در کشور ما همگام با دیگر کشورهای دنیا بانک‌های خون بند ناف در قالب بانک‌های خصوصی و عمومی راهاندازی شده است که کارکرد آن‌ها تاحدی متفاوت است.دکتر مرتضی ضرابی، مدیرعامل شرکت فناوری‌های بن‌یاخته رویان درباره پرسش‌هایی که ممکن است پیرامون عملکرد و ماهیت بانک‌های خون بند ناف مطرح شود ، گفت: اگر خانواده‌ای تمایل داشته باشد خون بند ناف فرزندش را ذخیره کند این کار در بانک سلولهای بنیادی خون بند ناف انجام می‌شود. یکی از منابع قابل‌دسترس برای سلولهای بنیادی، خونی است که در بند ناف جریان دارد.
وی افزود: بررسی‌ها و تحقیقات انجام‌شده از سوی محققان نشان داد بندناف و جفت که درگذشته به‌عنوان یک زباله بیولوژیک دور انداخته می‌شد، حاوی سلولهای بنیادی و بخصوص سلولهای بنیادی خون‌ساز است که اگر جمع‌آوری شود می‌توان از این منبع سلولی ارزشمند برای درمان بسیاری از بیماری‌ها و به‌ویژه بیماری‌های ناشی از درگیری مغز استخوان استفاده کرد.
مدیرعامل شرکت فناوری‌های بن‌یاخته رویان خاطرنشان کرد: در دسترس بودن، شانس یافتن نمونه با تطابق ژنتیکی و کاهش احتمال رد پیوند از مهم‌ترین مزیت‌های سلولهای بنیادی خون بند ناف است. اکنون بیماری‌هایی که منشأ خونی دارند مانند انواع سرطان‌های خون، کم‌خونی‌های مادرزادی و بعضی از بیماری‌های نقص ایمنی با استفاده از این سلول‌ها قابل‌درمان هستند.
این سلولهای بنیادی برای هر فردی که تطابق ژنتیکی داشته باشد قابل‌استفاده است. علاوه بر نوزاد متولدشده که نمونه متعلق به خودش است امکان تطابق این نمونه سلول با پدر و مادر 50 درصد و احتمال تطابق نمونه با خواهر یا برادر او 25درصد است.
ضرابی در پاسخ به اینکه برای درمان کدام گروه از بیماری‌ها می‌توان از پیوند سلولهای بنیادی خون بند ناف استفاده کرد، گفت: سلولهای بنیادی که در خون بند ناف وجود دارد از نوع سلولهای بنیادی خون‌ساز است و به همین دلیل از این منبع سلولی بیشتر برای درمان بیماری‌هایی استفاده می‌شود که منشأ خونی دارند.
بر این اساس می‌توان از سلولهای بنیادی خون بندناف برای درمان انواع تالاسمی، سرطان‌های خونی، بیماری‌های نقص سیستم ایمنی، کم‌خونی‌های مادرزادی و همچنین بدخیمی‌های خونی استفاده کرد و از پیوند سلولهای بنیادی خون بند ناف بیشتر برای درمان این گروه از بیماری‌ها استفاده‌شده است؛ اما گفته می‌شود بر اساس مطالعات انجام‌شده پتانسیل درمان بیش از 80 بیماری با استفاده از سلولهای بنیادی وجود دارد. اگرچه در حال حاضر بیشتر برای درمان بیماری‌های با منشأ خونی از این روش استفاده می‌شود.
پدر و مادرهایی برای انجام مقدمات ذخیره‌سازی خون بند ناف فرزندشان اقدام کنند
مرتضی ضرابی در خصوص چگونگی ذخیره خون بند ناف، تاکیدکرد: اصل کار در ماه آخر بارداری انجام می‌شود. به‌عبارت‌دیگر خانواده‌هایی که در آستانه تولد فرزند هستند اگر قصد داشته باشند خون بندناف فرزندشان را در بانک خون بندناف ذخیره کنند باید در ماه آخر بارداری با بانک خون بندناف تماس بگیرند. البته اکنون مراحل ثبت‌نام در بانک خون بندناف به شیوه اینترنتی انجام می‌شود و به مراجعه حضوری نیازی نیست. متقاضیان می‌توانند برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره این فرایند به سامانه شرکت فناوری بن‌یاخته‌های رویان مراجعه کنند.
