گزارش تصویری از معماری مسجد ایاصوفیا

سینا پرس : مسجد  ایاصوفیا در دوره پادشاهی بیزانس یک کلیسای اورتدکس بوده که پس از آن مسلمانان از آن به عنوان مسجد استفاده کردند و امروزه کاربری آن به یک موزه تغییر کرده است.  در حقیقت  از تاریخ یکم  فوریه سال 1935 میلادی موزه ایاصوفیا در مسجد ایاصوفیا آغاز به کار کرد و بنا از کاربری مسجد خارج شد . مجموعه بسیار نفیسی از تزئینات و وسایل مذهبی کلیسا در این موزه به نمایش گذاشته شده است .    در اشیاء به نمایش گذاشته در ایاصوفیا می توان دو گلدان مرمری را دید که در زمان پادشاهی سلطان مراد سوم به این بنا منتقل شده بود.  جالب است که این گلدان ها از یک قطعه سنگ مرمر یکپارچه و در دوره هلنی یونان ساخته شده بود .  

از تزئینات خاص این بنا می توان به دکوراسیون داخلی بنا ، طراحی شده با تخته سنگ های مرمری روی دیوارها و موزائیک های به کار رفته در هلال تاق ها اشاره کرد . در برخی از بخش ها طراحی گل و بوته به همراه پرندگان گوناگون با مرمر سفید بر زمینه مرمر سیاه نمایی بی نظیر را به بنا بخشیده است که چشم هر بیننده را خیره می کند.

شاخصه اصلی و بسیار مهم این مسجد گنبد بسیار بزرگ آن است .   این بنا نمای بسیار خوبی از معماری دوره بیزانس است .   بلندای گنبد بزرگ این مسجد از سطح زمین 55 متر و قطر آن 31 متر است که به وسیله چهل پشت بند و چهار ستون استوار شده است .

ساختمان اصلی این بنا در بین سال های 532  تا 537 میلادی و به دستور امپراتور بیزانس در این محل ساخته شده که به کاتولیک های یونانی اهدا شده بود . البته باید اشاره کرد  که این کلیسا سومین کلیسایی بوده که در این محل ساخته شده چرا که دو کلیسای دیگر پس مدتی  خراب شدند واین کلیسای تازه تاسیس  تا سال 1453 میلادی کاربری کلیسا داشته و پس از آنکه این منطقه توسط مسلمانان فتح شد  آن را به عنوان مسجد تغییر کابری دادند . در حقیقت این مجموعه از تاریخ از 29 ماه می سال 1453 میلادی یعنی چیزی در حدود پانصد و شصت سال پیش به عنوان یک مسجد مورد استفاده قرار گرفت.

مهم ترین بازسازی و مرمت این بنای بزرگ در زمان سلطان عبدالمجید و زیر نظر دو برادر معمار سوئیسی به نام های گاسپر و جیوسپ فوستی در بین سال های 1847 تا 1849 میلادی انجام گرفت . در این پروژه بزرگ هشتصد کارگر به این معماران کمک کردند .

این بنا از گنبد، ایوان غربی ( که به  شکل هشتی است ) ، لژ ویژه ملکه ، سرسرای بخش بالایی که نعلی شکل بوده و در اصلی سالن و محراب کلیسا به حساب می آمده است ، تشکیل شده که در دوره های پس از آن بخش های مناره ، منبر و محراب به آن افزوده شدند.

چهل پنجره در دور تا دور پایه گنبد کار گذاشته شده که انعکاس نور به داخل آن باعث می شود حالتی نورانی و روحانی به محیط ببخشد.   پاولوس از مرمتگران بنا در این باره گفته ‌است:   " روی تاق بندی با چندین مربع طلا پوشانده شده‌است، و از همین جاست که امواج نور به درون می‌تابند و چشم های تماشاگران را چنان خیره می‌کنند که به ندرت جرات می‌کنند سرشان را بالا بگیرند و به منبع نور نگاه کنند.  "

با اوج گرفتن اقتدار امپراطوری عثمانی در ترکیه امروزی ، سلاطین این سلسله هر یک تغییراتی در این مسجد بزرگ ایجاد کردند  .  در زمان سلطان سلیمان دوم و به دستور او نقاشی ها و نگارگری ها و تزئینات داخلی بنا پوشانده شد تا نماز جمعه در آن برگزار شود . در زمان  سلطان سلیم دوم و به وسیله معماری به نام  سینان ،  گنبد ایاصوفیا مرمت و بازسازی شد  .   قابل توجه است که در زمان سلطان مراد سوم بخش های مناره ، منبر و محراب به ساختمان مسجد افزوده شد . این بنا از چهار مناره برخوردار است و مناره جنوب غربی بنا از آجرهای قرمز رنگ  ساخته شده در حالی که سه منار دیگر با مرمر سفید ساخته شده اند که نشان از مرمت و بازسازی مناره ها دارد .

در تزئینات داخلی بنا و دور تا دور سقف آن کتیبه هایی از آیات قرآن و نام های الله ، محمد ، ابوبکر ، عمر ، عثمان ، علی ، حسن و حسین به کار رفته که در زمان پادشاهی سلطان  عبدالمجید انجام شد.  این آیات قرآنی به خط هنرمند مشهور آن زمان یعنی مصطفی چلبی نوشته شده است .

طراحی بنای اصلی ایاصوفیه توسط سه نفر انجام شد که تخصص و مهارتشان در فیزیک و ریاضی بود و جالب توجه است که پس از آن در سده های بعدی طراحی گنبد این بنا موضوع مورد بحث دانشمندان ، فیزیکدانان و ریاضی دانان مختلفی بود تا بتوانند راز سبک جدید معماری را در آن دوره پیدا کنند .

No tags for this post.