مزاج شناسی علم زندگی است

در این حوزه چیزی در حدود سه هزار سال تاریخ مکتوب و 10هزار سال پیشینه تاریخی در کشورمان وجود دارد که بسیار پربار و ارزشمند است.

دکتر حمیدرضا شیخ روشندل متخصص تغذیه و طب سنتی در رابطه با این موضوع با بیان اینکه مزاج شناسی در واقع علم زندگی است که تا کنون مظلوم واقع شده و به درستی به آن پرداخته نشده است، گفت: در طول تاریخ به این دلیل که این علم از علوم پایه و بدیهی بوده است کمتر در رابطه با آن مطلبی نوشته شده است. البته این موضوع را باید به فال نیک گرفت چراکه، شاید اگر روی این موضوع زیاد کار شده بود شاید دیگر الان این علم هم در اختیار ما نبود.

وی ادامه داد: در هرحال از آنجا که مزاج شناسی در زمره علوم بدیهی زمان خودش بوده زیاد مورد بحث و گفتگو قرار نگرفته و آن چیزی که امروزه به ما رسیده همان بحث سردی و گرمی و مزاج های بلغم، سودا، صفرا و دما است که همه ما تا به حال چیزهایی راجع به آن شنیده ایم.

روشندل تصریح کرد: اما دیدگاه جدیدی در حوزه مزاج شناسی وجود دارد که معتقد است از این علم می توان در هر دانشی استفاده کرد. به این معنا که به مثابه پنجره ای است که به هرکس با هر درجه علمی یک وسعت دیدی می دهد که می تواند احاطه بیشتری به علم خود داشته باشد.

این محقق و پژوهشگر عنوان کرد: علوم قدیم جهان هستی را بر پایه چهار عنصر هوا، آب، آتش و خاک می شناختند و چون به صورت علمی بر روی این مفاهیم بحث نشده است به مفاهیم قدیمی تبدیل شده اند و علوم جدید درک مستقیم از آن نداشته و به راحتی از آن می گذشتند. اما اگر شرایطی فراهم شود که درک عمیقی پیرامون آنها پیدا کنیم درمی یابیم که این عناصر چقدر در زندگی ما نقش داشته و می توانند مفید واقع شوند.

علم مزاج شناسی با این تبحر موفق شد توجیهاتی را هزاران سال پیش با دلایل علمی به دست آورد 

وی با بیان اینکه همه ما می دانیم که هستی برآیندی از انرژی است، اظهار کرد: فرآیند انرژی دو پایه دارد یا برگرفته از نور خورشید است و یا انرژی نوین هسته ای. پس خلاصه هستی برآیند نموداری به نام حرارت است. یک قاعده کلی وجود دارد که می گوید منشاء انرژی گرماست. در طب سنتی معتقد بودند که نمودار حرارت یک سمتش به سمت گرماست و سمت دیگرش سرما.

روشندل عنوان کرد: این محور می گوید اگر گرما غالب به سرما شود رطوبت ایجاد می کند و اگر سرما به گرما غالب شود خشکی. از این توصیف نمودار دیگری طراحی شود و به صورت عمودی روی نمودار افقی حرارت قرار گرفت.

وی با اشاره به اینکه طب باستان با همین مفاهیم ساده مختصاتی درست کرده که کل هستی را بر روی آن قرار داده و می سنجد، گفت: در جوامع انسانی به صورت خودخواهانه انسان محور همه موجودات هستی قرار گرفته است. بنابراین، مقایسه هر آنچه در محیط هستی وجود دارد با انسان از دو راه صورت می گیرد، یا با استفاده از این شابلون و مختصات طب باستان و یا با آموزه های آزمون و خطا.

روشندل افزود: آزمون و خطا زمانبر است اما طب باستان در آن واحد ارتباط انسان را با اطرافش تعریف می کند و با قواعدی که بر اساس آن انسان را بر روی شابلون قرار می دهد تعریف می کند که انسان در چه درجه ای از نمودار حرارت و رطوبت قرار دارد و بر اساس مختصات هر فردی را در جای خودش قرار می دهد.

وی با تاکید بر اینکه علم مزاج شناسی با این تبحر موفق شد توجیهاتی را هزاران سال پیش با دلایل علمی به دست آورد گفت: تا به حال فکر کردید ابن سینا با اینکه نهایتا 56 سال عمر کرده بود چگونه توانسته در  اکثر علوم زمان خود تبحر داشته و هنوز هم با این حجم وسیع پیشرفت علم، علمش به روز و قابل استفاده باشد؟

این متخصص تغذیه اظهار کرد: اگر نقشه ایران را در نظر بگیریم و مختصاتی که از آن سخن گفتم را روی آن قرار دهیم شمال ایران مرطوب و جنوب خشک در نظر گرفته می شود و طبق نمودار عمودی غرب سرو و شرق گرم است. اگر این خطوط را به هم وصل کنیم و ایران را داخل یک مربع چهار قسمتی قرار دهیم یک مربع گرم و تر، یک مربع سرد و تر، مربع دیگر سرد و خشک  و دیگری گرم خشک است.