بررسی‌های ما برای بررسی امکان ذخیره‌سازی خون بند ناف یک هفته پیش از زایمان انجام می‌شود. افراد متقاضی باید در این زمینه مطالعه‌ای داشته باشند تا از شرایطی که برای امکان ذخیره‌سازی خون بند ناف در نظر گرفته می‌شود مطلع شوند و اطلاعات لازم در این زمینه را به دست آورند.
ضرابی گفت: هزینه نگهداری سلولهای بنیادی ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است و اکنون شرایطی را فراهم کردیم که هزینه نگهداری را تقسیط کنیم.
وی افزود: ابتلا به بعضی بیماری‌ها و همچنین وجود سابقه گروهی از بیماری‌ها در مادر یا مصرف داروهای خاص توسط مادر موجب می‌شود امکان جمع‌آوری و ذخیره خون بند ناف وجود نداشته باشد. خانواده‌هایی که متقاضی ذخیره خون بند ناف فرزندشان هستند نباید از موارد منع قرارداد برخوردار باشند.
اگر بررسی‌ها نشان دهد مشکلی برای عقد قرارداد وجود ندارد کارشناسان ما شبانه‌روزی در این مرکز حضور دارند و زمان زایمان در هر بیمارستانی که نوزاد متقاضی متولد می‌شود، حضور پیدا می‌کنند و خون‌گیری را انجام می‌دهند. پس از خون‌گیری در مدت‌زمان کمتر از 24 ساعت نمونه به بانک خون منتقل می‌شود و در آزمایشگاه بانک خون، سلولهای بنیادی از نمونه جداسازی می‌شود.
مدیرعامل شرکت فناوری‌های بن‌یاخته رویان درباره مدت‌زمانی قابل نگهداری نمونه، اعلام کرد: بر اساس استانداردهای موجود ما نمونه‌ها را در تانک‌های ذخیره نیتروژن در دمای 196 درجه سانتی‌گراد زیر صفر نگهداری می‌کنیم. ازنظر علمی اگر سلولی در این دما نگهداری شود برای مدت‌زمان نامحدود قابل نگهداری است؛ اما بر اساس استانداردهای تدوین‌شده در حال حاضر یک بازه زمانی 25ساله برای نگهداری نمونه‌ها در بانک خون بند ناف نظر گرفته‌شده است.
وی افزود: هزینه نگهداری سلولهای بنیادی ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است و اکنون شرایطی را فراهم کردیم که هزینه نگهداری را تقسیط کنیم.
ضرابی در پاسخ به اینکه آیا نمونه نگهداری شده در بانک خون بند ناف فقط برای نوزاد قابل‌استفاده است یا اطرافیان او هم می‌توانند از آن برای درمان بیماری استفاده کنند، عنوان کرد: واقعیت این است که این سلول‌ها برای هر فردی که تطابق ژنتیکی داشته باشد قابل‌استفاده است. علاوه بر نوزاد متولدشده که نمونه متعلق به خودش است امکان تطابق این نمونه سلول با پدر و مادر 50 درصد و احتمال تطابق نمونه با خواهر یا برادر او 25درصد است.
و.ی گفت: از سوی دیگر با توجه به اینکه سلولهای خون بند ناف هنوز بلوغ لازم را پیدا نکرده‌اند نیازی نیست که نمونه فرد دهنده با فرد گیرنده تطابق کامل داشته باشد و این از امتیازات نمونه خون بند ناف است. نکته مهمی که باید برای امکان استفاده از سلولهای بنیادی خون بند ناف برای افراد دیگر به آن توجه داشت این است که هر فردی که ازنظر ژنتیکی با فرد دهنده سلول بنیادی خون بند ناف تطابق داشته باشد می‌تواند از این نمونه استفاده کند.
به همین دلیل در سطح دنیا بیشترین پیوندهایی که از سلولهای بنیادی خون بند ناف انجام می‌شود برای افراد غیر خویشاوند یا به عبارتی افرادی بوده که شاید نمونه اصلاً متعلق به آن‌ها نبوده است اما با توجه به اینکه از تطابق ژنتیکی با فرد دهنده سلول بنیادی برخوردار بودهاند توانسته‌اند از نمونه خون بند ناف استفاده کنند. این ویژگی مزیت سلولهای بنیادی خون بند ناف در مقایسه با دیگر منابع سلولهای بنیادی است.
ضرابی در پایان گفت: امروز در زمینه علوم سلول های بنیادی به خودکفایی رسیده ایم و می توانیم دانش و اطلاعات خود را به دیگر کشورها صادر کنیم.
گزارش: فرانک فراهانی
No tags for this post.