مالچ‌پاشی نفتی برای انسان و محیط زیست خطرناک نیست
سازمان جنگل‌ها در نمابری بااشاره به خبر ایسنا با عنوان «آغاز عملیات مالچ‌پاشی بدون دریافت نظر سازمان محیط زیست؟» درباره عملیات مالچ پاشی توضیحات تکمیلی ارسال کرد.
در این نمابر آمده است: « به دلیل مشکلات ناشی از حرکت ماسه‌های بادی و تپه‌های ماسه‌ای و تأثیرات سوء آن بر سکونتگاه‌های شهری و روستایی، صنایع، خطوط ارتباطاتی، اراضی زراعی، شبکه‌های آبیاری و زهکشی و آلودگی هوا در کانون‌های بحرانی فرسایش بادی کشور، تثبیت تپه‌های ماسه‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از جمله اقدامات مهمی که از پنج دهه قبل در زمینه کنترل فرسایش بادی و تثبیت ماسه‌های روان در کشور صورت گرفته است می‌توان به مالچ پاشی اشاره کرد البته این اقدام در صورتی در دستور کار قرار خواهد گرفت که امکان اجرای سایر عملیات اصلاحی و احیایی به تنهایی میسر نباشد و پس از گذشت سه سال از پاشش مالچ، امکان استقرار پوشش گیاهی فراهم شود.»
بنا به اعلام سازمان جنگل‌ها با توجه به شدت خسارت‌های وارده به مناطق زیستی و اقتصادی که بخشی از آن ناشی از وقوع خشکسالی‌های متوالی و تحلیل پوشش گیاهی مناطق است و وصول درخواست‌های مردمی برای پیشگیری از خسارت‌های وارده، در دو سال اخیر با پیش‌بینی، تصویب و ابلاغ بند «ﻫ» تبصره یک قانون بودجه، امکان اجرای پروژه مالچ‌پاشی پس از مدت‌ها وقفه در اجرای پروژه در دستور کار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گرفته و با توجه به الزام قانونی مورد توجه واقع و اقدامات دو سال گذشته منجر به اجرای ۳۳ هزار هکتار مالچ پاشی توام با نهالکاری در محروم‌ترین مناطق کشور شده است.
سازمان جنگل‌ها تاکید می‌کند: ذکر اینکه ضروری است که به منظور تعیین مناطق مستعد جهت اجرای پروژه مالچ‌پاشی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اقدام به انجام مطالعات مکان‌یابی و اولویت‌بندی مناطق مورد نظر جهت اجرای عملیات مورد نظر در ۱۳ استان بیابانی کشور کرده است. در انتخاب مناطق و اولویت‌بندی آن‌ها از چهار معیار و بیش از ۲۴ شاخص استفاده شده و در انجام مطالعات، معیار اکولوژیک و زیست‌محیطی مورد توجه واقع شده است.
سازمان جنگل‌ها می‌افزاید: متعاقب انجام مطالعات فوق و به منظور حصول اطمینان از عدم اجرای پروژه در محدوده‌های مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، با انجام مکاتبات متعدد نسبت به ارائه درخواست اعلام نظر اقدام که تاکنون پاسخی مبنی بر عدم اجرایی عملیات مالچ پاشی واصل نشده است. مضافاً پیرو تکلیف ایجاد شده در جزء (۳) بند (ﻫ) تبصره (۱) قانون بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور که تخصیص ۱۱ درصد اعتبار برای انجام عملیات خاک‌پوش (مالچ پاشی کردن) سازگار با محیط زیست به این سازمان اختصاص داده شده است.
