اینکه آلوده بودن این مواد به سموم تا چه حد صحت دارد پرسشی است که این روزها بارها وبارها در منابع خبری به نقل قول از مسوولان به آن پاسخ داده شده است . حال پرسش این است که این آلودگی‌ها چه خطراتی برای سلامت افراد دارند و از چه طریق وارد مواد غذایی می‌شوند.
سرچشمه مواد غذایی از خاک است و اگر خاک هر نوع کمبود و مشکلی داشته باشد قطعا بر روی محصول اثر می‌گذارد. بطور مثال کمبود ید،سلنیوم وفلور سه کمبود رایج در محصولات کشور ما است و از طرف دیگر استفاده نا مناسب از کودهای شیمیایی و روشهای نامناسب آبیاری و استفاده از بذرهای اصلاح نشده می‌تواند بر روی محصول کشاورزی اثر نامطلوب بگذارد. بدترین حالت زمانی است که از مواد شیمیایی به منظور آفت کش استفاده می‌کنند که اگر این میزان بیشتر از حد معمول باشد محصول آلوده به مواد شیمیایی می‌شود. آلودگی های محیطی عامل دیگری است که مواد غذایی را تهدید می‌کند. وجود سرب ،جیوه ،آرسنیک و سایر فلزات سنگین در محیط های شهری که اغلب در هوا وجود دارند ،از طریق باران شسته شده و به خاک منتقل می‌شوند و آبهای آلوده هم این آلودگی ها را جمع آوری کرده و بالطبع به گیاهان و سایر مواد غذایی منتقل می‌کنند.این آلودگی به داخل محصولات غذایی نفوذ می‌کنند و از هیچ طریقی قابل زدایش نیستند.
دکتر احمد رضا درستی ،متخصص تغذیه در این باره می‌گوید: در برخی از موارد، کشاورزان برای مقابله با آفات مجبور می‌شوند از سموم استفاده کنند و اگراین سموم بیش از حد مجاز وارد محصول کشاورزی شود بالطبع محصول را آلوده می‌کند. از طرفی وقتی دام و طیور غذای آلوده به این سموم را مصرف می‌کنند گوشت آنها آلوده به این مواد می‌شود. بطور مثال در مورد آلودگی گوشت مرغ و گوشت گوسفند می‌توان گفت سه عامل دخیل است .اولین عامل زمانی سرایت می‌کند که این حیوانات دانه و علف آلوده به سموم موجود در طبیعت را مصرف کنند و دومین عامل امکان انتقال آلودگی های ثانویه از طریق فساد و گندیده شدن غذای مصرفی این حیوانات است و در نهایت سومین عامل آلودگی ازطریق تزریق بیش از حد آنتی بیوتیکها به این حیوانات از ترس بیمار شدن آنها است.
وی در خصوص عوارض این سموم بر سلامت بدن افراد افزود: اینگونه نیست که با مصرف مواد غذایی آلوده به سموم در وهله نخست عوارض آن در بدن ظاهر شوند بلکه بیشتر اوقات سموم بلافاصله عمل نمی‌کنند و تدریجا در بافتهای مختلف بدن نظیر کبد انباشته می‌شوند وزمانیکه تجمع آنها در بدن به حد بالا برسد فرد را دچار بیماری کرده و در مواردی منجر به مرگ فرد می‌شوند .
یکی از این سموم که هم از طریق هوای آلوده و هم از طریق مواد غذایی آلوده وارد بدن می‌شود سرب است که آرام آرام وارد استخوانهای بدن بیمار شده و به جای کلسیم رسوب می‌کند . سرب بسیار خطرناک است بطور نمونه می تواند ایجاد پوکی استخوان و در مواردی سرطان کند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی در خصوص آلودگی مرغ به سم سالمونلا گفت :باکتری سالمونلا بطور طبیعی در روده مرغ وجود دارد. این باکتری برای مرغ مشکلی ایجاد نمی‌کند. متأسفانه در برخی موارد زمانیکه مرغ را ذبح می‌کنند آن را درون آب قرار می‌دهند تا وزن بیشتری پیدا کند این کار باعث می‌شود این باکتری از روده به سر تاسر بدن مرغ سرایت کند و اگر در زمان پخت این مرغ را به مدت کوتاهی طبخ کنند سمیت این باکتری از بین نمی‌رود وفوق العاده خطرناک است.این باکتری باعث مسمومیت شدید، زخمی شدن روده ها و گاهی سوراخ شدن آنها می‌شود و در مواردی که مسمومیت شدید است حتی به مرگ افراد می‌انجامد.
درستی در ادامه افزود: در خصوص ماهی‌های آلوده به سموم می‌توان گفت عامل آلودگی آب نقش مهمی دارد. گاه این ماهی‌ها در اثر همین آلودگی ها از بین می‌روند و توسط افراد سود جو جمع آوری شده به فروش می‌رسند. از این رو خرید ماهی از اماکن معتبر توصیه می‌شود. زمانیکه در آب مواد نفتی و آلوده به سموم باشد و یا فاضلاب وارد آبی که ماهی در آن پرورش می‌یابد بشود بالطبع ماهی آلوده می‌شود. در موارد زیادی این آلودگی ها از ظاهر ماهی قابل تشخیص نبوده و می‌توانند ایجاد مسمومیتهای شدید کنند .از کار افتادن کبد و بینایی مواردی از این خطرات هستند.
این متخصص تغذیه در پاسخ به این پرسش خبرنگار سینا پرس که با توجه به وجود این آلودگی‌ها در مواد غذایی مصرفی چه اقدامی توصیه می‌شود گفت: خوشبختانه وزارت بهداشت و سازمان استاندارد در این زمینه با کنترل شرکتهای تولید مواد غذایی سعی در کاهش تخلفات را دارند. وزارت کشاورزی هم با کنترل روشهای تولید و واردات مواد غذایی در صدد ریشه کن کردن این مشکلات است . لیکن باید خاطر نشان کرد تمامی این تخلفات فراگیر نبوده و تنها چند کارخانه و واحد تولیدی عامل آن بوده اند که با پیگیری و نظارت کنترل و مهار شده‌اند. متأسفانه زمانیکه این مسائل بوجود می‌آید مردم به جای آنکه پس از اطلاع رسانی سازمان غذا و دارو مبنی بر غیر بهداشتی بودن فلان ماده غذایی تولیدی فلان کارخانه خاطی ،از خرید این ماده از آن کارخانه خودداری کنند موضوع را به تمام واحدهای تولیدی بسط می‌دهند و از مصرف آن ماده غذایی خودداری می‌کنند که این کار آسیب بیشتری به سلامت و تغذیه آنها می‌زند. در مواردی هم شایعات به این موضوع دامن می‌زنند . متأسفانه باورهای نادرستی در رابطه با آلوده بودن مواد غذایی وجود دارد که از جمله آن می‌توان به آلوده بودن ماهی تیلا پیلا اشاره کرد. نکته حائز اهمیت این است که اگر هر فردی از کشاورز گرفته تا دامدار و تولید کننده با رعایت قوائد صحیح اقدام به کار کند هرگز مشکلی بوجود نخواهد آمد . از طرف دیگراگر مردم به عنوان مصرف کننده در هنگام خرید به مشخصات درج شده بر روی محصول توجه کنند و از خرید محصولات نامعتبر خودداری کنند مسلما میزان ابتلا به عوارض خطرناک مصرف مواد غذایی آلوده در کشور کاهش خواهد یافت.
No tags for this post.