افق‌های پیش رو در حوزه درمان ناباروری
دستاوردهای محققان ایرانی در حوزه علوم و فناوری های تولید مثل در انسان و دام در سطح جهانی و منطقه ای بسیار چشمگیر بوده است. بر اساس مطالعات و بررسی های آماری، حدود 20 درصد از زوج های جامعه با مشکل ناباروری مواجه هستند. به عبارت دیگر بخش بزرگی از خانواده ها با دغدغه داشتن فرزند روبه رو بوده و برای رفع این مشکل نیازمند حمایت های درمانی هستند.
خوشبختانه کشور ما در سال های اخیر در زمینه درمان ناباروری به پیشرفت های قابل توجهی دست یافته است. بی شک دیدگاه های مطرح در زمینه سلول های بنیادی و روش های نوین استفاده از ظرفیت های آزمایشگاهی در پیشرو بودن کشور ما در زمینه تولیدمثل و زیست فناوری نقش بسیار مهمی داشته است. باروری پدیده ای فیزیولوژیک است و بر این اساس درمان ناباروری هم به کمک روش های فیزیولوژیک امکان پذیر خواهد بود. بنابراین ضرورت وجود دیدگاه علمی در درمان ناباروی وجود دارد. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته وجود نگاه های ویژه ای که خاستگاه مذهبی سنتی دارد، موجب شده است پیشرفت های نوین در زمینه سلول های بنیادی با چالش های جدی مواجه شود. اما خوشبختانه در کشور ما از این نظر محدودیتی وجود ندارد. در سال های اخیر محققان کشور در حوزه درمان ناباروری به دستاوردهای مهمی دست یافته اند. نخستین کنگره تولیدمثل نیز با هدف به اشتراک گذاشتن این دستاوردها در حوزه درمان و همچنین اطلاع از آخرین موضوعات مطرح در زمینه تولید مثل از دوم تا چهارم خرداد به همت انجمن علمی جنین شناسی و بیولوژی تولید مثل ایران در مرکز همایش های بین المللی رازی برگزار شد. در این کنگره آخرین دستاوردها در زمینه درمان ناباروی و همچنین تولید مثل در انسان و دام از سوی محققان ارائه و درباره آن تبادل نظر شد.
از تولید مثل انسانی تا تولید مثل دامی
دکتر محمدمهدی آخوندی، رئیس کنگره بین المللی تولیدمثل با اشاره به تلاش های خوب محققان کشور در حوزه درمان ناباروری و تولید مثل می گوید: دانش تولید مثل در دهه های اخیر و بخصوص بعد از نخستین درمان ناباروری در سال 1978 با رشد و توسعه همراه بوده است. امکان لقاح جنین در آزمایشگاه، امکان دستکاری های لازم روی جنین و اقدامات دیگری که در این ارتباط انجام شده به پیشرفت هایی در زمینه علوم مختلف از ژنتیک تا همانندسازی و سلول های بنیادی، سلول درمانی و اصلاح نژاد و رسیدن به دام های اصیل منجر شده است. امکان فریز تخمک و اسپرم حیوانی در حفظ حیوانات در معرض انقراض نقش بسیار مهمی داشته است. در حوزه تولیدمثل دام، تولید جنین منجمد تعیین جنسیت شده دامی، تهیه بانک سلول های جنسی و جنین برای گونه های بومی در معرض انقراض و انتخاب جنسیت جنین در صنعت دامپروری از دستاوردهای مهم و ارزشمند متخصصان علوم دامی است. در حوزه تولید مثل انسانی، امکان انجماد گامت و بافت های تولید مثلی، امکان حفظ باروری پیش از آغاز درمان سرطان، تشخیص و پیشگیری از تولد نوزادان مبتلا به بیماری های ژنتیکی بخش هایی از توانمندی های متخصصان داخلی را به تصویر می کشد.
به گفته دکتر آخوندی، باید توجه داشت وقوع خشکسالی به کاهش کیفیت آب و کاهش تولید محصولات کشاورزی و خوراک دام منجر می شود بنابراین در چنین شرایطی توجه به فناوری های نوین تولید مثلی برای دام بیش از پیش ضروری خواهد بود. علاوه براین بسیاری از گونه های جانوری نادر در معرض خطر انقراض هستند و این در حالی است که فناوری های نوین در زمینه تولید مثل می تواند در حفظ تنوع زیستی و نجات گونه های جانوری در حال انقراض بسیار مهم باشد. در حوزه تولید مثل انسانی نیز اهداف متعددی مطرح بوده که قابل دسترسی است. برای مثال امکان تولید اسپرم و تخمک از سلول های بنیادی، پیوند ارگان ها، بافت ها و سلول های تولید مثلی و همچنین پیشگیری از تولد نوزادان مبتلا به ناهنجاری هایی با منشأ میتوکندریایی از دیگر پروژه های مطرح شده در سطح دنیاست که در کشور ما نیز می تواند زمینه ساز تحولات بزرگی در حوزه تولید مثل، جنین شناسی و ژنتیک باشد.
