کاهش هزینه های درمانی با کمک ربات های جراح

او سال 1370مدرک كارشناسی ارشد خود را در رشته الکترونیک از دانشگاه تربيت مدرس دریافت کرد و برای ادامه تحصیل عازم کانادا شد. او موفق شد سال 1376 مدرک دكتری مهندسی الكترونيك و كامپيوتر خود را از دانشگاه كونكورديای كانادا اخذ كند.

دکتر طالبی طی سال‌های 1378 تا سال 1379 دوره فوق دكتری خود را در رشته مهندسی الكترونيك و كامپيوتر از دانشگاه وسترن اونتاريو كانادا دريافت کرده است.

رئیس دانشکده برق دانشگاه امیر کبیر( از سال 1396تا 1398)، رئیس قطب علمی کنترل و روباتیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر( 1392 تاکنون)، مدیر گروه دانشکده برق دانشگاه امیر کبیر( 1380 تا 1382)، معاون پژوهشی( 1386 تا 1387)، معاون آموزشی( 1388 تا 1392)، معاون تحصیلات تکمیلی ( 1393 تا 1396)، چاپ و انتشار بیش از 100 مقاله ISI و  تالیف و ترجمه 6 کتاب از جمله فعالیت های علمی و پژوهشی او است.

یکی از فعالیت های عمده شما ساخت ربات مانند ربات دستیار پزشک است، این ربات ها چه مزایا، توانایی ها و کاربردهایی می توانند داشته باشند؟

بیشتر فعالیت هایی ما در دانشگاه امیرکبیر پیرامون ساخت ربات های با بازوی نرم (ربات های فضایی) برای تعمیر تلسکوپ هابل، شاتل فضایی بود. پس از آن ساخت ربات های پزشکی، آندوسکوپی و توانبخشی را آغاز کردیم. ربات توانبخشی را می توانیم  به عنوان ربات دستیار جراح یا برای ارزیابی عملکرد بازو یا توانایی مفصلی ورزشکاران یا افراد بیمار مورد استفاده قرار بدهیم. این ربات ها می توانند نقش بسیار مهمی در نگهداری دوربین‌ های جراحی داشته باشند. در حال حاضر نگهداری این دوربین ها در اتاق جراحی بر عهده پرستار است. پرستار ممکن است خسته شود و دستش بلرزد، در نتیجه تصویر خوبی ثبت نشود. این کار می تواند روی عملکرد کار جراحان تاثیر گذار باشد. از سوی دیگر به علت خونریزی زیاد بیمارهنگام جراحی، دوربین ها باید شسته و پاک شوند و بار دیگر در مکان و موقعیت قبلی خود جای بگیرند. انجام چنین کاری برای انسان دشوار است، در صورتی که ربات خستگی ناپذیر است و دوربین با همان دقت می تواند در موقعیت پیشین خود جای بگیرد. در مجموع جراحی رباتیک، جراحی کم تهاجم است یعنی به جای اینکه قسمت وسیعی از بدن شکافته شود، تنها چند سوراخ ریز به روی بدن ایجاد می شود. یکی از این سوراخ ها برای این است که دوربین به داخل برود و تصویر ارایه کند. دو سوراخ کوچک دیگر هم برای این است که ابزار جراحی وارد آن قسمت بشود. طبیعتا وقتی خونریزی کمتر شود، آسیب کمتری نیز به بیمار می رسد و زمان نگهداری او در بیمارستان نیز کاهش و روند بهبودی اش نیز افزایش می یابد. قطعا هزینه های درمانی و بیمارستانی او نیز کاهش می یابد زیرا کمتر لازم است که او در بیمارستان باقی بماند.

