنهاد می‌نمایند، در قالب مقاله‌ای علمی پژوهشی در نشریه «بیماری‌های پستان ایران» به چاپ رسیده‌اند.
قابل ذکر است نشریه «بیماری‌های پستان ایران» به‌صورت فصل‌نامه توسط مرکز تحقیقات سرطان پستان پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی منتشر می‌شود.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.