وی افزود: طب باستان برای هرکدام یک اسم گذاشته و عناصری برای آن در نظر گرفته است. گرم و خشک صفرا با عنصر آتش، سرد و خشک سودا با عنصر خاک، گرم و تر دما با عنصر هوا، سرد و تر بلغم با عنصر آب. حال اگر انسان را در این مختصات قرار دهیم با توجه به عناصری که برای هر مزاج تعریف شده یک ویژگی و خصوصیات اخلاقی را می توان برایشان تعریف کرد و اینگونه است که در می یابیم تمام واکنش هایی که در زندگی از خودمان بروز می دهیم به واسطه مزاجمان است.

روشندل عنوان کرد: در علم مزاج شناسی دو نوع مزاج داریم یکی مزاج سرشتی انسان که با آن به دنیا می آید و در اصطلاح علمی به آن ژنتیک می گویند و دیگری مزاج عارضی که در طول زندگی به آن مبتلا می شود اما باید این را در نظر داشته باشیم که انسان همواره به سرشت اصلی خود بازمی گردد.

وی با بیان اینکه البته ایراداتی به این نظریات وارد است گفت: برخی آن را یک دیکتاتوری فکری قلمداد کرده اند که قاعده خودسازی انسان را زیر سوال می برد. اما در جواب فیلسوف های باستان معتقدند این موضوع مانند یک دانشگاه با استانداردهای معین است اما اینکه چه مفاهیمی منتقل می شود و دانشجویان با چه کیفیتی از آن خارج می شوند متفاوت است.

روشندل تاکید کرد: از این روست که این علم معتقد است زیرساخت ها ثابت است و تغییر نمی کند و اگر تغییر کند، برای فرد مشکل ایجاد می شود. به این معنا که انسان ها بهترین حالت در زندگیشان را در مزاج سرشتی خود دارند تا آنجا که اگر در مزاج سرشتی خود نگه داشته شویم به بیماری های کمتری نیز دچار می شویم.

وی با بیان این موضوع که مزاج سرشتی از حدود دو سالگی قابل تشخیص است در رابطه با کاربرد این علم گفت: خوشحالم که این علم ده هزارساله به من به ارث رسیده و توانستم در این حوزه اختراع دستگاهی را به ثبت برسانم. مفاهیم و الگوریتم های ریاضی را با تحقیقات گستردی و مطالعه روی یک مییلیون نفر آغاز کردیم که توانستیم ده هزار نفر داده سالم از آن استخراج کنیم.

با توجه به عناصری که برای هر مزاج تعریف شده یک ویژگی و خصوصیات اخلاقی را می توان برایشان تعریف کرد و اینگونه است که در می یابیم تمام واکنش هایی که در زندگی از خودمان بروز می دهیم به واسطه مزاجمان است.

این پژوهشگر بیان کرد: با این اختراع می توانیم از روی عکس، قد و دور مچ مزاج سرشتی افراد را محاسبه کنیم که ارزش های زیادی در علوم انسانی دارد. اهمیت عکس در این اختراع از آن جهت است که مزاج سرشتی فرد با توجه به ابعاد صورتش تعیین می شود و ابعاد صورت و نسبت اجزاء با یکدیگر در طول عمر و به واسطه چاقی و لاغری و پیری هیچ تغییری نمی کند.

روشندل ادامه داد: در طب قدیم حکیم ها برای شناخت و درمان بیماری ها از علم مزاج شناسی استفاده می کردند اما مزاج سرشتی فرد را بمشکلی که وجود داشت این بود که هر حکیمی  دیدگاه و مطالعات خودش به دست می آورد و ممکن بود حکیم دیگری آن را رد کند.

وی با اشاره به اینکه امروزه هم درساخت داروها و درمان انسان ها یک استاندارد یکسان وجود دارد، خاطرنشان کرد: این در حالیست که استانداردها از فردی به فرد دیگر و از نژادی به نژاد دیگر متفاوت است و علم پزشکی نباید با یکسری معیارهای عمومی پیش رود.

روشندل در پایان صحبت هایش تاکید کرد: با کمک علم مزاج شناسی می توان انواع استعدادها، علایق، ویژگی های شخصیتی ، بیماری های و… را در افراد شناسایی کرد. ضمن اینکه شناخت مزاج افراد در مشاغل مختلف مانند گردشگری، تبلیغات و… تاثیر بسزایی دارد که نباید از آن غافل ماند.

بر اساس این گزارش، این مباحث در کارگاه مزاج شناسی که توسط دکتر حمیدرضا شیخ روشندل در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد، مطرح شده است.

گزارش: هانیه حقیقی

No tags for this post.