نابسامانی بهداشت روان در ایران

هم اکنون یکی از ارکان اساسی حفظ سلامت و تندرستی در بسیاری از کشور‌های پیشرو پرداختن به مساله سلامت روان در کنار سلامت جسم است. اهمیت این مساله باعث شده تا هرساله ۱۰ اکتبر همزمان با ۱۸ مهرماه روز جهانی سلامت روان نامگذاری شود.

طبق آمارها، هرچند اختلالات روانی اکنون در کشورهای جنگ زده و دارای بحران های اقتصادی و اجتماعی در برخی از وجوه زیاد است اما در کشورهای مرفه نیز وجوه دیگری از اختلالات روانی مشاهده می شود. به طوری که برخی از جامعه شناسان معتقدند میزان افسردگی و حتی خودکشی در این جوامع به دلیل نداشتن هیجان افراد در زندگی افزایش پیدا کرده است.

در حال حاضر مطالعات زیادی دلالت بر این مساله دارند که تنش ‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و تحریم های اقتصادی طی دوران مختلف، تاثیر مستقیمی بر سلامت روان مردم ایران داشته است.

به گفته احمد حاجبی، مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، طبق آخرین پیمایش سلامت روان جامعه پیش از اجرای طرح تحول سلامت، شیوع اختلالات روانپزشکی بین افراد ۱۵ تا ۴۶ سال حدود ۲۳.۶ درصد بوده است که ۸۸ درصد آن به شهر تهران مربوط می شود. پیش از انجام این مطالعه تنها یک سوم بیماران مبتلا به اختلال روانی از خدمات درمانی استفاده کرده بودند و ۶۲.۹ درصد آنان با اعلام اینکه « این اختلال خودش بهتر می شود»، خدمت نمی گرفتند.

افسردگی؛ شایع ترین اختلال روانی ایرانی ها

طبق آخرین پژوهش‌ ها، هم اکنون پنج تا 10 درصد شیوع بیماری ‌های روانی در ایران به افسردگی ارتباط دارد و حدود 24 درصد از ایرانیان نیز به انواع اختلالات روانی مبتلا هستند.

مریم رسولیان، رئیس انجمن روانپزشکی کشور در این خصوص گفت: هم اکنون افسردگی ابعاد مختلف فردی، زیستی، اجتماعی و فرهنگی دارد. طی سال های اخیر مساله سلامت روان بر پیشگیری از افسردگی تمرکز داشته است اما امسال این پیشگیری با محوریت خودکشی صورت می ‌گیرد.

وی افزود: قطعا فردی که اقدام به خودکشی می ‌کند استعداد شخصی از نظر زیستی دارد اما عوامل خانوادگی و استحکام یک خانواده در اقدام افرادی که استعداد خودکشی به طور زیستی دارند نیز اهمیت قابل توجهی دارد.

وی اظهار داشت: موضوع خودکشی مربوط به همه کشورهای جهان است و تقریبا تمام کشورها با آماری یکسان با آن مواجه هستند اما متاسفانه همه مسایل در ایران سیاسی می‌ شود؛ مثلا وقتی کسی دچار افسردگی می‌ شود، امکان بالایی دارد که به خود کشی اقدام کند اما این موضوع اجتماعی در سطح سیاسی وجه دیگری پیدا می ‌کند.

وی ادامه داد: هم اکنون طبق اعلام وزارت بهداشت، میانگین خودکشی در سطح جهان ۱۰ نفر در ۱۰۰ هزار نفر اما در ایران ۶ نفر در ۱۰۰ هزار نفر است؛ هرچند میانگین خودکشی ایران از این آمار جهانی پایین تر است اما نسبت به سال های گذشته رشد پیدا کرده است.

به گفته وی، شهرهای ایلام، بویراحمد، لرستان و کرمانشاه آمار بالاتری از میانگین خودکشی در سطح کشور دارند. این آمار در همدان به ۹ نفر در ۱۰۰ هزار نفر می ‌رسد.

وی به اهمیت سلامت روان از وجوه زیستی، اجتماعی و فردی تاکید کرد و گفت: هم اکنون عواملی مانند رضایت از زندگی و استانداردهای زندگی( وضعیت مسکن و درآمد سرانه) و حاکمیت مناسب ( مشارکت سیاسی و حقوق اساسی) در ایجاد نشاط اجتماعی تاثیر دارند. آزادی‌ های فردی و اختیار داشتن و هویت افراد، توجه به منافع دیگران، سرانه تولید ناخالص ملی و حمایت اجتماعی از دیگر عوامل موثر در نشاط اجتماعی است.

وی اظهارداشت: لزوما افراد ثروتمند از سلامت و نشاط بالایی برخوردار نیستند؛ هم اکنون طبقه متوسط نسبت به سایر طبقات از سلامت روانی بهتری برخوردارند.

شانه خالی کردن بیمه ها از خدمات سلامت روان

امروزه در کشورهای توسعه یافته حدود 80 درصد بودجه سلامت بیمه ها به سلامت روان و 20 درصد بودجه نیز به سلامت جسمی افراد اختصاص پیدا می کند. در حالی که خدمات بیمه‌ ای در ایران کمتر توجهی به این موضوع دارند و به طور کلی از این مسوولیت شانه خالی می کنند.

کمبود منابع مالی پایدار و در اولویت قرار نداشتن این خدمات برای بیمه ‌ها از جمله اصلی‌ترین دلایلی است که باعث شده تا  سازمان ‌های بیمه‌ گر تاکنون نسبت به افزایش پوشش بیمه ‌ای این خدمات اقدام جدی‌ انجام ندهند.

به گفته حمزه علیمرادی، روانشناس و روان‌ درمانگر و به نقل از اعتماد آنلاین، مردمی که اکنون مشکلات اقتصادی زیادی دارند و در خرج بسیاری از نیازهای اولیه خود مانده ‌اند، چگونه می ‌توانند به سراغ هزینه درمان روح و روان خود بروند؟ سازمان بیمه باید به این موضوع ورود کنند و اختلالات روانی را هم پوشش دهند. تا زمانی که موضوع درمان در حوزه سلامت روان جدی گرفته نشود و سازمان بیمه به آن نگاه اساسی نداشته باشد، نمی ‌توانیم از مردم بخواهیم برای مراجعه به پزشکان هزینه کنند.

وی افزود: ما هنوز در زمینه درمان بیماران روانی مشکل پوشش بیمه ‌ای داریم در حالی که سازمان بیمه حتی باید در زمینه مشاوره و پیشگیری هم ورود پیدا کنند.

گزارش: بیتا اکبری

 

No tags for this post.