منطقه یاکوتیا (Yakutia) که با عنوان جمهوری ساکا نیز شناخته می‌شود، به دلیل وجود معادن الماس خود شهرت بسیاری دارد اما این منطقه یک ویژگی منحصربه‌فرد دیگر نیز دارد که احتمالاً به‌زودی به‌واسطه آن به شهرتی جهانی برسد. در این منطقه یک فسیل ماموت پشمالو کشف‌شده که دانشمندان امیدوارند به کمک بقایای این فسیل، نسل منقرض‌شده ماموت‌ها را احیا کنند.
در این پروژه قرار است از دی آن ای سالم ماموت کشف‌شده در منطقه یاکوتیا استفاده‌شده و بر اساس برنامه‌های تدوین‌شده، این دی آن ای به سلول‌های فیل‌های آسیایی الحاق و نتیجه موردنظر به دست خواهد آمد. البته این عملیات در آزمایشگاه و شرایط شبیه‌سازی رحم فیل‌ها انجام خواهد شد و دانشمندان تمایلی ندارند تا این آزمایش را روی یک فیل ماده آسیائی که درخطر انقراض قرار دارد انجام دهند.
ماموت‌ها که گونه‌ای از فیل‌های پشم دار ماقبل تاریخی محسوب می‌شوند در حدود چهار هزار سال پیش منقرض‌شده و پژوهشگران دلیل آن را موارد مختلفی چون تغییرات آب و هوائی و شکار بی‌رویه توسط انسان‌ها می‌دانند. تاکنون در مناطق متعددی از نیمکره شمالی نمونه‌های فسیل‌شده و یخزده ماموت‌های مختلفی کشف‌شده که برخی از آن‌ها در شرایط مناسبی باقی‌مانده‌اند و پژوهشگران در تلاش هستند تا با استفاده از این فسیل‌ها بتوانند با ایجاد لقاح مصنوعی، موجود دورگه‌ای متشکل از فیل‌های امروزی و ماموت‌ها را بازسازی کرده و به عرصه حیات بازگردانند.
آیسن نیکولوف (Aisen Nikolaev) رئیس منطقه یاکوتیا در این رابطه اظهار داشت که هم‌زمان با همکاری علمی دانشمندان روسیه، ژاپن و کره جنوبی، معجزه‌ای در آستانه وقوع است که به کمک آن ماموت‌ها به زندگی بازخواهند گشت. وی در این رابطه گفت: «این رویداد به‌احتمال‌قوی تا ۱۰ سال آینده به وقوع خواهد پیوست و این فرایند دیگر یک مسئله تخیلی و دور از ذهن محسوب نمی‌شود.»
به باور دانشمندان با توجه به‌سرعت انفجارگونه دانش، آنچه تا چندی پیش غیرممکن و بی‌معنی محسوب می‌شد، امروزه واقعی بوده و چشم‌اندازی روشنی برای آن متصور هستیم.
پیشینه تلاش‌های انجام‌شده برای احیای نسل ماموت‌ها
در پی کشف یک جسد ماموت که به‌صورت بسیار عالی و دست‌نخورده باقی‌مانده بود، تلاش‌های دانشمندان جهت استخراج هسته سلولی و تکثیر دوباره این حیوان آغاز شد. دکتر هوانگ وو یول Hwang Woo Sul پژوهشگر اهل کره جنوبی که در حال بررسی و آنالیز سلول‌های این بچه ماموت است. هرچند که پیش‌ازاین اعلام‌شده بود نخستین تلاش‌ها برای تکثیر و باز زنده سازی این جانور منقرض‌شده، با شکست روبه‌رو شده بود اما پژوهشگران موفق به کشف نمونه سالم سلول‌های این حیوان در پوست وی شدند. اگرچه عملیات استخراج هسته این سلول‌ها در سال‌های گذشته با شکست روبه‌رو شده بود اما به نظر می‌رسد در حال حاضر دانشمندان موفق به استخراج هسته این سلول‌ها شده و امیدها برای بازگرداندن ماموت به زندگی، پررنگ شده است.
بر اساس نظریات علمی، استخراج و تکثیر هسته سلول‌های جانوران به‌منظور تولید آن‌ها امکان‌پذیر است ولی به‌صورت عملی هنوز بشر قادر به انجام این مهم نشده است. از سوی دیگر سمیون گریگوریف Semyon Grigoriev مدیر موزه دانشگاه ایالتی شمال شرق یاکوتیا در کشور روسیه اعلام کرد: «این اقدام عملی بوده و احتمالاً طی حداکثر چند سال آینده موفق به انجام آن خواهیم شد. اقدامات پیشین انجام‌شده، در کشور کره جنوبی بوده و ازاین‌پس این آزمایش‌ها در روسیه ادامه خواهد یافت و امید زیادی برای موفقیت در آن وجود دارد.»
گفتنی است در این مرکز مطالعات فسیل‌ها در روسیه، فسیل‌های منحصربه‌فردی در اختیار دیرینه‌شناسان قرار دارد که از آن میان می‌توان به فسیل اسب، سگ، گاومیش و این بچه ماموت اشاره کرد. این فسیل یخزده ماموت که به یک فیل جوان ماده تعلق دارد در منطقه یاکوتیا در شمال روسیه کشف‌شده و دانشمندان برای این فسیل، نام یوکا Yuka را برگزیدند.
