اگر شما هم در محدوده سنی شصت‌سالگی هستید، احتمالاً با این صحنه روبه‌رو شده‌اید. شما به همراه یک گروه از دوستانتان در منزل در یک میهمانی در حال شام خوردن و تفریح و بازگو کردن خاطرات قدیمی هستید که ناگهان یکی از افراد حاضر دستش را روی پیشانی گذاشته و می‌گوید، لعنت خدا بر این پیری، فراموش کردم که می‌خواستم چه چیزی را بگویم.
در سال‌های اخیر تبلیغات تلویزیونی، ماهواره‌ای و اینترنتی متعددی برای فروش محصولات داروئی و مکمل‌های غذایی که برای پیشگیری از آلزایمر و زوال عقل پیشنهاد می‌شوند، ارائه‌شده است. در این مورد محتاط عمل کرده و تنها از پزشک معتمد خود راهنمایی بگیرید.
امروزه به لطف پیشرفت‌های پزشکی، مردم عمر طولانی‌تری دارند. آن‌ها در مقایسه با نسل‌های گذشته، سالم‌تر و سرزنده‌تر هستند. در این میان اما افزایش میانگین سن موجب بروز برخی مشکلات ذهنی و عقلانی شده و اگر راهکاری وجود داشت که می‌توانست برای حفظ قدرت ذهنی مفید باشد، دیگر افزایش سن یک معضل محسوب نمی‌شد. در این میان اما شایعات و مطالب غیرعلمی بسیاری در نشریات و فضای مجازی منتشر می‌شود و خوانندگان به‌طور دقیق نمی‌توانند تشخیص دهند کدام مورد درست است و کدام موارد جز شبه‌علم محسوب می‌شوند.
حدود دو سال پیش، موسسه ملی پیری (the National Institute on Aging) یک مطالعه از سوی آکادمی ملی علوم انجام داد که عنوان آن، «جلوگیری از کاهش شناختی و زوال عقل: یک‌راه پیش رو» بود. در این مطالعات که با همکاری جامع و چندملیتی انجام گرفت، مشخص شد که سه اقدام مداخله‌ای وجود دارد که نقش مهمی در تأخیر یا سهم مداخله‌ای و حمایت محتاطانه خوش‌بینانه زوال عقل و ضعف حافظه ایفا می‌کند. این سه اقدام عبارت‌اند از: درمان و پیشگیری از بروز فشارخون، آموزش شناختی و افزایش فعالیت بدنی.
در حال حاضر، نتایج یک گزارش تحقیقاتی که در مجله انجمن پزشکی آمریکا (JAMA) منتشرشده است، نشان می‌دهد که درمان فشارخون بالا در کاهش خطر ابتلا به اختلالات شناختی تأثیر دارد.
ازنظر علمی اگر می‌خواهید فاکتورهایی را که در کنترل شما هستند را مدیریت کنید تا از کاهش شناختی و ضعف حافظه مرتبط با سن جلوگیری کنید، تمرکز خود را روی این سه موضوع افزایش دهید:
1- سعی کنید فشارخون خود را به 120 یا کمتر برسانید. اگر فشارخون بالا دارید، این موضوع احتمالاً به معنی مصرف یک یا چند دارو در طول روز است
2- کاهش وزن
3- ورزش و کاهش مصرف نمک
در این میان شایعات شبه‌علمی زیادی در حوزه افزایش شناخت و ادراک وجود دارد اما یافته‌های دانشمندان نشان می‌دهد تنها لازم است فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و هیچ شواهدی وجود ندارد که بر اساس آن ثابت‌شده باشد که یک نوع فعالیت ورزشی بهتر از دیگر ورزش‌ها باشند. در مورد آنچه انجام می‌دهید، نگران نباشید. فقط فعالیت خود را بیشتر کرده و زمان نشستن خود را کاهش دهید.
برخلاف مسائل مطرح‌شده غیرعلمی، هیچ مدرکی وجود ندارد که اثبات کند برنامه‌های آموزش رسمی برای افزایش فعالیت‌های مغزی مفیدتر هستند. بهتر است فقط چیزهایی را که از آن‌ها لذت می‌برید پیداکرده و از آن لذت ببرید. حل پازل، جدول کلمات متقاطع، یادگیری یک‌زبان جدید، خواندن کتاب‌های چالش‌برانگیز و … هرکدام از این موارد می‌تواند به شما برای افزایش توان مغزی کمک کند.
