فناوری رباتیک خطری برای جامعه نیست

ایده اولیه این پروژه، مطالعه درباره توسعه هوش از طریق ساخت مدل ها و الگوریتم ها در یک ربات انسان نما بود که بین سال های 1995 و 1996 شکل گرفت و در آغاز به دلیل مشکلاتی که در ساخت سخت افزارهای لازم بر سر راه محققان موسسه فناوری ایتالیا وجود داشت، این فکر با توسعه ربات های بسیار ساده تری به واقعیت بدل شد. در سال 2003 دانشمندان موسسه فناوری ایتالیا طرح خود را به صورت پروژه ساخت یک ربات انسان نما در کمیسیون اروپا تصویب کردند. به این ترتیب این پروژه با هدف توسعه برخی توانایی های شناختی آماده شد و به صورت پروژه ای از نوع منبع آزاد Open Source در اختیار محققان دانشگاه های مختلف دنیا قرار گرفت. سرانجام پروژه توسعه آیکوب سال 2004 با بودجه 5/8 میلیون یورو (بیش از 31 میلیارد تومان) برای یک دوره پنجساله اولیه از سوی کمیسیون اروپا تصویب شد. از این تاریخ پروژه این ربات کودک آغاز و ساختار سخت افزاری و نرم افزاری مربوط به توانایی های حرکتی و بینایی ربات همراه 12 نمونه نخستین آن آماده شد. اوایل سال 1394 و در آستانه ورود به یازدهمین سال فعالیت پروژه این ربات کودک، بسیاری از عملکردهای آیکوب ارتقا یافت و از حدود دو ماه قبل، تورهای این تیم به مراکز علمی و نمایشگاه های بین المللی فناوری های رباتیک با هدف معرفی این عملکردهای جدید آغاز شده است. با جئورجیو متا(Giorgio Metta) مدیر دپارتمان مهارت های ربات کودک (iCub Facility) در موسسه فناوری ایتالیا مصاحبه ای انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

***

می دانیم که این ربات کودک، پروژه منبع باز است. تاکنون این شیوه چگونه توانسته است به توسعه بهتر آیکوب کمک کند؟

امکان اشتراک گذاری نتایج با جامعه ای گسترده از محققان به ما اجازه داد با سرعت بیشتری پیشرفت کنیم. نتایجی که درحال حاضر درباره آیکوب می بینیم به نوبه خود مرهون همکاری میان موسسات و دانشگاه های معتبر در سراسر جهان است. ما از هوش مصنوعی به زبان و از کنترل حرکتی به بینایی مصنوعی حرکت می کنیم و علاوه بر محققان موسسه فناوری ایتالیا با حدود 200 پژوهشگر از 30 موسسه مختلف همکاری داریم.

بیش از ده سال از رونمایی از اولین نسخه آیکوب می گذرد. آیا در این مدت نسخه های بعدی موفق شده اند به اهداف مدنظر شما که برای هر نسخه به طور مجزا تعریف شده بود دست یابند؟

به طور حتم امکاناتی که به واسطه سرمایه گذاری موسسه فناوری ایتالیا در بخش رباتیک عرضه شده این فرصت را فراهم کرده است که گام به گام با نسخه های جدید ربات چه از نظر مکانیکی و چه از نظر نرم افزاری که توانایی های آیکوب را می سازند پیشرفت کنیم و تا آنجا که میسر بوده در هر نسخه به هدف های خود برسیم.

امروز این ربات، نسبت به ده یا حتی پنج سال قبل بوضوح با کوله باری از ارتقاها و به روزرسانی ها همراه شده است. در این بین مهم ترین تغییرات چه بوده است؟

ما خطوط متنوعی را در پژوهش های خود برای فرآیند ارتقا دنبال می کنیم. اگر بخواهم به طور دقیق و ساده به این خطوط اشاره کنم، می توانیم فعالیت هایمان را در این زمینه ها دسته بندی کنیم: کنترل حرکت (ویدئویی در یوتیوب در دسترس است که نشان می دهد ربات می تواند روی یک پای خود تعادلش را حفظ کند)، پردازش داده های حسی که مهم ترین آنها حس بینایی و لامسه است، یادگیری خودمختار (تشخیص اشیا و غیره) و توسعه مکانیک جدید (پوست مصنوعی، حسگرهای ویژه نورومورفیک و ..(.

