امروزه 51 درصد از سکته های مغزی منجر به مرگ بر اثر فشار خون بالا به وقوع می پیوندد. 45 تا 60 درصد از مبتلایان به بیماری قلبی نیز در اثر فشار خون بالا از دنیا می روند.
رژیم های نادرست غذایی، مصرف زیاد غذاهای چرب و پرنمك، بی تحركی و زندگی ماشینی از جمله عوامل تشدید کننده ابتلا به بیماری فشارخون بالا هستند و به همین دلیل، آگاهی از میزان فشار خون و مراجعه به پزشک می تواند تاثیر مهمی در پیشگیری از پیشروی این بیماری باشد.
روز جهانی فشارخون(17 ماه می میلادی برابر با 27 اردیبهشت) بهانه ای شد تا رابطه پاره ای از بیماری ها با افزایش فشارخون را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم. در این مورد دکتر اسد ا… رجب ؛ رییس انجمن دیابت به سیناپرس گفت که افزایش فشار خون در رگ ها را اصطلاحا "هیپرتانسیون" می نامند که یکی از شایع ترین عارضه های مزمن است.علائم این عارضه به ندرت قابل مشاهده است اما بدون شک، در طولانی مدت می تواند بیماری زا باشد.
این متخصص اطفال و دیابت افزود: هیپرتانسیون ( افزایش فشار خون) اکثرا باعث سکته مغزی و کاهش فعالیت قلب (پمپاژ خون) و در نتیجه سکته قلبی و اختلال گردش خون در پاها می شود. علاه بر این در اثر افزایش فشار خون ، به کلیه ها نیز آسیب می رسد.
وی به عوامل بروز دو نوع افزایش فشار خون اشاره کرد و گفت: " منشاء بروز هیپرتانسیون اولیه تقریبا ناشناخته است که 95 درصد موارد را نیز در بر می گیرد اما هیپرتانسیون ثانویه ناشی از ابتلا به سایر بیماری های کلیوی، غدد و قلبی است."
وی خاطرنشان کرد: هم اکنون برای بسیاری از بیماران، امکان مهار افزایش فشارخون بدون مصرف دارو وجود دارد . این افراد در صورت افزایش وزن با استفاده از روش های کاهش وزن، کاهش مصرف نمک و خودداری از مصرف الکل می‌توانند فشار خون خود را مهار کنند. بزرگ ترین مزیت این شیوه برخلاف درمان به وسیله دارو، این است که هیچ نوع عارضه جانبی در بر ندارد. در این بین، "کاهش وزن" موثرترین روش است.
رابطه فشار خون با مغز و قلب
رییس انجمن دیابت اظهارداشت: تحقیقات نشان داده است که افزایش فشارخون چه در زنان و چه درمردان ، در تمام گروه‌های سنی، شایع ترین علت سکته مغزی است. حتی زمانی که فقط فشار سیستول(حد بالای فشار خون) افزایش یابد، شرایط برای بروز یک سکته مغزی فراهم است. هرچه فشار خون بیشتر باشد، خطر ابتلا به سکته مغزی نیز افزایش می یابد. افزایش فشار خون همچنین می تواند اختلالاتی در ماهیچه های قلب و عروق کرونر(رگ های تغذیه کننده قلب) به وجود آورد. این پدیده باعث می شود تا عضله بطن چپ قلب که خون را با فشار وارد عروق می کند، بزرگ تر شود. همزمان به دلیل اختلال عروق، اکسیژن کافی به عضلات قلب نمی رسد و این عضلات دچار ضعف شدید می شوند که به آن " نارسایی قلبی" می گویند. هیپرتانسیون شایع ترین علت نارسایی قلبی است.
