متخصصین علل مختلفی را در این اختلال رشدی و تغذیه ای دخیل می‌دانند . بیماریهای غدد،ناراحتیهای گوارشی نظیر ریفلاکس،بیماریهای متابولیک و ناراحتیهای عصبی از جمله این عوامل هستند که در صورت لزوم باید بررسی شوند.در مواردی هم هیچ یک از این عوامل در وزن گیری نامناسب کودک نقش نداشته و تنها دلیل این امر تغذیه نادرست کودک و عدم آشنایی مادر با روشهای صحیح تغدیه کودک است. در این میان سوال بسیاری از والدین این است که بهترین روش تغذیه کودک چه روشی است ؟و با کودک بد غذا چه باید کرد؟
دکتراحمد رضا درستی، متخصص تغذیه در این باره می‌گوید:عموما تا شش ماهگی بهترین تغذیه نوزاد شیر مادر است و این تغذیه به نحوی کامل است که وزن نوزاد در این دوره به دوبرابر وزن تولد او می‌رسد. ازماه ششم به بعد که کودک غذای کمکی را دریافت می‌کند همچنان شیر به عنوان غذای اصلی او در نظر گرفته می‌شود. کیفیت این غذای کمکی باید به این صورت باشد که در ابتدا از غلاتی نظیر برنج برای تغذیه کودک استفاده شود . متأسفانه نکته‌ای که اغلب در نظر گرفته نمی‌شود ،کیفیت غذای کمکی است.بطور مثال در تهیه حریره بادام که غذایی مقوی برای نوزاد است ، طبخ صحیح آن اغلب در نظر گرفته نمی‌شود بطوریکه یا این غذا بسیار رقیق و آبکی درست می‌شود ویا بسیار غلیظ که هر دو روش باعث از بین بردن ارزش غذایی آن شده و کمکی به رشد کودک نمی‌کند.
تغذیه صحیح کودک باید به صورتی باشد که طرز صحیح طبخ غذا و استفاده از مواد غذایی در آن رعایت شده باشد. خوشبختانه کتاب های تغذیه کودک از شش ماه تا یک سالگی در بازار وجود دارد که در آنها نوع تغذیه کودک و روش طبخ غذا و اینکه هر هفته باید کدام ماده غذایی به تغذیه کودک اضافه شود به خوبی بیان شده است.
وی افزود: از یک سالگی کودک بهتر است از غذای مصرفی خانواده استفاده کند و علاوه بر اینکه غذای مخصوص خود را دارد از سایر غذاها مصرف کند. متأسفانه برخی از مادران به کودک خود آموزش خوردن غذای جامد را نداده‌اند ،بنابراین این کودکان طرز صحیح غذا خوردن را فرا نگرفته اند و نمی‌توانند غذا بخورند. این عامل باعث می‌شود تغذیه کودک چندین ماه به تعویق بیفتد ورشد او را دچار کاهش کند.
درستی اضافه کرد: نکته مهم دیگری که به عقیده من مهمترین علت بد غذایی کودک و عدم رشد است نحوه خوراندن غذا به کودک است. برخی از مادران علی رغم اینکه کودکشان در یک سالگی بر طبق نمودار به سه برابر وزن هنگام تولد رسیده و به لحاظ قدی هم یک ونیم برابر قد هنگام تولد شده است ،توقع دارند در سال دوم هم به همین میزان رشد داشته باشد درحالیکه در سال دوم به طور طبیعی سرعت رشد کودک پایین آمده و به دو تا سه کیلو در سال می‌رسد. ناآگاهی از این مسأله باعث می‌شود والدین به کودک فشار بیش از حد آورده وبه زور متوسل شوند. این اشتباه بزرگ باعث می‌شود کودک قدرت تشخیص اشتهای خود را از دست بدهد و هر زمان که مادربه زور به او غذا بدهد بخورد و هر زمان زور نباشد از خوردن خودداری کند. در حالیکه اگر کودک به حال خود رها شود و هر زمان خود مایل بود غذا بخورد و از غذا به عنوان تشویق و تنبیه استفاده نشود در این صورت یاد می‌گیرد که صحیح غذا بخورد و از غذا به عنوان حربه و سلاح استفاده نکند.
این متخصص تغذیه در ادامه گفت:اشتباه دیگر مادران این است که گمان می‌کنند کودک مانند بزرگسال باید وعده غذایی منظم داشته باشد، در حالیکه چنین نیست و کودکان هر زمان که گرسنه شوند غذا می‌خورند و این ساعت مشخصی ندارد ممکن است یک روز هشت صبح گرسنه شوند روز دیگر ده صبح و این مساله طبیعی است.حتی اگر یک روز کامل هم کودک غذا نخورد مشکلی بوجود نخواهد آمد و بلافاصله زمانی که گرسنه شد این کمبود را جبران خواهد کرد.
درستی در خصوص علل دیگر بی اشتهایی کودکان گفت: اگر با رعایت تمام نکات تغذیه سالم کودک از خوردن غذا سرباز زد ونمودار رشد او متوقف شد ، باید به وجود یک بیماری زمینه ای شک کرد که سردسته این بیماریها بیماری های گوارشی است. توصیه می‌شود در این مواقع والدین به یک متخصص اطفال گوارش مراجعه کنند تا بیماری کودک شناسایی شود. بطور مثال کودکی که رفلاکس دارد به علت سوزش معده در زمان بلع نمی‌تواند به میزان کافی غذا بخورد و فشار والدین موجب ترسو اجتناب از غذا خوردن می‌شود.
معمولا با اصلاح روشهای تغذیه ای و بررسی بیماریهای زمینه ساز کم اشتهایی کودک مشکل رشد کودک برطرف می‌شود و رشد طبیعی خواهد داشت. رشد طبیعی کودک هم به صورتی است که در یک سالگی حدود ده کیلوگرم و در دو سالگی به دوازده، سیزده کیلوگرم برسد و به لحاظ رشد قدی هم در یک سالگی به 75 سانتیمتر و در دو سالگی به 88 سانتی متر برسد.
این عضو دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان افزود: باور غلطی وجود دارد که برخی از افراد گمان می‌کنند به دلیل نقش مهم ژنتیک در چرخه رشد کودک نباید از کودکی که والدین ریز جثه دارد توقع رشد طبیعی و خوب داشت؛ در حالیکه در واقعیت چنین نیست اگرچه ژنتیک نقش مهمی در این زمینه دارد لیکن تغذیه و محیط نقش مهمتری دارند و اگر غذای سالم و به موقع سرشار از انواع ویتامین به کودک خورانده شود قطعا کودک به رشد استاندارد خود خواهد رسید.
No tags for this post.