پوست مصنوعی از بخش های اصلی این ربات کودک است. آیا این بخش نیز از نظر توسعه مواد و فناوری، نسبت به نسخه های قبلی توسعه یافته است؟

توسعه این فناوری در سال 2012 تکمیل شد. درحال حاضر نسخه ای که در ربات استفاده می کنیم پیشرفته ترین نسخه ممکن است. پوست آیکوب می تواند به چرخه تجاری نیز وارد شود و به دستگاه هایی که لزوما ربات نیستند (برای مثال خودروها، کاناپه ها، لوازم خانگی و …) اجازه دهد
تا به حسگر مجهز شوند.

در سال 2010 در بازدیدی که از موسسه فناوری ایتالیا در جنوا داشتم، گفته بودید کودکان این ربات را به عنوان همبازی نمی پذیرند. اما در عکس های اخیر، گروهی از بچه ها دیده می شوند که درحال بازی با این ربات هستند. آیا می توان این پیشرفت را به عنوان گامی رو به جلو در توسعه فناوری رباتیک در نظر گرفت؟

آن عکس ها در واقع به شرح آزمایش های کوتاهی برای بررسی تعامل انسان ـ ماشین می پردازند. مفهوم همبازی چیزی پیچیده تر و در سطح بالاتری نسبت به این آزمایش هاست. فناوری فعلی بجز بازی های کوتاه مدت ـ دقیقا مثل همان موردی که در این آزمایش ها مشاهده شد ـ قادر به ایفای نقش همبازی نیست. بنابراین هنوز برای این که بتوانیم رباتی داشته باشیم که به عنوان همبازی برای کودکان ایفای نقش کند زمان درازی پیش رو داریم.

حدود دو ماه قبل، موسسه فناوری ایتالیا اعلام کرد به لطف پیشرفت های آیکوب، این گونه ربات ها تا هشت سال آینده می توانند در خانه ها استفاده شوند. به نظر شما بحث های اخیر برخی دانشمندان و بزرگان فناوری درباره مفهوم هوش مصنوعی و خطرات آن می تواند برای رسیدن به این هدف مانعی ایجاد یا دستیابی به آن را با مشکل مواجه کند؟

امیدواریم این گونه نباشد. من فناوری رباتیک را خطری برای جامعه نمی دانم و برعکس آن را کمکی برای همه در نظر می گیرم. ربات ها در خانه های ما به منزله یک
دست ساخته اَبَرهوشمند نخواهد بود. آنها به جمعیتی که به طور ثابت در حال پیر شدن است و امید به زندگی اش روزبه روز بالاتر می رود اجازه خواهند داد تا زندگی باکیفیت بالاتری را تجربه کنند.

گفتید درحال حاضر 30 موسسه در این پروژه همکاری می کنند. ممکن است بفرمایید در مجموع چند ربات در اختیار این موسسات است؟

ما در سراسر دنیا 25 ربات داریم که بیشتر آنها در اروپا هستند. اما در ژاپن، کره و آمریکا نیز نمونه هایی موجود است.

شما را با لقب پدر آیکوب می شناسند. به عنوان آخرین سوال به ما بگویید پدر یک ربات کودک بودن چه حسی دارد؟!

بسیار زیباست بدانی چیزی خلق کرده ای که اکنون توسط بسیاری از همکارانت استفاده می شود. اما در کل، ترجیح می دهم پدر پسر خودم باشم! منظورم پسر واقعی ام است که گوشت و استخوان دارد!

منبع:جام جم آنلاین