آیا شبکه های اجتماعی مانع دینداری می شود؟

به گونه ای که دستاورد این فناوری ها انسان را با جهان جدیدی مواجه کرد. جهانی که در آن متفاوت می اندیشیم، می نویسیم، می خوانیم، ارتباط برقرار می کنیم و به طور کلی، جهانی که در آن متفاوت زندگی می کنیم.

تاثیرپذیری از فناوری های نوین ارتباطی تمام جنبه های حیات بشر را تحت تأثیر قرار داده و تحولاتی عمیق را در ساختار جوامع و روابط میان افراد به وجود آورده است. یکی از مهم ترین ابعاد زندگی انسان که از این پدیده تاثیر پذیرفته است، بعد هویتی است. هویت، یکی از مهم ترین مسائل جوامع و از نیازهای روانی انسان و پیش نیاز هر گونه زندگی جمعی است.

شاید بتوان گفت، هویت دینی از مهم ترین عناصر ایجادکننده همبستگی اجتماعی در سطح جوامع است که طی فرآیندی با ایجاد تعلق خاطر به دین و مذهب در بین افراد جامعه، نقش بسیار مهمی در ایجاد و شکل گیری هویت جمعی دارد و به عبارتی، عملیات تشابه سازی و تمایزبخشی را انجام می دهد.

اما نکته ای که در این میان وجود دارد، نگرش های متفاوت از سوی مخاطبان، سیاستگذاران و دولتمردان به مقوله شبکه های اجتماعی است. چراکه، گسترش شبکه های اجتماعی مجازی در بین خانواده های ایرانی و رخنه آن به خصوص در بین جوانان از چالش هایی است که خانواده ها و مسوولان مربوطه را دچار نگرانی هایی کرده است.

شبکه های اجتماعی عرصه وسیعی از اطلاعات و نمودهای مختلف معنایی را برای افراد ایجاد می کند و ممکن است برخی از افراد را در مواجهه این فضا در ایجاد باورهای دینی شان دچار سردرگمی کند.

در دنیایی که زمان، مکان و نقش افراد معنایی ندارد، باورهای اعتقادی متزلزل می شود و اضطراب و تردید در میان فعالان این فضا جای باز می کند. هرچند که نباید یک طرفه به این موضوع نگاه کرد و از تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر ارتباطات و جنبه های مثبت آن غافل شد.

بهره گیری از شبکه های اجتماعی برای تقویت هویت دینی

یک عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی در پاسخ به اینکه آیا یکی از دلایل ایجاد بحران دینی در بین افراد جامعه به خصوص جوانان می تواند شبکه های مجازی باشد یا خیر؟ گفت: نسل سوم بیشترین کاربران فضای مجازی در ایران بوده و بیش از نسل های دیگر در معرض آثار ناشی از شبکه های اجتماعی مجازی هستند.

دکتر محمد جواد چیت‌ساز عنوان کرد: فضای مجازی نوعی از بحران هویت را در میان طیف گسترده ای از نوجوانان به وجود آورده و این بحران هویت در زمینه های فردی، ضعف باورهای اعتقادی افراد را سبب می شود. اما صرف حضور و استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر تضعیف هویت دینی کاربران نمی توان نظر دقیق و مطلوبی داد.

وی افزود: هرچند که تحقیقات مختلفی در این حوزه وجود دارد که نشان می دهد،  کاربرانی که کمتر از فضای مجازی استفاده می کنند در بحث دینداری قوی تر عمل کرده اند اما به نظر می آید این اختلاف  بین دو کاربر آنچنان زیاد نباشد که بتوان مهر تاییدی بر این موضوع زد.

چیت ساز تاکیدکرد: البته از متغییرهایی مانند نوع استفاده از این شبکه ها، از نظر استفاده کاربردی و یا تفریحی، مدت زمان طولانی حضور در این شبکه ها و همچنین هدف استفاده کاربران از این شبکه ها به علاوه طبقه و پایگاه اجتماعی آنان نیز نباید غافل شد.

وی خاطر نشان کرد: پذیرش حضور در شبکه های اجتماعی، گریزناپذیر است و باید با آسیب شناسی جامع و برنامه ریزی درست برای استفاده از همه ظرفیت های ارتباطی، به عنوان یک فرصت در جهت تقویت هویت دینی بهره برد.

در هرحال فضای مجازی و شبکه های اجتماعی نیز مانند هر ابزار دیگری نقاط مثبت و منفی در دل خود دارند. از این رو، با توجه به شیوع این فضای ارتباطاتی در کشور توجه به آموزش و آگاهی‌بخشی به كاربران و جوانان، در حوزه آموزش به جوانان در راستای چگونگی مواجهه با شبكه‌های اجتماعی، آشنا كردن كاربران جوان با ترفندهای عوامل بیگانه در فرآیند دین ‌زدایی، اطلاع ‌رسانی مستمر و فرهنگ‌ سازی در زمینه استفاده از شبكه‌های اجتماعی داخلی از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و از سلامت و نشاط دینی و ملی آنان محافظت کند.

گزارش:ندا جوادهراتی

No tags for this post.