آموزش و پرورش بازهم سکوت کرد

خشونت دختران علیه خود  یک پدیده اجتماعی است که در دوران بلوغ به حداکثر خود می رسد. روانشناسان معتقدند این پدیده در پسران هم دیده شده است اما، در دختران بسیار بیشتر از پسران مشاهده می شود.از این رو، در سال های اخیر روانپزشکان، روانشناسان و مسوولان تعلیم و تربیت این مهم را مورد بررسی قرار داده اند، چراکه صاحبنظران معتقدند این رفتار در بسیاری از موارد ممکن است ناخواسته منجر به خودکشی شود.

پرواضح است که این معضل هزینه سنگینی برای فرد، خانواده و جامعه به همراه دارد  و همین امر موجب شده که در سال های اخیر فعالیت های متعددی پیرامون آن انجام شود.

یک استاد دانشگاه و روانشناس بالینی در گفتگو با سیناپرس با بیان اینکه این موضوع پدیده ای است که امروزه در میان دختران دبیرستانی به شدت افزایش یافته، گفت: البته شیوع این پدیده مانند بسیاری از مقوله های روانی و اجتماعی که امروزه در سطح جامعه دیده می شود، نوعی گرایش کلی است. دلیل این امر آن است که به طور کلی بیماری های روحی و روانی در سطح جامعه به دلایل متعددی افزایش پیدا کرده است.

دکتر امیرهوشنگ مهریار تصریح کرد: مشکلات روحی و روانی که عمدتا در میان نسل جوان مشاهده می شود، به این دلیل است که امروزه، آداب و رسوم و سنن سابق جای خود را به آداب و رسوم جدید داده درحالی که  والدین هنوز نتوانسته اند آن را قبول کنند. همین امر موجب بروز عدم تفاهم بین والدین و فرزندان شده و مشکلات عدیده ای را برای خانواده ها و جامعه به همراه آورده است.

وی ادامه داد: از آنجاکه، در خانواده های ایرانی دختران بیشتر در معرض کنترل و امر و نهی والدین هستند، به تازگی شاهد بروز رفتارهایی از قبیل خودزنی در دختران نوجوان هستیم که غالبا برای کنترل رفتارهای والدین و تسلط بر پدر و مادر مورد استفاده قرار می گیرد. البته، در مواردی هم موضوع الگوپذیری از همسالان مطرح می شود. به این معنا که وقتی دانش آموزان در مدرسه اقدام به انجام این کار می کنند دیگران هم این رفتار را مشاهده و از آن پیروی کرده و به عنوان وسیله ای برای رسیدن به اهداف خود از آن استفاده کنند.

این استاد دانشگاه با اشاره افزایش شیوع چنین رفتارهایی در بین دختران تاکید کرد:دراین خصوص علل رفتاری بسیاری وجود دارد. اینکه چه فرآیندی موجب می شود، فردی برای رسیدن به هدف و خواسته اش به خودش آسیب بزند، مقوله بسیار مهمی است. این رفتار که اغلب نیز در جمع انجام می شود و با جلب توجه همراه است، رفتاری هدفمند است. عمل خودکشی اغلب در خلوت و با هدف پایان دادن به زندگی صورت می گیرد اما فرد زمانی که اقدام به خود زنی می کند به دنبال نتایج و عوارض رفتار و عملکردش در دیگران می گردد، که این اقدام نوعی پیامد فردی و اجتماعی به همراه دارد.

وی با بیان اینکه نمی توان شخص یا نهاد خاصی را مسوول گسترش این پدیده اجتماعی دانست؛ گفت: در هرحال خانواده، فرد و جامعه هریک به نوبه خود مسوول بروز این رفتارها هستند. اما اگر، با نگاه روانشناسانه این موضوع را بررسی کنیم و خودزنی را به صورت یک رفتار تقاضای کمک در نظر بگیریم که فرد می خواهد با ضربه زدن به خود تقاضایش را به گوش خانواده، مدرسه یا جامعه برساند؛بنابراین باید به دنبال آموزش راهکارهایی باشیم که فرد به گونه دیگری به هدفش برسد.

مهریار در رابطه با نقش تربیت در بروز رفتارهای این چنینی گفت: والدین باید از همان دوران کودکی فرزندانشان، مدام با هرچیزی مخالفت نکرده و تا حد امکان فرزندان را در فعالیت هایشان آزاد بگذارند. چنانچه در مواردی به صورت منطقی با موضوعی مخالفت کردند تحت هیچ شرایطی از مخالفت خود صرفنظر نکنند تا کودک نیز بیاموزد که نمی تواند با پرخاشگری به هدفش برسد.

