فعالیت‌های انسان در کره زمین منجر به تخریب گسترده سیاره ما شده است اما درحالی‌که اکثر مردم درک می‌کنند که چگونه آلودگی‌های زیست‌محیطی، کاهش منابع و از دست دادن تنوع زیستی کره زمین منابع طبیعی را به حاشیه می‌راند، مشاهده واقعیت و درک آن برای مردم دور از ذهن و دشوار است. متأسفانه بیشتر ما قادر به درک عمق فاجعه و روند سریع نابودی محیط‌زیست نیستیم. سر دیوید آتنبرگ (Sir David Attenborough) انسان را به مانند بیماری طاعون برای کره زمین خطرناک دانسته و ما را مسئول تخریب گسترده کره زمین می‌داند.
آخرین شاخص‌های بنیاد جهانی طبیعت (WWF) نشان می‌دهد که تغییرات زیست‌محیطی رخ‌داده در کره زمین بسیار سریع و دراماتیک بوده و بر اساس محاسبات انجام‌شده، فراوانی جمعیت پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در کره زمین تنها در کمتر از ۵۰ سال به بیش از نیم کاهش‌یافته است.
آخرین شاخص‌های بنیاد جهانی طبیعت (WWF) نشان می‌دهد که این تغییرات زیست‌محیطی بسیار سریع و دراماتیک بوده و بر اساس محاسبات انجام‌شده، فراوانی جمعیت پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در کره زمین تنها در کمتر از ۵۰ سال به بیش از نیم کاهش‌یافته است.
این گزارش نشان‌دهنده کاهش میزان زیستگاه‌های جانوری، آلودگی محیطی، تغییرات آب‌وهوایی، بهره‌برداری بیش‌ازحد از منابع و گسترش گونه‌ها و بیماری‌های مهاجم را بوده و بر نگرانی‌های فعالان محیط‌زیست تأکید داشته و تصریح می‌کند که فعالیت‌های انسانی بیشترین آسیب را به کره زمین وارد کرده است.
مارکو لامبرتینی (Marco Lambertini)، مدیرکل فدراسیون بین‌المللی بنیاد جهانی طبیعت در این رابطه گفت: «این یک یادآوری ترسناک است که شاید نشان‌دهنده تأثیرات مخرب ما در این سیاره است. مردم در یک سیاره با آب‌وهوای بی‌ثبات، اقیانوس‌ها و رودخانه‌ها نابودشده، زمین‌های ویران‌شده و جنگل‌های خالی نمی‌توانند آینده‌ای سالم، شاد و موفق داشته باشند.»
وی در ادامه تأکید کرد که انسان در حال از دست دادن آخرین فرصت ارزشمند برای حفظ محیط‌زیست خود بوده و ما باید به‌گونه‌ای جدید با محیط‌زیست طرف شده و درباره طبیعت و اهمیت آن مجدداً بیندیشیم.
آمار به‌دست‌آمده از سوی سازمان‌های پژوهشی نشان می‌دهد از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۴، جمعیت گونه‌های جانوری به میزان ۶۰ درصد کاهش‌یافته است و هم‌زمان با این موضوع، منابع آب شیرین کره زمین نیز با ۸۳ درصد کاهش روبه‌رو بوده است. یکی از نمونه‌های واضح برای این مسئله، انقراض نوعی کروکدیل آسیایی به نام gharial است که گونه آن در حال نابودی بوده و این جانور تنها نمونه‌ای از روند گسترده کاهش تنوع زیست‌محیطی در جهان محسوب می‌شود.
فهرست شاخص‌های گونه‌های حیوانی، زیستگاه مناسب موجود برای هرگونه را اندازه می‌گیرد، شاخص فهرست قرمز موسسه بین‌المللی IUCN نیز نشان‌دهنده میزان ریسک انقراض هرگونه جانوری بوده و شاخص تنوع زیستی، تنوع زیستی اصلی منطقه را کنترل می‌کند. بر این اساس، کاهش جمعیت گونه‌ها در آمریکای جنوبی و مرکزی چشمگیرتر از سایر مناطق جهان بوده و در مقایسه با سال ۱۹۷۰ میلادی، ۸۹٪ کاهش‌یافته است.