در ادامه این مطلب آمده است: مرتبط با موضوع مذکور با عنوان تأثیر سوء مالچ نفتی در محیط زیست و منابع طبیعی، به استحضار می‌رساند پژوهشگاه صنعت نفت ایران در سال ۱۳۸۴ با همکاری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با هدف تعیین آثار زیست‌محیطی اجرای پروژه مالچ پاشی پژوهشی را اجراء که نتایج آن مبین عدم آثار سوء زیست‌محیطی مالچ بر منابع آب و خاک است و مالچ نفتی را عاری از مواد خطرناک برای سلامتی انسان و محیط زیست اعلام داشته است. در این راستا در عین حال می‌توان به تحقیقات جعفری و همکاران در سال ۱۳۹۶ (تأثیر درازمدت مالچ نفتی بر شاخص‌های تنوع زیستی ماکروفون خاک و پوشش گیاهی در منطقه جاسک استان هرمزگان)، سعیدی و همکاران در سال ۱۳۹۷ (مدیریت بحران و امکان سنجی در استفاده از مالچ نفتی در تثبیت شن‌های روان و کنترل فرسایش بادی)، غلامی طبسی و همکاران در سال ۱۳۹۳ (بررسی تأثیر مالچ پاشی نفتی بر پوشش گیاهی و خاک ماسه‌زارها و (Effect of mulches on some characteristicsof a drought tolerant flowering plant for urban landscaping) Kazemi& Safari, ۲۰۱۸ اشاره کرد.
سازمان جنگل‌ها می‌افزاید: نتایج بررسی‌های فوق نشاندهنده نفوذپذیری بالای مالچ نفتی نسبت به بارندگی،نبود فلزات سنگین و پایینتر بودن مواد آروماتیک (معطر نفتی) و PAHs(هیدروکربن آروماتیک چندحلقه‌ای) در مالچ نفتی نسبت به حدود مجاز است به علاوه مالچ‌پاشی منجر به افزایش غنای پوشش گیاهی و متعاقباً افزایش تنوع زیستی شده است. علی ایحال، نظر به طرح مباحثی نظیر اثرات منفی مالچ نفتی بر خاک، پوشش گیاهی و جانوری در گزارش چاپ شده در آن روزنامه، ذکر این نکته ضروری است که هر گونه نقد استفاده از مالچ نفتی در تثبیت ماسه‌های روان می‌بایست بر پایه تحقیق و یا پژوهش مستند علمی صورت پذیرد که متأسفانه این موضوع مورد توجه منتقدین واقع نمی‌شود.
در ادامه این مطلب آمده است: در عین حال نظر به نقل قول انجام شده از جناب آقای دکتر کردوانی در خصوص استفاده از مالچ ریگی به جای مالچ‌نفتی، توجه به این نکته ضرورت دارد که هر نوع خاک‌پوش یا مالچ با توجه به خصوصیات ساختاری قابلیت استفاده در مناطق خاصی را داشته، مالچ نفتی در تپه‌های ماسه‌ای فعال یا نیمه فعال خسارت‌زا از مناطق رسوبگذاری در کانون‌های بحرانی فرسایش بادی مورد استفاده واقع، در حالی که استفاده از مالچ ریگی صرفاً در مناطق مستعد ایجاد گرد و غبار با توپوگرافی مسطح، در برخی از مناطق برداشت و حمل کاربرد داشته و در صورت استفاده از مالچ ریگی در تپه و پهنه‌های ماسه‌ای فعال و نیمه فعال ریگ مورد استفاده، با وقوع اولین وزش باد و حرکت ماسه مدفون شده و از حیز انتفاع خارج خواهد شد.
سازمان جنگل‌ها در پایان آورده است: با توجه به پیشنهاد "رس پاشی" به جای "مالچ پاشی" شایان ذکر است که موضوع مالچ رسی و خصوصاً استفاده از بنتونیت در کارگروه تثبیت کننده‌های خاک کمیته ملی گرد و غبار طرح و در حال بررسی است. در صورت تأیید موضوع و در صورت تأمین اعتبارات در مناطقی که امکان استفاده از آن وجود داشته باشد، مورد استفاده قرار خواهد گردید. لازم به ذکر است، در شرایط فعلی موثرترین راهکار تثبیت تپه‌های شنی که یکی از بزرگترین کانون‌های پدیده گرد و غبار در داخل کشور هستند. استفاده از روش مالچ پاشی به منظور تثبیت و استقرار پوشش گیاهی و در نتیجه تثبیت کانون‌ها خسارت‌زا گرد و غبار است.
منبع:ایسنا
