انجام تحقیقات علمی و پژوهشی، یکی از مهم ترین عوامل توسعه یافتگی کشورها محسوب می شود به همین دلیل امروزه همه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه برای حفظ و ایجاد توسعه متوازن و پایدار در زمینه های مختلف اقتصادی اجتماعی و … و ایجاد رفاه و امنیت ملی و اجرای طرح های استراتژی و همچنین بالا بردن قدرت رقابت با سایر کشورها به انجام فعالیت پژوهشی مبتنی بر برنامه دراز مدت می پردازند.
دکتر محمد رضا صادقی، رئیس پژوهشگاه ابن سینا جهاد دانشگاهی در گفتگو با خبرنگار سینا پرس در این خصوص گفت: سطح پژوهشی یک کشور بر اساس شاخص هایی مانند تعداد مقالات علمی و پژوهشی، میزان دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی، انجام پژوهش های مختلف در حوزه های گوناگون و همچنین میزان چاپ و نشر یافته های علمی سنجیده می شود.
وی افزود: هم اکنون بر اساس شاخص های علم سنجی، ایران از نظر سرانه تعداد دانشجو، تعداد دانشگاه ها و مراکز آموزشی و تعداد مقالات علمی، از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است اما مساله ای که همواره در کشور مطرح می شود، کند بودن چرخ علم تا فناوری در ایران است.
وی اظهار داشت: هم اکنون در تمام دنیا، ماحصل و نتایج تحقیقات و پژوهش های علمی به منظور رفع نیازهای جامعه به چرخه تولید می رسد چرا که اغلب کشورها، به ویژه کشورهای اروپایی مانند ایران سرشار از منابع الهی و زیر زمینی نیستند که بتوانند به واسطه استخراج و فروش آن، منابع مورد نیاز خود را تامین و بخشی از آن را به صورت خدمات و انرژی رایگان در اختیار مردم قرار بدهند. در حال حاضر سرانه پژوهش و هزینه های پژوهش این کشورها مستقیما از مالیات مردمی تامین می شود و لذا باید منطبق بر رفع نیازهای کشور و تولید فناوری های خود و افزایش ثروت و رفاه در جامعه هزینه شود.
وی بیان کرد: امروزه بسیاری از منابع انرژی که ما در ایران مصرف می کنیم، در حد رایگان است. در هیچ کجای دنیا، یک لیتر بنزین کمتر از 10 سنت به فروش نمی رود. قیمت یک لیر آب نیز چند برابر یک لیتر بنزین است. در کشور ما این منابع انرژی شامل، آب و برق و گاز مصرفی به صورت رایگان توسط دولت عرضه می شود؛ بخشی از این پول از محل فروش آورده های نفتی و بخش دیگر نیز توسط یارانه به مردم عرضه می شود.
رئیس پژوهشگاه ابن سینا جهاد دانشگاهی گفت: تمامی این پژوهش ها باید منجر به ارتقای سطح زندگی افراد بشوند و نتایج پژوهش های علمی و تحقیقاتی باید در جنبه های مختلف سلامت، فناوری، محیط زیستی و … تاثیر گذار باشند. در حالی که اکنون چرخه علم تا فناوری در ایران دچار نقص بوده و نیازمند بازنگری و اصلاح لازم با همت دولت و مجلس است.
وی بیان کرد: البته اینگونه نیست که بگوییم در کشور اقدامی تاکنون پیرامون این مساله صورت نگرفته است. هم اکنون معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اقدامات بسیار ارزنده ای انجام داده است تا چرخه علم تا فناوری ایران را تکمیل کند. بدین منظور حمایت های ویژه ای از مراکز رشد، پارک های علم و فناوری، شرکت های دانش بنیان، شرکت های نوپا، هسته های علم و فناوری صورت گرفته است. همچنین برای بهبود جایگاه صادراتی محصولات فناورانه ایران، ضرورت دارد تا قانون گذار نیز تسهیلاتی ارایه دهد تا فناوران به سوی تولید محصولات بهتر ترغیب بشوند و نکته مثبت دیگر آن، نحوه توزیع و اختصاص بودجه به شرکت ها، هسته ها و استارتاپ های موفق در کشور است.
صادقی خاطرنشان کرد: خوشبختانه با وجود تمام این انتقادها، جهاد دانشگاهی هم اکنون توانسته است تا حدودی در این امر موفق باشد و در این مسیر گام بردارد اما ضرورت دارد مراکز آموزشی و دانشگاهی نیز بتوانند الگوی مشابه جهاد دانشگاهی را بکار گیرند.
وی تصریح کرد: هم اکنون بودجه هایی که در کشور ما صرف پژوهش می شود در مقایسه با منابع پژوهشی سایر کشورهای دنیا بسیار اندک و ناچیز است. در حال حاضر حدود 5 تا 10 درصد تولید سرانه ملی بسیاری از کشورها صرف پژوهش می شود. این کشورها معتقدند که باید با اختصاص بودجه ای لازم به امر پژوهش، برای آینده کشورشان سرمایه گذاری کنند. این در حالی است که در کشور ما هنگام تصویب بودجه های سنواتی، اعتبار بسیار ناچیز و کمتر از چند دهم درصد به امر پژوهش اختصاص پیدا می کند. زمانی هم که دولت با تنگناهای بودجه ای مواجه می شود، نخستین بخشی که آسیب می بیند، بخش پژوهش و پس از آن بخش بودجه های عمرانی است.
وی در ادامه گفت: البته این بودجه اختصاص یافته دولت از بسیاری از کشورهای دیگر بیشتر است اما وجود نداشتن زیرساخت قانونی و فرهنگی باعث شده تمام توجه بخش های پژوهشی کشور به جیب دولت متمرکز شود وگرنه دولت باید همانند کشور کره جنوبی، کمتر از 10 درصد بودجه پژوهشی را تامین کند و نود درصد آن نیز از بخش صنعت، خیرین و منابع بین المللی تامین شود. در این صورت منابع پژوهشی این کشورها چند صد برابر کشور ما است.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.