۱۶ مرداد ۱۳۵۹ ستاد عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را در راستای اهداف انقلاب فرهنگی ایران تأسیس کرد. با تبدیل ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه جهاد دانشگاهی در ۱۱ آذر ۱۳۶۵ بازنگری و تصویب شد.
در این اساسنامه بر فعالیت‌های فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاه‌ها تأکید شده‌است. همچنین در ۲۲ آبان ۱۳۶۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور معرفی کرد.
به همین مناسبت خبرگزاری سیناپرس اصفهان با مهندس مرتضی تیموری، رئیس جهاددانشگاهی واحد صنعتی اصفهان به تبیین و تعریف چشم اندازها، برنامه ها و سیاست های این واحد به گفتگو نشست.
درخصوص تاسیس جهاد صنعتی اصفهان و ماموریت هایش خلاصه ای شرح دهید.
با توجه به پیشتاز بودن جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان در کشور لازم است وضعیت آن را در سه دوره بررسی کنیم به این صورت که دوره اول دوره آغازین و تاسیس آن است که همزمان با جهاد دانشگاهی مرکز کشور در 16 مرداد 1359 رخ داد.
دهه اول فعالیت های مدیریتی این جهاد بسیار مهم بود. اکثر واحد های جهاد دانشگاهی دیگر در فاصله سال های 1359 تا 1361 تاسیس شدند. در آن زمان مدیریت دانشگاه به عهده جهاد دانشگاهی بود و جهاد دانشگاهی مدیریت را به عنوان بازوی اجرایی شورای عالی انقلاب فرهنگی اعمال می کرد.
این دوره بسیار حساس بود و با دفاع مقدس همزمان شد، یعنی کمتر از دو ماه از تشکیل جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان دفاع مقدس آغاز شد و جهاد دانشگاهی نقش دانش بنیانی مهمی را در دفاع مقدس ایفا کرد
همچنین دانشگاه صنعتی اصفهان تنها دانشگاهی بود که دفتر پشتیبانی جنگ در اهواز داشت و نیازهای علمی، پژوهشی و تحقیقاتی دفاع مقدس را از قرارگاه های مختلف می گرفت و در صحنه جنگ و به ویژه خط مقدم پس از انجام مطالعات اولیه و دریافت اطلاعات لازم پیرامون مسئله، آن اطلاعات را در عقبه که همان دانشگاه صنعتی اصفهان بود می فرستادند تا کار شود که در این بین جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان روی بیش از 200 پروژه در زمان جنگ کار کرد.
از بین این 200 پروژه 50 مورد به ارائه محصول و خدمت موفق و موثر منجر شد. در همین رابطه هم به پاسداشت پیشکسوتان جهاد دانشگاهی و هم گرامیداشت یاد و خاطره شهدا همیشه و هر زمان بخواهیم وضعیت امروز جهاد دانشگاهی را توصیف کنیم باید به گذشته سری بزنیم و از چهار شهید جهاد دانشگاه یاد کنیم که بعد از به ثمر رساندن پروژه های علمی دفاع مقدس در دفاع علمی و دانش بنیان از کیان اسلامی جان خود را فدا کردند.
بنابراین در دوران دفاع مقدس جهاد دانشگاهی فعالیت های گسترده ای در اعزام نیروها به جبهه، جمع آوری کمک های مردمی و دانشگاهیان برای جبهه ها، ارسال کمک ها، تجهیزات و ادوات مورد نیاز جبهه بود انجام داد.بنابراین جهاد دانشگاهی در همان دهه اول هشت سال همراهی سنگین و قوی با دفاع داشت
در ادامه و در همان دوران اوج فعالیت های فرهنگی جهاد دانشگاهی در دانشگاه ها شکل گرفت؛ شاید جهاد دانشگاهی مهمترین و اصلی ترین متولی فرهنگی دانشگاه ها در دهه اول فعالیت خود باشد.
بعد از دهه اول پرده دیگری از فعالیت های جهاد دانشگاهی کنار رفت که در ارتباط با صنعت و جامعه علاوه بر دانشگاهیان بود. به طوری که توان عملی در راستای خدمت به صنایع کشور و حوزه های فنی و مهندسی قرار گرفت و از آن به بعد پروژه های متعددی را جهاد دانشگاهی در حوزه فعالیت خودش برای صنایع مختلف بزرگ استان انجام داده است.
بعد از آن با ایجاد مرکز آفاق در استان های مختلف مانند سیستان و بلوچستان، ایلام، سمنان و … پروژه های دیگری را انجام داد که بعضی از پروژه ها در حوزه مهندسی شیمی در استان های مختلف انجام شد.
