برخی انجمن های علمی برای تامین مکان استقرار نیز مشکل دارند
به گزارش سیناپرس به نقل از ایرنا،پیش از این، دکتر محمد جلالی دبیر کمیسیون انجمن های علمی ایران گفته بود بیش از 350 انجمن علمی در کشور فعال هستند که غیر از برگزاری جلسات مستمر با اعضا در برپایی افزون بر 500 همایش، انتشار نشریه و کتاب های تخصصی نقش دارند و می توانند ضمن زمینه سازی رشد علم متناسب با نیاز جامعه، پیوند سیاست گذاری با محور علم و اجرای آن همچنین پیوند دولت و بخش خصوصی در حوزه آشنایی مردم با مسائل علمی و ترویج علم و حل معضلات جامعه گام بردارند. افزون بر این، نمایندگانی از انجمن های علمی در شورای عالی عتف (علوم، تحقیقات و فناوری) حضور دارند و در پروژه های بین المللی همکاری می کنند.
به نظر می رسد به واسطه این توانایی ها ظرفیت های انجمن های علمی در تاثیرگذاری بر حل مسائل کشور و تصمیم سازی و ارائه مشاوره به مسئولان و تصمیم گیران اصلی باید قابل توجه باشد. اما برخی مقامات در عمل از اثربخشی ناچیز این انجمن ها صحبت کرده اند.
برای نمونه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اخیرا گفت: اگر انجمن های علمی ما 40 سال پیش به عرصه کشاورزی و منابع طبیعی توجه می کردند؛ امروز کشور این همه گرفتاری نداشت. تشکل هایی مانند انجمن آب می دانستند امروز کشور با چنین وضعیتی مواجه می شود لیکن حرکت جدی انجام ندادند.
عیسی کلانتری اظهار داشت: انجمن های علمی باید راهنمای سیاستگذاران و برنامه ریزان باشند و با برنامه ریزی های درازمدت، آینده کشور را پیش بینی و راهکاری اساسی برای آن ارائه دهند.
عضو علی البدل هیات مدیره انجمن علمی فیزیک روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد دلایل کمرنگ بودن اثربخشی انجمن های علمی در روند حل مشکلات جامعه گفت: سوء تفاهمی در عنوان انجمن های علمی شده است؛ زیرا به آنها سازمان های مردم نهاد یا ان جی او می گویند و تلقی این است که چون غیردولتی هستند، دولت مسئولیتی در قبال آنها ندارد؛ در حالی که برعکس است.
دکتر سیامک خادمی ادامه داد: اینها سازمان هایی هستند که از دولت دستور نمی گیرند و با توجه به مسائل علمی و شناخت نسبت به مسائل تخصص خود عمل می کنند، ولی به حمایت دولت بسیار نیاز دارند.
***انجمن های علمی گرفتار امور خود هستند
صاحب کرسی فیزیک دانشکده علوم دانشگاه زنجان تصریح کرد: این انجمن ها گاهی حتی برای تامین یک مکان استقرار و برای انجام کارهای جاری خود مشکل دارند، انجمنی که گرفتار مسائل جاری باشد نمی تواند به مسائل کلان جامعه بپردازد.
وی خاطرنشان کرد: اما تاثیرگذاری انجمن های علمی در کشورهای دیگر بسیار بیشتر است، مثلا انجمن فیزیک آمریکا یک نماینده در کنگره آمریکا دارد و هر جا لازم و در حوزه تخصصی او باشد توسط دولتمردان طرف مشورت قرار بگیرد مورد مشاوره قرار می گیرد.
دکتر خادمی ادامه داد: ولی مردم و مسئولان ما به مشورت گرفتن از متخصصان عادت نکرده اند و فکر می کنند اگر مسئولیتی در کشور گرفتند از نظر تخصصی متخصصان و انجمن های علمی بی نیاز هستند.
«هر کس فقط در یک رشته تخصص دارد و در حوزه های دیگر باید با متخصصان آن رشته مشورت کند، این افراد در تصمیم سازی باید مشارکت کنند، شاید تصمیم نگیرند ولی باید در تصمیم سازی مشارکت و زاویه های مختلف یک موضوع را مطرح کنند».
***کمبود آگاهی های علمی؛ مهم ترین مانع ترویج علم
معاون پژوهش و فناوری موزه ملی علوم و فناوری همچنین مهم ترین موانع ترویج علم را موانع مالی و فرهنگی برشمرد و گفت: در همه جوامع و جامعه ما، مردم باید به مسائل علمی توجه کرده و تصمیمات در زندگی را بر اساس و پایه های علمی بگیرند که این امر با داشتن آگاهی های علمی بیشتر میسر است.
وی افزود: نبود و کمبود آگاهی های علمی مانع اصلی است، اگر بتوانیم حد متوسط جامعه را یک یا دو درصد از نظر سواد علمی را افزایش دهیم بسیار بهتر و مهم تر از آن است که تحصیلکردگان دانشگاهی بیشتری تربیت کنیم.
معاون آموزش پیشین دانشگاه زنجان گفت: این کار با همکاری سازمان های متولی ترویج علم مانند انجمن های علمی، انجمن ترویج علم، موزه های علم و فناوری ممکن است ولی نهادهای دولتی هم باید با آنها همکاری و نیازهای آنها را رفع کنند.
***تمرکز موزه علم و فناوری بر کودکان و نوجوانان
معاون پژوهش و فناوری موزه ملی علوم و فناوری ادامه داد: نکته مهم تر این است که آموزش ها را از نسل دبستان شروع کنیم، موزه ملی علوم و فتاوری سیاست 5 ساله دارد که در این مدت روی کودکان و نوجوانان تمرکز کند و بخش قابل توجهی از برنامه هایش را به این افراد اختصاص دهد.
وی افزود: اگر دانش لازم زا به این افراد منتقل کنیم، آنها روسای کارخانه ها، نمایندگان مجلس و معلمان و فعالان کشور ما در آینده هستند می توانیم مطمین باشیم تصمیم های خرد و کلان در آینده علمی گرفته می شود.
***توسعه علوم پایه نیاز به حمایت دولت دارد
دکتر خادمی در مورد دلیل کاهش علاقه دانش آموزان به تحصیل در رشته های علوم پایه نیز توضیح داد: یکی از موضوعات این است که وقتی اقتصاد کشور در سطح کلان با مشکل روبروست و اشتغال کاهش می یابد، کسانیکه می خواهند رشته ای انتخاب کنند رشته ای انتخاب می کنند که از نظر درآمد و اشتغال مشکلات کمتری داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه زنجان گفت: رشته های علوم پایه به اندازه مهندسی و پزشکی درامد و اشتغال ندارند، ولی در اسناد بالادستی بندهایی برای حمایت از علوم پایه داریم.
وی اظهار داشت: علوم پایه هر چند امروز کاربرد ندارد، ولی معمولا زمینه ساز بسیاری فناوری ها در آینده است؛ مانند نظریه نسبیت انیشتین یا مکانیک کوانتوم که امروزه بدون آن هیچ کدام از ابزارهای فعلی مانند دستگاه های لیزر قابل ساخت نبود.
استاد دانشکده علوم دانشگاه زنجان گفت: علوم پایه کاربرد با تاخیر دارد، مهندسی ها از علوم پایه استفاده می کنند ولی پاسخی که علوم مهندسی می دهد سریع تر است.
وی تصریح کرد: در این شرایط به نظر می رسد دولت باید وارد شود و از علوم پایه و توسعه و تحقیقات این حوزه بیشتر حمایت کند تا به تدریج علاقه دانش آموزان برای تحصیل در این رشته ها افزایش یابد.