در سال‌های اخیر تبلیغات تلویزیونی، ماهواره‌ای و اینترنتی متعددی برای فروش محصولات داروئی و مکمل‌های غذایی که برای پیشگیری از آلزایمر و زوال عقل پیشنهاد می‌شوند، ارائه‌شده است. در این مورد محتاط عمل کرده و تنها از پزشک معتمد خود راه نمائی بگیرید.
البته مطالعات پژوهشگران نشان می‌دهد مصرف برخی از سبزی‌ها مانند کلم و اسفناج می‌تواند به میزان قابل‌توجهی، زوال حافظه را به تأخیر بیندازد. پژوهشگران دانشگاه راش در شیکاگو (Rush University in Chicago) طی مطالعات خود دریافتند افرادی که در برنامه غذائی روزانه خود ازاین‌گونه سبزی‌ها استفاده می‌کنند، به میزان بسیار کمتری دچار زوال حافظه می‌شوند.
گفتنی است در این مطالعات، سایر عوامل مانند سطح آموزش، تمرینات ذهنی و سوابق پزشکی خانوادگی و موروثی موردتوجه قرار نگرفته و پژوهشگران تنها به موضوع مصرف این سبزی‌ها پرداخته‌اند. نتایج یک پژوهش دیگر نشان می‌دهد که دیابت نوع دو و سطح بالایی از پروتئین tau در مایع نخاعی، باعث ایجاد پروتئین دولایه در مغز شده و سبب می‌شود تا این افراد نسبت به دیگران دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل قرار گیرند. این پژوهش‌ها ارتباطی مستقیمی را بین دیابت نوع دو و از دست رفتن سلول‌های مغزی و اتصالات آن، سطح بتا آمیلوئید و پروتئین دولایه در مایع نخاعی، شناسایی کرده است. علاوه بر این دیابت در کاهش ضخامت قشری از مغز که دارای بیشترین سلول عصبی است، اثر می‌گذارد. قابل‌توجه است که این بافت غشایی مغز در افراد مبتلابه دیابت به‌طور متوسط 3 صدم میلی‌متر کمتر از کسانی است که به این بیماری دچار نشده‌اند بااین‌حال این افراد هیچ مشکلی در تفکر، حافظه، اختلال خفیف شناختی یا زوال عقل به علت بیماری آلزایمر نداشته‌اند. تجمع پروتئین دولایه ممکن است به از دست دادن بافت مغز کمک کرده و باعث زوال عقل شود.
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، مطالعات پژوهشگران منجر به ارائه داروئی قطعی برای پیشگیری و درمان قطعی زوال عقل نشده است اما متأسفانه به دلیل جذابیت این موضوع و رایج بودن بیماری‌هایی همچون زوال عقل و آلزایمر، تبلیغات داروئی بسیاری در رسانه‌ها و شبکه‌های مختلف اجتماعی منتشر می‌شود که بسیاری از آن‌ها قابل‌اعتماد نیستند. این بازار به دلیل افزایش تعداد سالمندان در سراسر جهان، بازاری جذاب و وسوسه‌انگیز محسوب می‌شود که می‌تواند عامل اصلی انتشار اخبار جعلی و مطالب غیرواقعی و شبه‌علم باشد.
خوشبختانه دانش اعصاب و مغز و پیشگیری از بیماری‌هایی که منجر به کاهش ادراک می‌شوند، با سرعت زیادی در حال رشد بوده و می‌توانیم امیدوار باشیم طی سال‌های آتی، دستاوردهایی قابل‌تأمل در رابطه با این بیماری‌ها به دست آید.
مسلماً تبلیغات تجاری و موضوعات شبه‌علم در رابطه با آلزایمر و زوال عقل و بیماری‌های شناختی می‌تواند برای افراد بیمار و خانواده آن‌ها بسیار هیجان‌انگیز باشد اما بهتر است در موضوعات پزشکی، درمانی و داروئی و اتخاذ تصمیم‌های مربوط به‌سلامت و یا اینکه چگونه پول‌هایمان را در این رابطه سرمایه‌گذاری می‌کنیم، به‌خوبی به ارزش روش علمی واقف بوده و به این مسئله از منظر علمی نگاه کنیم.
ترجمه: فاطمه کردی
منبع: forbes
No tags for this post.