آگوست 1990 سیاست گذاران ،سازمان جهانی WHO ، یونیسف و سایر سازمان ها به منظور حمایت ، ترویج و پشتیبانی از شیردهی این روز را انتخاب و گرامی داشتند.تغذیه با شیر مادر باعث بهتر شدن سلامت مادران و کودکان می شود. افزایش شیردهی می تواند بیش از 800000 زندگی در هر سال را نجات دهد ، که اکثر آنها بچه های زیر 6 ماه هستند.
تغذیه با شیر مادر خطر ابتلا به مادران مبتلا به سرطان پستان ، سرطان تخمدان ، دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی را کاهش می دهد. تخمین زده می شود که افزایش شیردهی می تواند از 20000مرگ و میر مادران در هر سال به دلیل سرطان پستان جلوگیری کند
متخصصان سازمان جهانی بهداشت تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماهگی را ضامن سلامت و رشد جسمی و فکری نوزاد می دانند. پس از شش ماهگی شیر مادر باید همراه با غذاهای مکمل و غذاهای عادی، تا دوسالگی ادامه یابد.
شیر مادر ترکیبی بی نظیر است که خداوند آن را نه فقط به منظور تأمین نیازهای غذایی کودک بلکه برای حفظ کودک از عفونتها و بیماریهای مختلف خلق کرده است .تعادل مواد غذایی موجود در شیر مادر در سطح عالی و در بهترین شکل ممکن برای سیستم فیزیکی بدن کودک در حال رشد است.در عین حال، شیر مادر از لحاظ مواد مغذی بسیار غنی است به طوری که رشد مغز و تکامل سیستم عصبی کودک را بهبود میبخشد .
شیر مادر علاوه بر جنبه های حیاتی در تغذیه نوزادان، سبب قدرتمندی سیستم ایمنی بدن نوزادان در برابر عوامل بیماری زا شده و این موضوع در جلوگیری از مرگ میر نوزادان و به ویژه نوزادان زودرس بسیار تاثیر گذار است.
مطالعات پیشین انجام شده توسط پژوهشگران موسسه ماکس پلانک آلمان نشان می دهد شیر مادر یکی از مهمترین و سالم ترین غذاهاست که برای نوزاد بسیار مفید خواهد بود و شیر دادن سلامتی مادر را نیز به همراه خواهد داشت. با توجه به این مساله تحقیقات جدید نشان می دهد که تغذیه با شیر مادر می تواند خطر ابتلا به اوتیسم را در نوزادان کاهش دهد .
تغذیه با شیر مادر خطر ابتلا به مادران مبتلا به سرطان پستان ، سرطان تخمدان ، دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی را کاهش می دهد. تخمین زده می شود که افزایش شیردهی می تواند از 20000مرگ و میر مادران در هر سال به دلیل سرطان پستان جلوگیری کند
یکی از موضوعاتی که در این میان کمتر به آن پرداخته شده است، تاثیر پیشگیرانه شیر مادر بر آسیب های ناشی از آلودگی هوا در مناطق شهری روی نوزادان است. مطالعات انجام شده نشان می دهد که تغذیه نوزادان با شیر مادر و شیردهی طبیعی مادران، می تواند تاثیرات منفی آلودگی هوا را در این افراد کاهش دهد. این موضوع به ویژه در مناطق شهری پر ترافیک و آلوده ، نمود بیشتری دارد.
مزایای تغذیه با شیرمادر
مواد غذایی که امروزه توسط فناوری جدید مخصوص کودکان تولید شده است به همین سادگی نمی تواند با این ماده غذایی شگفت انگیز و بی نظیر رقابت کند.
شیر مادر از لحطه اول تولد تا پایان 6ماهگی می تواند به تنهایی ، تمام نیازهای غذایی شیر خوار را که برای رشد طبیعی او لازم است ،تامین نماید .حتی در چند روز اول تولد که هنوز جریان عادی شیر برقرار نیست ،نوزادنیاز به غذا یا آشامیدنی دیگر نداشته و همان مقدار شیر برای رشد طبیعی او کافی است.
سلولهای زنده و عوامل مختلف ضد میکروبی موجود در شیر مادر که باغلطت بیشتر در آغوز وجود دارند (می توانند باکتریها ، ویروسها و انگلها را از بین ببرند و در نتیجه احتمال ابتلای شیرخوار را به بسیاری از عفونتها ، بخصوص عفونتهای گوارشی وتنفسی وگوش میانی کاهش دهند . حتی در صورت ابتلا به بیماری ، شدت واحتمال مرگ ومیر ناشی از آن در شیر خواری که از شیر مادر تغذیه می کند به مراتب کمتر از سایرین شیر خواران است.
میزان ابتلا به آسم ،اگزما وانواع آلرژی در شیر خوارانی که از شیر مادر استفاده می کنند،بسیار کمتر است .در شیر خوارانی که از شیر مادر تغذیه می کنند به علت متابولیسم بهتر کلسترول مشکل افزایش کلسترول در بزرگسالی و احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی ،کمتر است .
چربی وپروتئین شیر مادر بهتر از دیگر انواع شیرها هضم وجدب می شود به همین دلیل ، دل دردهای قولنجی ،جمع شدن گاز ،استفراغ وحساسیت نسبت به پروتئین در این شیر خواران کمتر مشاهده می شود .با گذشت زمان ،ترکیب شیر مادر متناسب با نیازهای رشدی شیر خوار تغییر پیدا می کند .
چربی شیر مادر در شروع شیر دهی کمتر است وسپس میزان آن به تدریج بیشتر می شود این تغییرات کمک بزرگی به سیر نگه داشتن شیر خوار ووزن گیری او می کند.به علت وجود آب کافی در شیر مادر بخصوص در ابتدای شیر ،تشنگی شیر خوار برطرف واشتهای او تحریک می شود و نیازی به دادن آب یا آب قند در 6ماه اول و قبل از شروع غذای کمکی حتی در مناطق بسیار گرم وخشک نیست .
شیر خوارانی که از شیر مادر تغذیه می کنند کمتر دچار مشکلات دندانی ناشی از پستانک و تغذیه مصنوعی و پوسیدگی دندانها می شوند. همچنی بهره هوشی شیر خوارانی که با شیر مادر تغذیه می شوند بالاتر از شیر خوارانی است که بصورت مصنوعی تغذیه می شوند.
بهترین راه تغذیه کودک از بدو تولد تا سن 6ماهگی تغذیه انحصاری با شیر مادر است . تغذیه انحصاری به معنی آن است که کودک فقط شیر می خورد و هیچ غذای اضافی ، آب یا مایعات دیگر بجز ویتامین ها و یا داروها در صورت نیاز دریافت نمی کند.
تالیف: نداجواد هراتی