انتخاب صحیح مسیر درمان
رئیس کنگره بین المللی تولید مثل با اشاره به مزیت روش های نوین درمانی در این حوزه در کنترل و پیشگیری از بیماری ها می گوید: اکنون این امکان وجود دارد که بتوان پیش از تولد، افرادی را که در معرض ابتلا به بیماری های آسیب پذیر مانند تالاسمی، هموفیلی، رتینوپلاسما، نابینایی یا ناشنوایی هستند به کمک روش های ژنتیکی شناسایی کرد. این بیماری ها با آسیب های زیادی همراه است و برای دولت و سیستم بهداشت عمومی نیز هزینه های بسیار زیادی دارد. در این بخش توسعه شگرفی را شاهد بوده ایم. این در حالی است که در زمینه صنعتی از تشخیص بیماری ها به کمک فناوری های نوین در سال های اخیر پیشرفت های خوبی را شاهد بوده ایم؛ بخصوص فناوری های تصویربرداری و ساخت تجهیزات و وسایلی که می توان از آنها در روند تشخیص و درمان بیماری ها استفاده کرد. در بخش تولید مثل انسانی و حیوانی زیرساخت های خوبی در کشور ایجاد شده است. تعداد زیادی مرکز تحقیقاتی موفق به اخذ مجوز از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شده اند. تعداد زیادی از مراکز درمانی در زمینه درمان ناباروری فعالیت می کنند. پیش از برگزاری این کنگره هیچ فرصتی برای به روزرسانی آخرین دستاوردهای محققان در حوزه تولید مثل وجود نداشت. این کنگره فرصت مناسبی برای معرفی دستاوردهای جدید در این حوزه و تبادل نظر با متخصصان خارجی است که در این حوزه فعالیت می کنند. به این ترتیب می توانیم با برنامه ریزی دقیق تری برای سال بعد پیش رویم.
وی تاکید می کند: تولید مثل افزون بر موضوعی علمی یک موضوع اجتماعی است و نمی توان در مواجهه با آن فقط به پژوهش های علمی بسنده کرد. بی شک ابعاد اجتماعی و فرهنگی ناباروری به طور مستقیم در انتخاب شیوه برخورد با این مشکل در سطح کلان و انتخاب مسیرهای درمان از سوی زوجین نابارور موثر است. با توجه به روند رو به رشد افزایش ناباروری در کشور به نظر می رسد باید در پژوهش ها و تحقیقاتی نظام مند، اثر مجموعه ای از متغیرها از عوامل محیطی، تغذیه ای و آب و هوا تا تاثیر امواج رادیویی، الکترومغناطیس، استرس های محیطی و دیگر عوامل مرتبط با این موضوع را بررسی کرد تا از بحرانی شدن این مساله جلوگیری شود.
بحث و بررسی آخرین یافته های علمی
دکتر محمدرضا صادقی، متخصص جنین شناسی و دبیر علمی کنگره: اساسا کنگره های علمی در همه دنیا از سوی انجمن های علمی برگزار می شود و هدف اصلی این است که متخصصان و صاحب نظران در این کنگره ها آخرین یافته های علمی خود را ارائه کنند و درباره آن بحث و تبادل نظر انجام شود. در کنگره امسال عملکرد موفقی داشتیم. بیش از 1500 متخصص و محقق در این کنگره ثبت نام کردند و بیش از 500 مقاله دریافت شد. در این کنگره حدود 30 کارگاه آموزشی برگزار شد. این کنگره از سوی انجمن جنین شناسی و بیولوژی تولیدمثل ایران برگزار شد. یکی از دیگر اهداف مطرح در برگزاری کنگره های علمی این است که محققان از کارهای تحقیقاتی که در سطح کشور یا در سطح دنیا انجام می شود مطلع شوند. در بخشی از کنگره بین المللی تولید مثل پنل های تخصصی برگزار شد که در این بخش موضوعات تخصصی به صورت بحث و گفت وگو با حضور استادان و صاحب نظران این حوزه بررسی می شود. در بخش دیگری از کنگره محققان جوان نتایج تحقیقات خود را ارائه کردند. کارگاه های تخصصی از دیگر بخش های این کنگره بود. امیدواریم کنگره تولید مثل بتواند زمینه ساز بهره گیری از ظرفیت های بالقوه برای دستیابی به یافته های جدید در این حوزه باشد.
جام جم آنلاین
No tags for this post.
