درمان‌های طراحی‌شده، درمان‌هایی هستند که برای یک بیماری خاص طراحی می‌شوند. بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی (neurodegenerative diseases) از جمله آلزایمر و پارکینسون، بیش از هر بیماری دیگری به چنین درمان‌های اختصاصی نیاز دارند.
اما برخی از اختلالات بسیار نادر و ژنتیکی، ناشی از یک ژن ناقص هستند. در تمامی این بیماری‌ها، یک پروتئین جهش یافته باعث تخریب و مرگ سلول‌های عصبی می‌شود. استراتژی موثر درمانی، جلوگیری از تولید این پروتئین‌های سرکش است.
آتاکسی نخاعی- مخچه‌ای نوع هفت (SCA7) یکی از این نوع بیماری‌ها است که در آن، سلول‌های عصبی در بخش‌های مختلف مغز از بین رفته و منجر نابینایی و بروز مشکل در راه رفتن، صحبت کردن و حفظ تعادل می‌شود.
چگونه تکرار DNA باعث این بیماری می‌شود؟
بیماران مبتلا به SCA7 دارای یک رشته از حداقل 37 تکرار CAG )3 واحد شیمیایی توالی DNA شامل C-A-G) در یکی از ژن‌های آتاکسی-7 هستند.
از آنجا که SCA7 یک بیماری ارثی است، هر کودک از والدین مبتلا به این بیماری، با خطر 50 درصدی به ارث بردن جهش ژنی و ابتلا به بیماری مواجه است.
پروتئین آتاکسی-7 بخشی از یک مجموعه بزرگ پروتئین‌ها است که وظیفه رونویسی DNA یک ژن به یک مولکول آران‌ای پیام‌رسان (mRNA) را برعهده دارند. زمانی که تکرار توالی CAG فراتر از 37 شود، بیماری SCA7 بروز می‌کند. پروتئین جهش یافته آتاکسی-7 با تجمع در سلول‌های عصبی در مغز و چشم، باعث از بین رفتن آنها می‌شود.
استراتژی درمانی جدید
درحال حاضر هیچ دارویی برای درمان بیماری SCA7 وجود ندارد و بیماری بی‌وقفه به روند پیشرفت خود ادامه می‌دهد. در مقاله جدیدی که در مورد بیماری SCA7 منتشر شد، روش مسدود کردن تولید پروتئین جهش یافته برای متوقف کردن روند پیشرفت بیماری تشریح شد. پژوهشگران امیدوارند که این استراتژی بتواند روند پیشرفت بیماری را متوقف کند.
همانند تمامی ژن‌ها در بدن انسان یا سایر موجودات، DNA ژن آتاکسی-7 نخست باید به مولکول آران‌ای پیام‌رسان (mRNA) رونویسی شود؛ سپس اطلاعات موجود در mRNA برای ساخت پروتئین آتاکسی-7 ترجمه و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از راه‌های احتمالی پیشگیری از تولید پروتئین عامل بیماری SCA7، نابود کردن mRNA پیش از ترجمه شدن به یک پروتئین است. رویکرد مورد استفاده برای نابود کردن RNA متکی بر قسمت کوتاهی از DNA است که در آزمایشگاه سنتز شده و به نام آنتی‌سنس الیگونوکلئوتید (ASO) شناخته می‌شود.
در سلول، آنتی‌سنس الیگونوکلئوتید با اتصال به mRNA موردنظر و ایجاد یک مولکول ترکیبی DNA-RNA، به عنوان عامل بالقوه خارجی تشخیص داده شده و از بین می‌رود. آزمایش این ترکیب روی موش‌ها با جهش ژن انسانی SCA7، روند تحلیل شبکیه چشم و خطر نابینایی را متوقف کرد.
ظهور آنتی‌سنس الیگونوکلئوتیدها (ASOs) و درمان‌های مرتبط می‌تواند نویددهنده توسعه درمان‌های جدید برای بسیاری از بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی طی یک تا دو دهه آینده باشد.
مترجم: معصومه سوهانی
منبع: theconversation
No tags for this post.