وی تصریح کرد: بیماری های عروق کرونر، خود را به صورت درد ناگهانی و مداوم در قسمت قفسه سینه و دست چپ نشان می دهند اما ممکن است این درد به سمت دست راست هم کشیده شود (آنژین صدری)، به این ترتیب هنگام فعالیت های شدید جسمی دچار کمبود اکسیژن می شویم. به علت اختلال گردش خون در عروق کرونر، ممکن است سکته قلبی روی دهد. علاوه بر این ، کشیدن سیگار و افزایش چربی های خون نیز خطر سکته قلبی را افزایش می دهند. درمان صحیح فشارخون، پیش نیاز جلوگیری از عوارض ذکر شده است.
کلیه و فشار خون
دکتر رجب در ادامه افزود: درمان نادرست فشارخون سبب بروز سه نوع اختلال( کلفتی عروق کوچک کلیه، نفرواسکلروز خوش خیم، نفرواسکلروز شدید) در کلیه ها می شود. در اختلال کلفتی عروق کوچک کلیه، برای حفظ مقاومت در مقابل افزایش فشارخون، ماهیچه دیواره عروق، مقاوم تر شده و دیواره رگ ها نیز کلفت تر می شوند. در اختلال نفرواسکلروز(سخت شدگی کلیه) خوش خیم کلیه، به دلیل افزایش فشارخون، دیواره سخت شده رگ بیش از اندازه باز شده و اجزای خون به دیواره رگ ها هجوم می آورند. در اختلال نفرواسکلروز شدید نیز دیواره عروق کوچک به صورتی از بین می روند که دیواره میانی و دیواره ماهیچه هر دو آسیب می بینند. به این ترتیب، فعالیت عادی کلیه‌ها محدود می شود و ممکن است این پدیده به نارسایی کامل کلیه‌ها منجر شود.
- در اختلال کلفتی عروق کوچک کلیه، برای حفظ مقاومت در مقابل افزایش فشارخون، ماهیچه دیواره عروق، مقاوم تر شده و دیواره رگ ها نیز کلفت تر می شوند.
- در اختلال نفرواسکلروز(سخت شدگی کلیه) خوش خیم کلیه، به دلیل افزایش فشارخون، دیواره سخت شده رگ بیش از اندازه باز شده و اجزای خون به دیواره رگ ها هجوم می آورند.
- در اختلال نفرواسکلروز شدید نیز دیواره عروق کوچک به صورتی از بین می روند که دیواره میانی و دیواره ماهیچه هر دو آسیب می بینند. به این ترتیب، فعالیت عادی کلیه‌ها محدود می شود و ممکن است این پدیده به نارسایی کامل کلیه ها منجر شود.
اختلالات گردش خون
دکتر رجب، افزایش فشارخون را عامل خطر بروز اختلال در گردش خون پاها یا به طور کلی، گرفتگی عروق محیطی عنوان کرد و گفت: اختلال گردش خون در هر رگ سبب بروز مشکلات گوناگون می شود. اگر رگ های نزدیک آئورت (که یک رگ اصلی است) دچار اختلال گردش خون شوند، ممکن است هنگام راه رفتن، دردهایی در ناحیه شکم بروز کند. اگر گردش خون در عروق ران یا ناحیه زانو دچار اختلال شود، ممکن است به دلیل درد در ماهیچه پشت پا، راه رفتن، پی درپی قطع و وصل شود که اصطلاحا به آن "بیماری ویترین" گفته می شود. در صورت اختلال گردش خون در عروق کوچک پا، انگشتان پا نیز دچار اختلال شده و احساس سردی در پاها به وجود می آید و ممکن است انگشتان پا زخم شوند. با درمان صحیح افزایش فشارخون می توان از اختلالات گردش خون جلوگیری کرد.
چشم و فشار خون
این متخصص اطفال و دیابت با اشاره به رابطه فشارخون و بیماری های چشمی گفت: افزایش فشارخون همچنین باعث گشاد شدن عروق و بروز رسوباتی در شبکیه می شود که به اختلال در دید چشم منجر می شود. همچنین این اختلال سبب بروز تورمی می‌شود که به آن "ورم ماکولا"می گویند (ماکولا قسمت مرکزی شبکیه و مسئول وضوح بینایی است). با درمان صحیح فشارخون می توان از این عوارض نیز جلوگیری کرد.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.