به باور دانشمندان، چهار عامل اصلی در کره زمین، نقش مهم‌تری در نابودی محیط‌زیست ایفا می‌کنند که عبارت‌اند از: تغییر آب‌وهوایی، بی‌ثبات بودن شرایط زیست‌محیطی، جریان‌های بیوشیمیایی (نیتروژن و فسفر) و تغییر سیستم کره زمین. به همین دلیل باید چارچوبی از قوانین بین‌المللی برای نجات کره زمین از فاجعه طراحی شود و چنین چارچوبی باید بر اساس کنوانسیون تنوع زیستی، به‌عنوان یک ابزار قانونی بین‌المللی شناخته شود. این مسئله در حالی عنوان می‌شود که بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، کنفرانس تنوع زیستی سازمان ملل متحد در ماه نوامبر در شرم‌الشیخ مصر برگزار خواهد شد.
گفتنی است از سال ۱۹۶۳ میلادی سازمان بین‌المللی حفاظت از محیط‌زیست وضعیت گونه‌های مختلف را در سراسر جهان رصد کرده و در فهرستی به طبقه‌بندی آن‌ها پرداخته است. گونه‌های منقرض‌شده، در معرض انقراض، در معرض خطر، آسیب‌پذیر، مورد تهدید، گونه‌هایی با کمترین میزان نگرانی از انقراض و در پایان گونه‌هایی که اطلاعات کافی از آنان در دسترس نیست، این فهرست را شامل می‌شوند.
بررسی‌های انجام‌شده توسط پژوهشگران حاکی از آسیب‌دیدگی شدید محیط‌زیست گونه‌های مختلف آبزیان و جانوران خشکی توسط انسان طی چهار دهه گذشته است که منجر به انقراض بسیاری ازاین‌گونه‌ها شده است. در این میان بیشترین آسیب‌دیدگی و مشکلات زیستی گریبان گیر جانوران آبزی بوده که دلیل اصلی آن آلودگی‌های انسانی مختلفی است که وارد رودها و دریاها می‌شود. از سوی دیگر ساخت سدها و تغییرات مصنوعی ایجادشده در رودخانه‌ها سبب شده تا دست‌کم یک‌چهارم گونه‌های دوزیستان، ماهی‌های و پستانداران این اکوسیستم‌های رودخانه‌ای از سال ۱۹۷۰ تاکنون منقرض شوند.
متأسفانه عمق فاجعه زیست‌محیطی که در سیاره ما در حال وقوع است و تنها عامل اصلی آن نیز فعالیت‌های انسانی محسوب می‌شود، منحصر به رودخانه‌ها نبوده و شرایطی تقریباً مشابه را در دریاها و مناطق خشکی شاهد هستیم. شواهد و مدارک نشان می‌دهد در بیشتر مواقع، محیط‌زیست این گونه‌های جانوری توسط انسان‌ها یا حیوانات اهلی مورداستفاده انسان‌ها مانند گاو، گوسفند، مرغ، خوک و … تصرف‌شده است. در چند دهه اخیر بسیاری از مناطق جنگلی نیز نابودشده و مزارع و دامداری‌های به‌جایشان ساخته‌شده است. از سوی دیگر در بسیاری از مواقع جمعیت‌های حیوانات در حیات‌وحش به‌طور مستقیم موردتهاجم و شکار انسان‌ها قرار می‌گیرند و ماهیگیری‌های صنعتی و تجارت حیوانات جنگلی عامل دیگری در نابودی گونه‌های مختلف جانوری در سراسر دنیا محسوب می‌شوند. متأسفانه گزارش‌های پژوهشگران نشان می‌دهد شرایط حیوانات و گونه‌های جانوری که هنوز در کره زمین باقی‌مانده‌اند نیز چندان مساعد نبوده و از بین سه هزار گونه جانوری عمده و ده هزار جمعیت عمده باقی‌مانده حیوانات، گروه زیادی از آن‌ها درخطر انقراض قرار دارند.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: weforum
No tags for this post.