در هرحال، تربیت دختران به عنوان نهاد اصلی خانواده و عنصر اثربخش در جامعه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. چگونه می توان از دختری که به قدری دچار تزلزل روحی و روانی است که به خودش آسیب می زند انتظار داشت در آینده بتواند فرزند شایسته ای را تربیت کند.

از این رو، با توجه به اهمیت این موضوع و ازآنجا که اغلب دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت اذعان دارند که مقوله خودزنی در دختران به عنوان یک پدیده اجتماعی در عصر حاضر مطرح است، قطعا لازم است مسوولان مربوطه به صورت ویژه روی این پدیده اجتماعی تمرکز کرده وآن را بررسی کنند.

تلاش هایی که بی نتیجه ماند

پیرو اهمیت این موضوع جهاددانشگاهی واحد الزهرا(س) به عنوان نهادی که زنان و دختران جامعه، هدف اصلی آن هستند به این موضوع ورود پیدا کرده و به عنوان دانشگاه تک جنسیتی اجرای طرح ها و پروژه هایی با  موضوعاتی مثل حقوق زنان، خانواده، سلامت روانی و اجتماعی زنان را در الویت قرار داده  است.

معاون آموزشی جهاد دانشگاهی واحد الزهرا(س)، دراین خصوص عنوان کرد: از جمله طرح های انجام شده در راستای مقابله با پدیده خشونت دختران علیه خود که توسط جهاددانشگاهی واحد الزهرا (س) انجام گرفت، مداخله دریکی از مدارس مناطق آموزش و پرورش تهران بود که در قالب طرح آسمان به اجرا درآمد.

فیروزه ابراهیمی، ادامه داد: این طرح در سه رده بندی برای گروه های دختران نوجوان، والدین و دبیران، برگزار شد که بر اساس آن، به این آسیب با چشم انداز بلندمدت و توسعه ای نگاه کردیم. به این معنا که با آموزش مثلث خانواده، دانش آموز و اولیاء مدرسه قصد در شناسایی  و پیشگیری و کاهش این آسیب داشتیم و با انجام فعالیت های تخصصی خود به نتایج مطلوبی هم رسیده بودیم. اما به یکباره بنا به دلایلی آموزش و پرورش از همکاری در این زمینه سر باز زد  و متاسفانه این اقدام نیمه تمام ماند.

وی تصریح کرد: سه نشست علمی تخصصی بین رشته ای و بین بخشی در دانشگاه الزهرا(س) با  موضوع «خشونت زنان علیه خود با محوریت خود زنی در دختران نوجوان» برگزار کرده و موفق شدیم سطوح مختلف جامعه از جمله دانشگاه و بخش های اجرایی ذیربط را با این پدیده درگیر کنیم. 

ابراهیمی با بیان اینکه هدف از برگزاری این نشست ها، درگیر کردن سطوح مختلف جامعه از جمله دانشگاه ها، آموزش و پرورش و بخش های اجرایی مرتبط و رسیدن به بسته های  کاربردی در جهت پیشگیری و کاهش آسیب های مورد نظر بوده است، تاکید کرد: خوشبختانه توانستیم بسیاری از نهادها و سازمان های مربوطه را دراین موضوع درگیر کنیم و با توجه به اینکه این نوع خشونت زنان و دختران علیه خودشان در جامعه رو به افزایش است، گام بزرگی نیز برداشتیم.

وی با بیان اینکه این موضوع در مدارس و جامعه به وضوح به چشم می خورد، گفت: حل این چالش نیاز به بررسی دقیق دارد که با همگرایی بین نهادهای مختلف می توانیم به نقطه مطلوبی برسیم. نخستین گام این است که نهاد آموزش و پرورش به عنوان یکی از مهم ترین حمایت کنندگان دراین حوزه گام بردارد درحالی که هیچ اقدام مثبتی دراین خصوص از سوی این نهاد که در حوزه آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان نقش مهمی دارد تاکنون صورت نگرفته است

وی ادامه داد:همچنین با توجه به مکاتبات و ارسال گزارشات مبسوط به معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و علیرغم اعلام قطعی  حمایت های مادی و معنوی در جهت برگزاری  نشست ها و همایش «خشونت علیه خود در زنان»، تا کنون همکاری موفقیت آمیزی صورت نگرفته است.

از این رو، علیرغم تلاش های بی وقفه  جهاددانشگاهی واحد الزهرا (س) ، تاامروز این واحد نتواسته به  دلیل مشکلات مالی، اداری و ستادی در وزارت آموزش و پرورش راه به جایی ببرد.

گزارش: هانیه حقیقی

No tags for this post.