Cerasus avium، گیاهی درختی است كه ارتفاع آن 10 تا 20 (به ندرت 30) متر می رسد. ساقه اصلی در این گیاه به خوبی مشخص است و شاخه‌های آن افقی‌‌اند؛ تركه‌های جوان برهنه، پوست تنه به رنگ سرخ فام- قهوه‌ای است كه به صورت نوارهای كاغذ مانندی از تنه جدا می شود. برگ ها كشیده، تخم مرغی واژگون، نوكدار با حاشیه‌ای دالبری- دندانه‌ای؛ دندانه‌ها عمیق اما نوك كند هستند، برگ ها نیز بدون كرك و در سطح رویی كدرند، معمولا در سطح زیرین پوشیده از كرك های دائمی هستند. برگ ها به هنگام جوانی می ریزد؛ ابعاد برگ 8-15×4-7 سانتی متر، دمبرگ به طول 2-5 سانتی متر همراه با دو غده در قسمت بالا است. گل ها نیز به صورت چترهایی بدون پایه و دارای 2 تا 6 گل، دمگل‌ها به طول 2 تا 5 سانتی متر هستند. گلبرگ ها به طول 5 تا 15 میلی متر و به رنگ سفید، میوه به قطر 9 تا 12 سانتی متر، كروی، به رنگ قرمز تیره (علاوه بر این زرد- كرم، قرمز روشن و یا سیاه نیز دیده می شود)، مزه میوه شیرین یا تلخ، درون بر تقریبا كروی و صاف است.
قسمت دارویی این گیاه، دم میوه آن موسوم به دم گیلاس است كه به طول 3 تا 5 سانتی متر، باریك و مدور به رنگ قهوه‌ای روشن دیده می شود و در دو طرف كمی برجستگی دارد.
میوه گیلاس را از آخر اردیبهشت تا خرداد ماه جمع آوری و دم گیلاس را از آن جدا و خشك می کنند. دم گیلاس به عنوان مدر مورد مصرف قرار می‌گیرد.
مقدار مصرف
2تا 4 گرم از دم گیلاس روی سه بار به صورت دم کرده در یک فنجان استفاده می شود. در طب گذشته از دم گیلاس به عنوان مدر و دفع كننده سنگ مجاری ادراری استفاده می شد.
مواد متشکله
كاتشین تانن‌ها، گلی كوزیدهای سیانوژنیك، فلاونوییدها، لكو آنتوسیانین، پورین ها، اسید سالیسیلیك و فنل ها، آنیون‌های كلرو ازت، كاتیون های پتاسیم، آهن، كلسیم، منیزیم و سدیم، مقداری ژنیستئین، وپرونتین، اولئالیك اسید، نارینجنین وكورستین ، در دم گیلاس وجود دارد .
دم گیلاس به علت داشتن مقداری فلاونوئید اثر ضد التهاب داشته و همچنین به علت داشتن املاح پتاسیم و سدیم و املاح دیگر دارای خاصیت مدری نیز است.
*مونا غیاثی یكتا، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی
No tags for this post.