در حال حاضر کدامیک از کشورها در این زمینه پیشرو هستند؟

هم اکنون استفاده از ربات های دستیار پزشک در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی عملیاتی شده است. حتی کشور عربی قطر نیز یکی از بیمارستان هایش  به چندین ربات داونچی تجهیز شده است. کشور ما هم باید به این سمت برود. در حال حاضر کارهای خوبی هم در این زمینه انجام شده است زیرا دانش و علم آن در ایران وجود دارد اما اعمال تحریم ها، ورود قطعات و موتورهای الکتریکی مورد نیاز را سخت کرده است. ضمن اینکه فروش صنایع هایتک و چند ربات تجاری دنیا به دلیل تحریم ها برای ایران امکان پذیر نیست. قیمت آن نیز بسیار بالاست. از سوی دیگر تمایل پزشکان به بهره گیری از این ربات ها به عنوان دستیار کم است بنابراین ضرورت دارد که یک مقدار رابطه مهندسان و پزشکان تقویت شود تا این احساس به وجود نیاید که ربات ها قرار است جایگزین جراحان بشوند. ربات ها قرار است به پزشکان کمک کنند تا جراحی مناسب تر با عملکرد بهتری انجام شود. ربات دندانپزشک ما( کار مشترک دانشگاه امیر کبیر با دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران) قرار است پس از سپری کردن آزمایش های مختلف، مورد استفاده قرار بگیرد.

به جز ربات دستیار پزشک، ساخت رباتی دیگر نیز در برنامه کاری شما قرار دارد؟

یکی دیگر از فعالیت های ما در زمینه خودروهای هوشمند بدون راننده است. در این زمینه نیز فعالیت هایی را آغاز کرده ایم. اکنون شرکت هایی مانند تسلا و گوگل در زمینه خودروهای هوشمند بدون راننده فعالیت دارند. ما نیز به این حوزه ورود پیدا کرده ایم و بیشتر به این مساله تمرکز کرده ایم که یک گروهی از خودروها با یکدیگر حرکت کنند و آرایش بگیرند، هماهنگی داشته باشند. به عنوان مثال ممکن است یکی از خودروها راننده داشته باشد وسایر خودروهای بدون سرنشین به طور اتوماتیک وار از آن خودرو تبعیت کنند. فاصله و جهت گیری شان را حفظ کنند. اجرای چنین طرح هایی می تواند کاربردهای زیادی در صنعت حمل و نقل داشته باشد.

هم اکنون متخصصان برق با کدام چالش ها و مشکل ها مواجه هستند؟

یکی از چالش های اصلی متخصصان مربوط به حوزه تحقیقات است. متاسفانه حوزه تحقیقات نیز متاثر از مساله تحریم ها شده است. بسیاری از نتایج تحقیقات علمی این متخصصان که باید در ژورنال های بین المللی چاپ و انتشار پیدا کند، به مرحله داوری و بررسی نمی رسد. حضور نداشتن ما در جوامع بین المللی می تواند آسیب رسان باشد. همچنین در حال حاضر بسیاری از تحقیقات و صنایع ما دچار مسایل مالی شده اند، در نتیجه پروژه های تحقیقاتی کاهش یافته است. از سوی دیگر به دلیل بحران مالی دانشگاه ها، امکانات آزمایشگاهی و تحقیقاتی حتی برای آموزش نیز کاهش یافته است زیرا دانشگاه ها به دلیل بحران مالی کشور بودجه صد درصدی دریافت نمی کنند. همچنین در مقاطع تحصیلات تکمیلی نیز دچار مشکل شده ایم به طوری که امروزه درصد زیادی از دانشجویان خوب مملکت از کشور خارج می شوند. این میزان چالش از نظر جذب ورودی دانشجویان کاملا نمایان شده است.

با تمام این چالش ها آینده رشته مهندسی برق الکترونیک را در ایران چگونه ارزیابی می کنید؟

آینده وافق روشنی پیش روی این رشته است زیرا علم حد و مرزی ندارد و هر روز زمینه های جدید در حوزه های رباتیک، هوش مصنوعی و صنایع موبایل به وجود می آید  بنابراین هرچقدر نیروی انسانی به این سمت تزریق کنیم باز هم کم است. پیشرفت هایی که امروزه در این زمینه حاصل می شود آنقدر عریض و عمیق است که همیشه جایی برای کار دارد. طبیعتا این مشکلات گذراست. ما باید حضور فعالی در این زمینه داشته باشیم تا طی چند سال آینده این مشکلات از بین برود.

 

گفتگو: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.