ربات سینا، به عنوان یکی از پیشرفتهترین فناوریهای جهان در زمینه مهندسی پزشکی محسوب میشود که برای جراحان این امکان را فراهم میکند تا از راه دور و با دقت بسیار بالا به جراحی پرداخته و نه تنها محل جراحی را به وضوح ببینند بلکه با استفاده از سامانه بازخورد نیروی آن، حس لامسه مصنوعی را تجربه کنند. قابلیتی که تنها ربات جراح تجاری جهان به نام داوینچی با وجود قیمت چهار برابری نسبت به سینا، از آن بی بهره است.
ربات سینا که آزمایشهای عملکردی خود را بر روی حیوانات با موفقیت به پایان رسانده و آماده نصب در بیمارستانهاست، با استفاده از ۱۶ مفصل مجهز به موتور الکتریکی میتواند از پس ظریفترین عملهای جراحی برآید و این امکان را ایجاد میکند که جراح در حالت مناسب ارگونومیک در پشت کنسول جراحی، عمل جراحی را در موقعیت عملکردی بسیار راحتتر و با کیفیت بسیار بهتری انجام دهد. به علاوه این ربات با حذف لرزشها و حرکات زاید دست جراح و فراهم آوردن امکان مقیاس گذاری حرکات به صورت مطلوب، انجام عملهای ظریف جراحی را امکان پذیر مینمایند. محققان از تجربیات به دست آمده از ربات کمک جراح ایرانی ربولنز که از سال ۱۳۸۵ تا کنون در سه بیمارستان کشور بیش از ۱۰۰۰ عمل جراحی را انجام داده است برای طراحی هر چه بهتر ربات جراح سینا استفاده کردهاند.
عملکرد ربات جراح سینا
سامانه جراحی رباتیک سینا که با همکاری گروه بیومکانیک دانشگاه صنعتی شریف و مرکز تحقیقات فناوریهای بیومدیکال و رباتیک پژوهشکده فناوریهای نوین پزشکی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران ساخته شده است. شامل دو بخش اصلی کنسول جراحی از راه دور و رباتهای جراح مستقر بر بالین بیمار میباشد. کنسول جراحی شامل مانیتور، دو ربات راهبر و پدالهای هدایت زیر پایی است که جراح با نشستن در پشت آن تصاویر ارسال شده از ناحیه عمل را مشاهده و ابزارهای جراحی و دوربین تصویر برداری را بهصورت از راه دور هدایت میکند. از سوی دیگر سه ربات پیرو شامل دو ربات حامل ابزار و یک ربات تصویر بردار که در بالین بیمار مستقر شدهاند اجرای دستورات جراح را برعهده دارند. در طی عمل، ربات تصویر بردار که به وسیله جراح کنترل می شود تصویر ناحیه عمل را در کنسول جراحی در اختیار جراح قرار می دهد و حرکات دستان جراح توسط رباتهای راهبر دریافت شده و با حذف لرزشها و مقیاس گذاری به رباتهای پیرو انتقال می یابند تا با دقت بالا، در ناحیه عمل اجرا شوند. در عین حال نیروهای تعاملی بین ابزار جراحی و بافتها توسط رباتهای پیرو اندازه گیری شده و همزمان از طریق رباتهای راهبر به دستان جراح بازخورد می شوند تا از صدمه به بافتهای مورد عمل جلوگیری شود. همچنین ربات تصویر بردار میتواند همانند چشم جراح، ابزار جراحی را تعقیب کند تا تهیه تصویر از ناحیه مورد نظر بهصورت رهگیری هوشمند امکان پذیر گردد. ارتباط بین رباتهای پیرو بر بالین بیمار با رباتهای راهبر در کنسول جراحی از طریق ساختارهای مخابراتی از راه دور نظیر شبکه اینترنت برقرار می شود و لذا عمل جراحی می تواند در دورترین نقاط کشور یا حتی بر روی یک ناو اقیانوس پیما صورت پذیرد.
سینا، دریچه ایران به دنیای تجارت فناوری
گزارشها نشان میدهند تا سال ۲۰۱۰ به تعداد ۸۹ واحد از تنها رقیب ربات سینا یعنی ربات داوینچی با قیمتی معادل ۲ میلیون دلار در بیمارستانهای جهان نصب شده است که از این تعداد ۱۹ واحد ان در کشورهای منطقه خاورمیانه از قبیل عربستان، ترکیه، قطر و پاکستان موجود است. آمار منتشره نشان میدهد کاربرد ربات داوینچی در انجام عمل های جراحی ظریف به سرعت رو به افزایش است به طوری که آمار عمل رباتیک – پروستاتکتومی در کشور امریکا از 300 مورد در سال 2001 به 16000 مورد در سال 2005 و به 60000 مورد در سال 2008 افزایش یافته است. در حال حاضر بیش از 80% اعمال جراحی رادیکال پروستاتکتومی در دنیا به روش رباتیک انجام می پذیرد.
لذا با توجه به روند رو به رشد بازار از یکسو و هزینه بسیار بالای ربات داوینچی از سوی دیگر، ارایه محصولی با یک چهارم هزینه و کارایی مشابه فرصت بزرگی را برای دست یابی به بازارهای جهانی و بخصوص منطقه فراهم می آورد.