راه اندازی نخستین موسسه اموزش عالی کشور توسط جهاددانشگاهی
در ادامه پروژه هایی که در زمان دفاع مقدس انجام شد با صنایع دفاع کشور پروژه هایی انجام شد که هنوز هم در سطح ملی و به ویژه در حوزه تست و اندازه گیری با حوزه دفاعی کشور مرتبط بوده و فعالیت های زیادی انجام می شود.
در اواسط دهه دوم بخش آموزش هم به حوزه های فعالیت جهاد دانشگاهی اضافه شد؛ جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان نخستین موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی را در سال 72 راه اندازی کرد که در آن زمان متقاضیان ورود به دانشگاه خیلی زیاد بودند و به دلایل محدودیت هایی که در زمان جنگ ایجاد شده بود و هنوز امکان برطرف شدن آن نبود ظرفیت ها برای ورود به تحصیلات عالی در کشور کم بود و این یک نیاز بود.
در همین رابطه امروز این موسسه در بیش از 30 رشته تحصیلی دانشجوی کارشناسی و در بیش از 10 رشته دانشجوی کارشناسی ارشد می پذیرد که بیشتر در رشته های فنی و مهندسی است.
اگر می خواهیم رونق اقتصادی ایجاد کنیم باید به سراغ شرکت های دانش بنیان برویم. کلید واقعی حل مشکلات کشور ایجاد، حمایت و گسترش شرکت های دانش بنیان است.
با وجود اینکه تلقی می شود جهاد دانشگاهی ورودی های برتری ندارد اما با افتخار می گوییم خروجی های بسیار موفق و کاربردی داریم ، زیرا طبق آمار سازمان سنجش در مقطع کارشناسی ارشد از فارغ التحصیلانی که کارشناسی خود را در دانشگاه های تراز اول و دوم کشور گذرانده اند ،پذیرش می کنیم و برعکس در مقطع کارشناسی فارغ التحصیلانی داریم که کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه های تراز اول کشور پذیرش می شوند.
از سوی دیگر چهارمین مرکز علمی کاربردی استان اصفهان را در سال 77 جهاد دانشگاهی صنعتی راه اندازی شد، این دانشگاه از سال 70 که وارد آموزش های تخصصی کوتاه مدت شد ونخستین مرکز آن در دانشگاه صنعتی اصفهان دایر شد و امروز هشت مرکز آموزش عمومی و تخصصی در سطح استان دارد.
جهاد دانشگاهی در حوزه های فرهنگی هنوز به عنوان یکی از فعالان فرهنگی در دانشگاه ها ایفای نقش می کند . ضمن اینکه در سطح کلان کشور خط شکنی های مهمی را در حوزه های مختلف از جمله حوزه فرهنگ انجام داده است.
راه اندازی خبرگزاری ایسنا به عنوان نخستین خبرگزاری غیر دولتی یک خط شکنی مهمی بود که جهاد دانشگاهی انجام داد و ثابت کرد که با نیروهای دانشجویی قوی و با هزینه اندک و امکانات محدود هم می توان در سطح و تراز سازمان های با امکانات زیاد کار کرد با این کار دیگران هم وارد صحنه شدند و الان بیش از 50 خبرگزاری غیردولتی را در کشور داریم و خود جهاد دانشگاهی ایکنا را در حوزه قران و سینا پرس را در حوزه علم و فرهنگ راه اندازی کرد ه است و دارای سه خبرگزاری مستقل و موفق است.
جهاد دانشگاهی در کدام ابعاد توانسته موفقیت کسب کند؟
با نگاه کلان به جهاد می بینیم که جهاد دانشگاهی در عرصه های مختلف پیشتاز بوده و همه عرصه ها را در کنار هم داشته است. وقتی به واحدهای مختلف جهاد نگاه می کنیم ضمن اینکه به همه عرصه ها توجه دارند اما در یک بعد و فعالیت برجسته تر هستند.
در دهه اول در حوزه تحقیقاتی به خصوص در حمایت علمی از دفاع مقدس پیشتاز بودیم، در آن زمان بنیان گذار رمز در کشور شدیم تا در مکالمات بیسیم ها از رمز استفاده کنیم.
در آن زمان دفترچه هایی بود که مکالمات به صورت رمز مبادله می شد ما تمام مکالمات را کد می کردیم و وقتی مخابره می شد برای دشمن به صورت الفاظ نامفهوم دریافت می شد. سپس برخی از پژوهشگران از همین بدنه جدا شدند و شرکت های دانش بنیان را در حوزه های مختلف راه اندازی کردند.
