علم شهروندی (citizen science) اصطلاحی است که به مشارکت افراد غیرحرفه‌ای و مردم عادی در پژوهش‌های علمی اشاره دارد. این دسته از پروژه‌های علم شهروندی شامل دسته‌بندی یک میلیون کهکشان تا شناسایی رسوبات و لکه‌ها بر سطح مریخ، به سرعت در حال افزایش هستند.
اما همواره این سوال مطرح می‌شود که آیا این پروژه‌ها دارای نتایج با کیفیت بالا هستند یا خیر؟ مطالعه صورت گرفته توسط استن اودنوالد (Sten Odenwald)، فضانورد ناسا نشان داد که امکان کسب نتایج مطلوب در پروژه‌های علم شهروندی وجود دارد.
اودنوالد تأکید کرد: این مسأله می‌تواند خبر بسیار خوبی برای توسعه‌دهندگان پروژه‌های علم شهروندی باشد و دانشمندان را تشویق کند تا به صورت جدی از روش‌شناسی پروژه علم شهروندی را به عنوان یک ابزار ارزشمند برای تحقیق و پژوهش در نظر بگیرند.
اودنوالد در این مطالعه، 143 مقاله منتشر شده مربوط به علوم فضا و ستاره‌شناسی را که با استفاده از نتایج به دست آمده از 23 پروژه علم شهروندی تهیه شده بودند، مورد بررسی قرار داد.
نتایج به دست آمده نشان داد، میزان استناد (citation) به مقاله‌هایی که با کمک هزاران داوطلب غیرمتخصص تهیه شده بودند، 4 برابر بیشتر از مقاله‌هایی بود که با استفاده از روش‌های مجموعه داده و تجزیه و تحلیل تهیه شده بودند.
اگرچه میزان استناد به مقاله‌های تهیه شده در پروژه‌های علم شهروندی نسبتا بالا است، با این حال، مدت زمان استفاده و استناد به این مقاله‌ها نصف زمان استناد به مقاله‌های دیگر است. مدت زمان استناد به این مقاله‌ها (پروژه‌های علم شهروندی) در 3 سال نخست پس از انتشار به بالاترین حد خود رسیده و در مدت 8 سال نیز با کاهش قابل توجهی مواجه می شود.
همچنین بیشتر مقاله‌های تهیه شده در پروژه‌های علم شهروندی در طول متوسط 6 سال عمر فعال خود، به 200 استناد می‌رسند.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهند، توجه به یادگیری مشارکتی می‌تواند باعث افزایش کیفیت داده‌ها و تجزیه و تحلیل‌ها در پروژه‌های علم شهروندی شود. آکادمی‌های ملی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا قصد دارند میزان استفاده از پروژه‌های علم شهروندی را افزایش دهند.
هدف از انجام این پروژه‌ها، بهبود سواد علمی در میان عموم مردم جامعه و جمع‌آوری اطلاعات با کیفیت بالا عنوان شده است.
اهمیت مشارکت مردم در تحقیقات علمی به حدی است که تاریخ 14 آوریل (25 فروردین) به نام روز علم شهروندی (Citizen Science Day) نامگذاری شده است.
مترجم: معصومه سوهانی
منبع: natureindex
No tags for this post.