یک محوطه باستانی مشهور در اسکاتلند که به سبک محوطه باستانی استون هنج انگلستان از تخته‌سنگ‌های مدور تشکیل‌شده بود و گمان می‌رفت که هزاران سال قدمت دارد، جعلی از کار در آمد. این موضوع در پی اعتراف مالک پیشین این مزرعه به ساخت آن در دهه 90 میلادی مشخص شد.
تقلبی بودن این مجموعه مشهور، بسیار نامید کننده است اما موارد بسیار مهمی در داستان رخ‌داده در رابطه با این محوطه وجود دارد. این محوطه کاملاً بر اساس نمونه‌های باستانی رایج در این منطقه ساخته‌شده است و نشان‌دهنده وجود دانش در بین مردم محلی است. از سوی دیگر باستان‌شناسان باید توجه داشته باشند که برای تحقیقات و مطالعه یافته‌های خود، حتماً با مردم محلی در تعامل باشند تا از بروز چنین اشتباهاتی اجتناب شود.
این محوطه که از سنگ‌های خوابیده شده افقی به‌صورت مدور ساخته‌شده بود، در منطقه لئوچل کوشین (Leochel-Cushnie) از توابع آبردین شایر (Aberdeenshire) اسکاتلند قرار دارد. این منطقه به دلیل وجود محوطه باستانی ساخته‌شده از سنگ‌های مدور که از آن به‌عنوان استون هنج کوچک یاد می‌شد، دارای شهرت بود.
موضوع بسیار مهم در این رابطه، رسوایی علمی پیش‌آمده برای پژوهشگران باستان‌شناس و مقامات بریتانیایی است زیرا پژوهشگران مرکز اماکن تاریخی اسکاتلند (Historic Environment Scotland ) و شورای باستان‌شناسی آبردین شایر شناسایی این محوطه باستانی را به‌عنوان یک کشف معتبر جشن گرفته و تحقیقات خود را در این محل ادامه دادند و همواره از این سایت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محوطه‌های پیش‌ازتاریخی اسکاتلند یاد می‌شد تا اینکه با صاحب سابق این مزرعه ارتباط برقرارشده و وی اعلام کرد که در اواسط دهه 1990 میلادی این محوطه را با کمک دوستان و آشنایانش ساخته است.
نیل آکرمن (Neil Ackerman) از پژوهشگران شورای باستان‌شناسی آبردین شایر در این رابطه اعلام کرد: «بدیهی است که این اتفاق بسیار نامید کننده است اما موارد بسیار مهمی در داستان رخ‌داده در رابطه با این محوطه وجود دارد. این محوطه کاملاً بر اساس نمونه‌های باستانی رایج در این منطقه ساخته‌شده است و نشان‌دهنده وجود دانش در بین مردم محلی است. از سوی دیگر باستان‌شناسان باید توجه داشته باشند که برای تحقیقات و مطالعه یافته‌های خود، حتماً با مردم محلی در تعامل باشند تا از بروز چنین اشتباهاتی اجتناب شود. من امیدوارم علی‌رغم مشخص شدن این مسئله که محوطه موردنظر ما اصلاً تاریخی و باستانی نیست، این محوطه تخریب نشده و همچنان مورداستفاده قرار گیرد. این محوطه در موقعیتی بسیار عالی بوده و کاملاً مشابه نمونه‌های واقعی است و ویژگی‌های محلی بسیار جالب‌توجهی دارد.»
محوطه‌های باستانی مشابه این محوطه، معمولاً بین 3500 تا 4500 سال قدمت داشته و در بخش‌هایی از بریتانیا به‌ویژه در مناطق شمال شرقی اسکاتلند کشف‌شده‌اند. آکرمن در این رابطه اعلام کرد: «این نوع از محوطه‌های تاریخی بسیار خاص بوده و معمولاً تاریخ‌گذاری آن‌ها بسیار دشوار است. به همین دلیل امکان بروز اشتباهاتی مانند این مورد وجود داشته و ممکن است ما این نمونه‌های جدید را با محوطه‌های باستانی اشتباه بگیریم.»
این بنای جعلی به دلیل مشابهت با استون هنج یا استون هنج شهرت داشت. لازم به توضیح است که بنای سنگی استون هنج اصلی که بنایی از دوره پیش‌ازتاریخ است، در کشور انگلستان قرار دارد. در این محوطه تعداد زیادی سنگ‌های بزرگ ایستاده که به شکل دایره‌وار در کنار هم قرارگرفته‌اند که هنوز کاربری آن‌ها به‌طور دقیق مشخص نیست.
بر اساس آزمایش‌های انجام‌شده، ساخت این سنگ‌ها به حدود پنج هزار سال پیش و در سال‌های هزاره سوم پیش از میلاد بازمی‌گردد. البته آزمایش‌های C14 که روی مواد آلی منطقه در سال 2008 میلادی انجام شد نشان می‌دهد که نخستین سنگ‌هایی که در این مجموعه برافراشته شدند نزدیک به 2 هزار و 400 تا 2 هزار و 200 سال پیش از میلاد مسیح توسط انسان به کار گرفته‌شده‌اند.
بررسی‌های باستان‌شناسان نشان داده که تکنیک و روش دوره نوسنگی در استون هنج دیده می‌شود و امکان دارد که بنای آن رصدخانه باشد و یا اینکه کاربری مذهبی داشته است؛ که البته هنوز شواهد و اسناد قطعی برای اثبات هیچ‌کدام از این دو نظریه به دست نیامده است.
گروهی دیگر از پژوهشگران نیز با توجه به اینکه مجموعه استون هنج در عصر نوسنگی ساخته‌شده است و این دوره مقارن با عصر آغاز کشاورزی در زمین است، احتمال می‌دهند که این مجموعه نوعی تقویم کشاورزی است تا مردم باستان بر اساس نوع موقعیت ستاره‌ها و سایه این سنگ‌ها از زمان و فصل باخبر شده و برای کشاورزی برنامه‌ریزی کنند. البته این نظریه هم علی‌رغم طرفداران پرتعدادی که دارد هنوز به‌صورت قطعی اثبات نشده است. به‌هرحال داستان استون هنج اسکاتلندی با نوعی طنز پایان‌یافته و فعلاً پژوهشگران باید تمرکز خود را روی نمونه اصلی این مجموعه در انگلستان قرار دهند.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: theguardian، bbc، stv و metro
No tags for this post.