در همان زمان در حوزه فرهنگ هم خیلی خوب عمل کردیم . در دهه دوم با جدا شدن عده ای از پژوهشگران جهاد و تاسیس شرکت های دانش بنیان بخش فرهنگی اوج گرفت به نحوی که نخستین نرم افزار قرآنی کشور در ابتدای دهه 70 در جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان تولید شد که در دنیا بی نظیر بود.
در آن زمان بنا بر سفارش مصر به مایکروسافت، نرم افزار ساده قرآنی وجود داشت اما نرم افزار ما تحت عنوان تنزیل بسیار شاخص بود که رهبر معظم انقلاب وقتی از این رخداد فرهنگی با خبر شدند فوری دست اندرکاران این نرم افزار را دعوت و از آن ها تجلیل کردند. این هم خط شکنی دیگری در حوزه علمی با کاربردی فرهنگی بود که پس از آن تا امروز هزاران برنامه قرآنی و حتی دینی دیگر تولید شد.
در همان دهه اول و دوم بحثی را تحت عنوان صندوق های مصاحب ایجاد کردیم که یک مشاوره مکتوب بود. دانشگاهیان در حوزه های مختلف پزشکی، دینی، تحصیلی، روحی و حتی صنفی با اسم رمز سوالات و شبهات خود را در صندوق می انداختند و کارشناسان با اسم رمز پاسخ می دادند؛ بدون اینکه فرد شناسایی شود و گاهی برخی افراد را به مشاوره حضوری دعوت می کردند که با این کار بیش از 10 هزار نامه و پاسخ مکاتبه شد که در زمان خود بسیار عالی بود.
در دهه سوم جهاد دانشگاهی به دلیل پیشتازی در حوزه آموزش عالی در استان اصفهان بسیار پرمخاطب و پر طرفدار شد و همزمان مرکز آموزش های علمی کاربردی و بعد مرکز آموزش های عالی با مجوز وزارت علوم و تاسیس مراکز تخصصی آموزش کوتاه مدت ایجاد شد که در این دهه غلبه فعالیت های آموزشی را داشتیم.
به طور کلی جهاد دانشگاهی در هر چهار دهه در همه حوزه ها فعال بوده اما در دهه های مختلف برخی از حوزه ها بروز و ظهور بیشتری داشته است.
ثبت اختراعاتی را در مرحله نهایی شدن در دست داریم
درحال حاضر نیز در بخش آموزش، فعالیت های شاخصی انجام می گردد، در فعالیت های فرهنگی هم رو به رشد حرکت می کنیم و برنامه داریم تا یک فعالیت متوازنی را تا پایان برنامه ششم توسعه در سال 1400 داشته باشیم و بتوانیم حوزه های فرهنگی و پژوهشی را هم تقویت کنیم ولی در حال حاضر حجم فعالیت های آموزشی سنگین تر است و ثبت اختراع هایی را هم در حال نهایی شدن داریم.
چه تعداد پروژه طی پنج سال اخیر به مرحله نهایی رسیده است؟
در پنج سال اخیر نزدیک به 100 پروژه علمی و تحقیقاتی در جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان کار شده است. حوزه های علمی و تحقیقاتی جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان شامل پنج حوزه برق و الکترونیک با اولویت تست و اندازه گیری، ژئوشیمی و فرآوری مواد معدنی، صنایع و سیستم ها، کشاورزی، شیمی و مهندسی شیمی است.
شناسایی نیازهای واقعی کشور و تلاش برای رفع آن نیازها جز سیاست های اصلی جهاد دانشگاهی بوده است، آیا این سیاست هنوز ادامه دارد؟ جایگاه پژوهشگران کجاست؟
با توجه به هدف گذاری های جدید و مشکلات جاری کشور در حوزه آب بنا داریم تا پایان برنامه ششم جهاد در سال 1400 جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان را به قطب مطالعات آب تبدیل کنیم و از این رو همه گروه ها را مکلف کردیم تا بخشی از فعالیت های خود را در حوزه آب انجام دهند تا با برآیند تمام این فعالیت ها بتوانیم در حوزه آب گره ای را باز کنیم، هر چند به لطف الهی امسال با بارندگی ها مشکلات کمتر شد ولی سطح منابع آب به ویژه در بخش سفره های زیرزمینی هنوز بسیار کم است.
