خون قاعدگی، منبع غنی سلول های بنیادی

از این رو، زمانی که بحث سلول درمانی مطرح می شود، منظور استفاده از آن دسته از سلول های بدن در درمان است که توانایی تکثیر بالایی دارند و می توانند به سلول های بخش های مختلف بدن تبدیل شوند.

پیش از این سلول های بنیادی در کشور از منابع مختلف مانند خون بندناف، مغز استخوان، خون محیطی و بافت چربی تامین می شد. اما، این منابع دارای محدودیت هایی از قبیل دشواری نمونه گیری، دشواری دسترسی، ناممکن بودن تکرار نمونه گیری و تحمیل درد به نمونه دهنده بودند ضمن اینکه برای  درمان همه بیماری ها مطلوب نبودند.

از این رو، طی انجام یک پژوهش کاربردی توسط پژوهشگران جهاددانشگاهی منبع جدید سلول های بنیادی که هیچ یک از محدودیت های گفته شده را ندارد، کشف شد. این منبع خون قاعدگی است که منبع غنی سلول های بنیادی است.

دکتر سمیه کاظم‌نژاد و دکتر سیمین ظفردوست از پژوهشگران این طرح هستند که برای طراحی و اجرای طرح پژوهشی «بانک سلولهای بنیادی خون قاعدگی» به عنوان پژوهشگران برتر معرفی شده و از آنها تقدیر به عمل آمد.

این پژوهش کاربردی که مطالعه روی آن، ۱۱ سال به طول انجامید و با حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه ابن‌سینا به سرانجام رسیده و بیشترین میزان اثربخشی را بين روش‌های موجود نشان داده است، دستاوردی بزرگ در زمینه درمان ناباروری به شمار می‌رود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا و پژوهشگر برتر جهاددانشگاهی در گفتگو با سیناپرس در رابطه با بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی گفت: در مرکز درمان ناباروری ابن سینا با زوج‌های ناباروری مواجه هستیم که حتی با روش‌های پیشرفته IVF هم نتیجه نمی گیرند و نهایتا مجبور به استفاده از روش‌های درمان جایگزین یا تخمک اهدایی می شوند.

دکتر سمیه کاظم‌نژاد با بیان اینکه با استفاده از این سلول، میزان تولد نوزاد زنده تا ۳۳ درصد افزایش پیدا می کند، اظهار کرد: از این روست که معتقدیم، نتیجه بدست آمده در این کارآزمایی بالینی از تصور ما فراتر بود و در نتایج مشاهده شد سلول‌های بنیادی خون قاعدگی می‌تواند میزان باروری را در زنانی که کاهش شدید ذخیره تخمدانی دارند حدود ۴۶ درصد افزایش دهد.

تاسیس بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی در کشور

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا ادامه داد: با این پژوهش ایده تاسیس بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی فراهم و راه‌اندازی شد. البته این بانک نخستین بانک در کشور و سومین بانک در جهان محسوب می شود. چراکه، پیش از این بانک هایی هم در کشورهای آمریکا و هند راه اندازی شده بود.

وی با تاکید بر اینکه، در حال حاضر فرد نمونه دهنده می تواند این نمونه را برای خودش ذخیره سازی ‌کند، تصریح کرد: اما، درصددیم در آینده بتوانیم سلول فرد را به دیگران هم اهدا کنیم. ضمن اینکه مدت زمان نگهداری این سلول حدود ۱۰ سال است.

ذخیره خون قاعدگی قبل از ۳۷ سالگی انجام شود

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا در رابطه با روند کار این سلول ها گفت: سلول‌های بنیادی که از منابع خونی گرفته می‌شود شامل دو دسته سلول‌های بنیادی خون ساز و سلول‌های بنیادی مزانشیمی است که در این طرح، سلول بنیادی مزانشیمی جداسازی شد.

وی افزود: با توجه به اینکه سن ذخیره سلول بنیادی خون قاعدگی بین ۲۰ تا ۴۵ سالگی است. توصیه می شود که اگر این ذخیره سازی با هدف حفظ باروری انجام می گیرد، ذخیره این سلول در سنین پایین تر از ۳۷ سالگی انجام شود. چراکه، هرچه سن زنان پایین‌تر باشد با سلول بنیادی بیشتر و با کیفیت تر مواجه خواهیم شد. ضمن اینکه این امکان وجود دارد که با مراجعات مکرر نمونه گیری در دفعات متعدد انجام گیرد.

مزیت‌های این نوع از استخراج سلول‌های بنیادی

این جنین‌شناس و عضو هیئت علمی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا بافت آندومتریک را یک بافت با توانایی تکثیر ماهانه در سنین باروری خانم‌ها دانست و گفت: با توجه به اینکه زمان زیادی از کشف مزایای استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی نمی‌گذرد، اما با توجه به قابلیت تکثیر بالای بافت آندومتر، مزیت‌های این نوع از استخراج سلول‌های بنیادی برای پزشکان و متخصصان ثابت شده است.

وی در رابطه با روند این پژوهش گفت: با انتخاب یک سلول نمونه، توانایی تکثیر و تمایز بین بافتی آن بررسی و حتی نمونه‌هایی نیز بر بافت حیوانی امتحان شد. پس از مطالعات حیوانی فراوانی که در کنار مطالعات کارآزمایی بالینی برای صحت ایمنی و اثربخشی استفاده از این سلول‌های بنیادی برای درمان اختلالات و بیماری‌هایی خارج از حوزه درمان ناباروری صورت گرفت، طرحی تعریف شد تا مشکلات بیمارانی که حتی با انجام عمل «IVF» در درمان باروری موفق نبوده‌اند را برطرف کنیم. از این رو در مرحله نخست،‌ خانم‌هایی که چندین بار عمل‌ آی‌وی‌اف انجام داده، اما موفق به بارداری نشده بودند را مد نظر قرار دادیم.

کاظم نژاد افزود: پس از انجام تست‌های کنترل کیفی صورت گرفته، اقدام به تزریق سلول بنیادی کشت شده از خون قاعدگی به داخل تخمدان خانم‌هایی کردیم که از دخیره تخمدانی مناسبی برخوردار نبوده و پیش از آن نیز اقدامات متعددی برای رفع مشکل ناباروری خود انجام داده اما، نتیجه نگرفته بودند.

استفاده از سلول بنیادی خون قاعدگی برای دیگران

وی در رابطه با استفاده از سلول بنیادی خون قاعدگی برای دیگران نیز گفت: این اقدام در صورتی که افراد سیستم HLA مشابهی داشته باشند، شدنی است. ضمن اینکه، تزریق سلول‌های بنیادی از خون قاعدگی به تخمدان زنانی که با کاهش ذخیره تخمدانی روبرو هستند برای درمان ناباروری اولین بار در ایران انجام شده است که این موضوع تمایز ما با سایر کشورهایی که در این زمینه فعالیت کرده‌اند را نشان می‌دهد.

بر اساس این گزارش، با توجه به اینکه تا کنون تنها دو مرکز در جهان خدمات ذخیره سلول های بنیادی خون قاعدگی و درمان با استفاده از این سلول ها را ارائه می کنند و مرکز درمان ناباروری ابن سینا نیز با ارائه این خدمت می تواند یک روش درمانی بسیار پیشرو را در اختیار متقاضیان قرار دهد و با توجه به تعداد امدک مراکز ارایه دهنده این خدمت در سطح جهان، این فرصت بسیار خوبی برای رونق گردشگری سلامت در کشور است.

گزارش:هانیه حقیقی

No tags for this post.