لاستیک هایی که به کمک دریاها می آیند
اما، امروزه با توجه به اثرات مستقیم و غیرمستقیمی که آلودگی آب دریاها بر زندگی انسان می گذارد، این موضوع به چالشی بسیار جدی تبدیل شده است.
عوامل متعددی در آلودگی محیط های آبی و دریایی نقش دارند. یکی از مهمترین این عوامل نفت و فعالیت های مربوط به آن است. ترکیبات آلی موجود در نفت با توجه به ماهیت سمی و تجمعی خود تاثیرات مخربی روی حیات و سلامت گونه های حیات جانوری و گیاهی دریا می گذارد.
طی استخراج و فرآوری نفت به ویژه در مکان های تصادفی، مخلوط فازهای آب، نفت و مواد جامد تفکیک شده می تواند مشکلات جدی برای محیط زیست فراهم آورد. محصولات نفتی که وارد محیط زیست آبی می شوند، خیلی زود حالت ابتدایی خود را تغییر می دهد.
از سوی دیگر، نفت از جمله مواد گرانبهایی است که نقش اساسی در تامین انرژی دارد. همچنین، به عنوان ماده اولیه صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو، هرگونه نشت و استفاده نادرست از آن باعث از دست رفتن انرژی، صرف هزینه های هنگفت و مشکلات زیست محیطی می شود.
به همین دلیل است که بازیابی مواد نفتی یا جلوگیری از نشت آنها و همچنین حذف آنها از آبهای آلوده اهمیت بسیار بالایی دارد. با توجه به اهمیت این موضوع، روش های مختلفی از جمله روش های فیزیکی، مکانیکی، بیولوژیکی، فوتوشیمیایی، فیلتراسیون و مهمترین آنها روش های جذبی برای حذف و بازیابی نفت وجود دارد.
مخاطرات زیست محیطی ناشی از لاستیک فرسوده
تولید بیش از حد لاستیک های فرسوده خطرات و مشکلات فراوانی در طبیعت و محیط اطرافمان ایجاد می کند. دفن لاستیک های فرسوده باعث به خطر افتادن بهداشت عمومی و محیط زیست می شود.
لاستیک ها با توجه به ساختار شیمیایی خود مقاومت بالایی در مقابل تجزیه بیولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی داشته و برای تخریب در محیط، به مدت زمان طولانی نیاز دارند. در صورت تخریب هم جذب محیط نشده و یک آلاینده خطرناک برای محیط زیست محسوب می شوند.
یکی دیگر از معضلاتی که در این حوزه وجود دارد، آتش سوزی ناشی از تلنبار شدن لاستیک فرسوده است که تهدید جدی برای محیط زیست محسوب می شود. انتشار گازهایی از جمله SO2، CO و NO2 و هیدروکربن های PAH نقش مهمی در تولید باران اسیدی دارند.
لاستیکهای فرسوده ای که در طبیعت رها و یا انباشته شده اند می توانند زیستگاه مناسبی برای برخی از ناقلان باشند. ساختار مدور لاستیک های فرسوده به هنگام بارندگی، چاله آب ساکنی را ایجاد می کند که باعث فراهم آمدن مکانی ایده آل برای پرورش و تولید موجودات موذی مانند موش ها و پشه ها می شود.
کاربرد پسماند لاستیک به عنوان جاذب نفت
البته روش هایی برای حل مشکل لاستیک های مستعمل وجود دارد که سبب بازگشت آنها به سیکل تولید و استفاده از آنان به عنوان منبع انرژی جایگزین می شود.
یک عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی در گفتگو با سیناپرس با بیان اینکه، لاستیک ها دارای ارزش حرارتی 16000-12000 lb/ BTU بوده که می توانند به همان شکلی که هستند بسوزند و یا آنکه خرد شده و به مشتقات سوختی تبدیل شوند، گفت: پسماند لاستیک می تواند در کوره های تولید سیمان، نیروگاه های تولید برق، کارخانجات تولید خمیر کاغذ، کارخانجات تولید لاستیک و نیروگاه های تولید بخار مورد استفاده قرار گیرند.
زهرا ضمیرایی با بیان اینکه در حال حاضر کاربردهای جدید لاستیک های مستعمل مورد توجه و علاقه صنعت است، گفت: لاستیک ها با داشتن خاصیت ذاتی آب گریزی و نفت دوستی و همچنین عدم تخریب پذیری در محیط زیست قابلیت استفاده به عنوان جاذب را داشته و از نظر اقتصادی نیز کاملا مقرون به صرفه هستند.
مجری طرح بازیافت پسماند لاستیک به عنوان جاذب نفت در رابطه با این طرح گفت: انجام این طرح با تامین بودجه از سوی معاونت پژوهش و فناوری سازمان جهاددانشگاهی میسر شد و اکنون در مرحله آزمایشگاهی است. در این طرح، عملکرد پودر لاستیک مستعمل در حذف آلودگی های نفتی از سطح آب بررسی شد. پودر لاستیک به کار رفته در این طرح از بازیافت لاستیک های فرسوده به روش فیزیکی تهیه و در داخل کیسه های پلی پروپیلن تعبیه و در طول آزمایشات از آن استفاده شد.
وی با بیان اینکه مقدار نفت جذب شده توسط پودر لاستیک به ازای هر گرم جاذب 1/707 گرم به دست آمد، ادامه داد: در ادامه، پارامترهای موثر بر فرآیند جذب بررسی شد و نتایج نشان داد در محیط خنثی، زمان تماس بیشتر، دمای پایینتر، غلظت های کمتر نفت خام و اندازه کوچکتر جاذب، ظرفیت جذب پودر لاستیک افزایش پیدا می کند.
ضمیرایی عنوان کرد: پودر لاستیک به علت عدم تخریب پذیری و داشتن خاصیت الاستیکی، قابلیت استفاده مجدد را دارد. نتایج آزمایشات مربوطه با تکرار فرایند جذب نشان داد پس از اندکی کاهش در اولین جذب، پودر لاستیک همچنان توانایی خود را در جذب نفت حفظ کرده است.
وی خاطرنشان کرد: برای بهبود فرآیند جذب، در این طرح از کمک جاذب نانومواد استفاده شد که ظرفیت جذب با کمک نانولوله های کربنی چند دیواره و نانورس به طور قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کرد.
ضمیرایی مطرح کرد: آزمایشاتی روی نمونه های آب دریای خزر نیز انجام شد که نشان می دهد این جاذب قابلیت استفاده در حوادث نفتی در دریاها را دارد. از آنجایی که در ایران سالانه مقدار بسیار زیادی از لاستیک های مستعمل بدون استفاده در محیط زیست رها می شود، تولید جاذب از این ماده ارزان قیمت میتواند از جنبه زیست محیطی و اقتصادی سودمند باشد.
درنهایت با توجه به معضلاتی که لاستیک های خوردروهای فرسوده می توانند برای طبیعت داشته باشند و با توجه به اهمیت حفظ اکوسیستم های آبی کشور، در صورت اجرایی شدن این طرح می توان گام بزرگی در پاکسازی آبهای آلوده به نفت برداشت.
گفتگو: هانیه حقیقی
No tags for this post.
