گزارش تصویری و تحلیل فنی قلعه ابراهیم آباد یزد

قلعه ابراهیم آباد ساختمانی است خشت و گلی و با سردر  و رواق های آجری که  برج های مدور در گوشه های  قلعه  به چشم می خورد . آن چه از حصار قلعه به جای مانده حکایت از دو جداره بودن قلعه دارد . این موضوع توسط افراد کهنسال روستا نیز تائید می شود. بر اساس گفته اهالی محل این قلعه در گذشته یک سر در ورودی و هشت برج داشته که چهار برج در چهار گوشه قلعه  و چهار برج در داخل قلعه  قرار داشتند و قلعه دارای دو دیوار دفاعی بوده است . امروزه سه برج از دیوار های داخلی باقی مانده است  و یکی از آن ها از بین رفته است .

در بالای سردر ورودی چهار پنجره دیده بانی کوچک مشاهده می شود . متاسفانه به مرور زمان و بر اثر آسیب های طبیعی و انسانی ، قسمت های زیادی از   این قلعه از بین رفته است  از سوی دیگر استفاده نادرستی که از قلعه می شد نیز در آسیب رساندن به آن دخیل بوده است برای نمونه تا چندی پیش  مردم روستا از اتاق های این قلعه به عنوان محل نگهداری دام  و طیور  و به عنوان آخور و اسطبـل چهارپایان خود استفاده می کردند .

ورودی بنا دو طبقه بوده  ودر سمت چپ و راست در ورودی دو اتاق در طبقه دوم ساخته شده که احتمالاً محل نگهبانی بوده است که این بخش نیز با آجر مرمت شده است .  در داخل قلعه ، حسینیه و مسجدی بزرگ به تازگی ساخته شده است .                                               

سردر آجری قلعه دارای کاربندی آجری است  و هشتی ورودی و رواق های طرفین نیز  با آجر کاربندی شده است . قسمت های داخلی بنا آسیب دیده  و ساختمان های داخلی تقریباً خراب شده و رو به  ویرانی می رود . قسمت های سالم بنا سردر ورودی ، رواق های منتهی به آن ، حصار بیرونی  و تعدادی از برج ها هستند . 

قلعه در گذشته حالت مسکونی داشته  و  با  گسترش  آبادی  و   افزایش جمعیت سکنه روستا ، به بیرون قلعه مهاجرت کرده اند . هنوز نیز  اثراتی از سکونت در بقایای قلعه مشهود است . از عوامل تزئینی بنا می توان به کاربندی آجری ورودی قلعه ، کنگره های خشتی لبه های حصار و برج ها اشاره کرد .  در سال 1375 تعمیراتی در این بنا انجام گرفته است .

بر اساس گزارش تحقیقی انجام شده بر روی این قلعه توسط  دین یار شهزادی                     ـ باستان شناس ـ در سال 1372  : « قلعه ای قدیمی جالب ، با عظمت  و  با  برج  و  بارو هایی   مستحکم و گسترده  ، قدمت آن مربوط است به قرون هفت و هشت هجری قمری که بنا به مقتضیات زمان در دوره های بعد الحاقاتی به آن افزوده شده است . »

این بنا به شماره 2538 و در تاریخ 15/9/1378 به ثبت رسیده است .

گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی دانشجوی دکترا باستان شناسی

No tags for this post.