همچنین روی پروژه سوپرجاذب کشاورزی کار کردیم که با نمونه های خارجی آن کاملا رقابت می کند و برای اینکه بتوانیم آبی را که جذب می کند به مرور آزاد کند؛ آزمایشات زیادی انجام دادیم و در پایان کار مراحل ثبت اختراع آن هستیم تا هر چه سریعتر این محصول را با قیمت بسیار مناسب روانه بازار کرده و آماده تجاری سازی آن کنیم.
سوپرجاذب کشاورزی مصرف آب در کشاورزی را تا 50 درصد کاهش می دهد. همچنین چندین سال است که در حوزه استحصال آب های ژرف تجدیدپذیر، تصفیه آب و هوشمندسازی آبیاری کار می کنیم.
جایگاه جوانان صاحب ایده در برقراری ارتباط با جهاددانشگاهی چگونه خواهد بود؟
جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان در پنج حوزه فعالیت دارد، اگر دانشجویانی صاحب ایده و طرح هستند می توانند به بخش معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی مراجعه کرده و به هسته های تحقیقاتی دانشجویی متصل شوند، گاهی طرح ها خوب است اما قابل اجرا شدن نیست یا با واقعیت ها فاصله دارند، اما اگر طی ارزیابی ها مفید بودن آن محرز شود از طرح ارائه شده حمایت می کنیم.
ورود به جهاد دانشگاهی از طریق همین هسته های تحقیقاتی است ضمن اینکه بیشترین و بهترین حمایت را در استان اصفهان شهرک علمی و تحقیقاتی در حوزه های متعدد انجام می دهد.
در طول این سه دهه فعالیت ایا کاری بوده که بخواهید انجام دهید و نتوانسته اید؟ از آرزوهای خود بگویید؟
بله، قطعا آرزوهایی داشته و داریم که هنوز محقق نشده و برای محقق شدن آن ها تلاش می کنیم. در حوزه پژوهشی آرزوی ما داشتن چند پژوهشکده موفق است نه فقط گروه پژوهشی که قطعا به دلیل شرایط اقتصادی کشور هنوز محقق نشده است. همچنین به دنبال آن هستیم که نخستین موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی را به دانشگاه جهاد دانشگاهی تبدیل کنیم.
در حوزه های فرهنگی نیز چند سالی است که با خط شکنی های اولیه فاصله گرفتیم و باید مجددا با ایده های نو و کارهای خوب جدید به این حوزه ورود کنیم.
عرصه فعلی عرصه فاصله گرفتن جوانان از مسائل مهم اجتماعی است و لازم است با همفکری دانشجویان و اساتید به ایده های جدید فرهنگی برسیم، باید با یک نگاه تیزبین و دقیق و مشورت با صاحبان فهم و اندیشه در این حوزه ورود کنیم نه به صورت شعاری و کلیشه ای چرا که این معضلات ممکن است جامعه را در آینده دچار مشکل کند.
وجود تاسیس شرکت های دانش بنیان در کشور را چطور ارزیابی می کنید؟
راه نجات کشور هم در بخش اشتغال، هم تولید و هم رونق اقتصادی توسعه شرکت های دانش بنیان است. لازم است از این شرکت ها که قشر فرهیخته دانشگاهی موسس آنها هستند و هر کدام ده ها و شاید صدها نفر را بکار می گیرند، حمایت کنیم.
شرکتی که با یک ایده جدید تشکیل شده منجر به یک فعالیت جدید شده و منجر به رفع نیاز و ارائه خدمت جدید می شود، کار این شرکت ها تکراری نیست و کشور را از مشکلات نجات می دهد.
در حوزه تولید هم باید گفت داشتن تولید برای انبار کردن درست نیست. تولید باید روی موضوعاتی اتفاق بیفتد که نیاز واقعی را رفع کرده و یا نیازی را ایجاد می کند.
تا چند سال پیش انبارهای بسیاری از صنایع ما پر بود و ما مشکل تولید نداشتیم، بلکه گاهی تولید از سقف نیاز مردم بیشتر بود و یا سطح معیشت مردم به گونه ای بود که حتی اگر نیاز هم داشتند از خرید آن محصول چشم پوشی می کردند.
اگر می خواهیم رونق اقتصادی ایجاد کنیم باید به سراغ شرکت های دانش بنیان برویم. کلید واقعی حل مشکلات کشور ایجاد، حمایت و گسترش شرکت های دانش بنیان است.
گفتگو: سید امیر حسین ابطحی
No tags for this post.