پیش‌تر این فسیل در یک نمایشگاه عمومی به نمایش گذاشته‌شده بود و ولادیمیر پوتاپف Vladimir Potapov هماهنگ‌کننده این نمایشگاه در مورد ماموت به نمایش گذاشته‌شده اعلام کرد: «یوکا یک ماموت نوجوان بوده و در هنگام مرگ بین شش تا نه سال سن داشت. این فسیل بسیار سالم باقی‌مانده است و حتی در آزمایش‌ها مشخص شد که مغز این ماموت در شرایط خوبی حفظ‌شده و از بین نرفته است.»
آلبرت پروتوپوپوف (Albert Protopopov) که یک پژوهشگر و متخصص ماموت شناسی از آکادمی علوم یاکوتیا است در این مورد گفت: جسد یوکا دارای نشانه هائی از آسیب‌دیدگی‌های حفره‌ای شکل است که نشان می‌دهد در عصر یخبندان و زمانی که این فیل زندگی می‌کرده، انسان‌ها برای شکار وی تلاش کرده‌اند.
دانیل فیشر، مسئول موزه جانورشناسی دانشگاه میشیگان که تحقیقاتی روی جسد این ماموت انجام داده است می‌گوید: «این تقریباً یک جسد کامل است که اندام و بافت‌های گوشتی و درونی حیوان تقریباً سالم مانده و نشان می‌دهد که مرگ آن با نوعی از دخالت انسان ارتباط داشته است»
تلاش دانشمندان دانشگاه هاروارد
روسیه تنها کشوری نیست که در حال تلاش برای بازگرداندن ماموت‌ها به زندگی است، بر اساس گزارشی که چندی پیش در گاردین منتشر شد، پژوهشگران دانشگاه هاروارد در تلاش هستند تا با استفاده از ابزارهای ویرایش حلقه‌های ژنتیکی و طی دو سال آینده، گونه‌ای از ماموت‌های منقرض‌شده را به عرصه حیات بازگردانند. در همین رابطه جرج چرچ از پژوهشگران دانشگاه هاروارد می‌گوید: این موجود درواقع بیشتر شبیه فیل خواهد بود و برخی از ویژگی‌های ماموت را نیز خواهد داشت. این ویژگی‌های مرتبط با ماموت‌ها عبارت‌اند از: گوش‌های کوچک، چربی‌های زیرپوستی، بدن پشمالو و قابلیت تطبیق‌پذیری با آب‌وهوای سرد.
گفتنی است در این پروژه نیز قرار است از دی آن ای سالم ماموت کشف‌شده در منطقه یاکوتیا استفاده‌شده و بر اساس برنامه‌های تدوین‌شده، این دی آن ای به سلول‌های فیل‌های آسیایی الحاق و نتیجه موردنظر به دست خواهد آمد. البته این عملیات در آزمایشگاه و شرایط شبیه‌سازی رحم فیل‌ها انجام خواهد شد و دانشمندان تمایلی ندارند تا این آزمایش را روی یک فیل ماده آسیائی که درخطر انقراض قرار دارد انجام دهند.
به اعتقاد پژوهشگران، افزودن توانائی ماموت‌ها به فیل‌های آسیائی می‌تواند موجب تقویت و افزایش توانائی‌های آن‌ها شده و همچنین فیل‌های منقرض‌شده سیبری و ماموت‌ها را بار دیگر احیا کرد.
پیش‌ازاین تیمی از پژوهشگران دیرینه‌شناس دانشگاه میشیگان با بررسی و مطالعه نحوه زندگی؛ رشد، تغذیه، تولیدمثل و فواصل بین دوران آبستنی ماموت‌ها اطلاعات ارزشمندی به دست آوردند. در این تحقیقات ترکیب ایزوتوپ‌های ۱۵ ماموت که به بازه زمانی چهل هزار تا ده هزار سال پیش تعلق داشتند، بررسی و آنالیز شد. این ماموت‌ها عمدتاً در زمان مرگ بین ۳ تا ۱۲ سال سن داشتند.
بر اساس گزارش ماهنامه آمریکایی پاپیولار ساینس (Popular Science) که هرساله ده دانشمند برگزیده سال را معرفی می‌کند، از زمانی که این جانوران نزدیک به چهار هزار سال پیش منقرض‌شده‌اند، این نخستین بار است که ژن‌های ماموت در حال کار و فعالیت دیده‌شده‌اند.
جورج چرچ که سرپرستی این گروه تحقیقاتی را بر عهده داشته، در این رابطه چنین توضیح می‌دهد: فقط ساخت یک تغییر دی آن ای در این پروژه تحقیقاتی مدنظر نیست. ما می‌خواهیم فنوتیپ یا خصوصیات قابل‌مشاهده یا صفت ارگانیسم ماموت را به دست آوریم.
فنوتیپ (phenotype) خصوصیات قابل‌مشاهده یا صفت یک ارگانیسم مانند خصوصیات بیوشیمیایی یا فیزیولوژیکی محسوب می‌شود. فنوتیپ از بیان ژن‌های یک ارگانیسم و همچنین تأثیر عوامل زیست‌محیطی و تعامل بین این دو نتیجه می‌شود؛ بنابراین آیا این گروه تحقیقاتی قادر به گرفتن ژن ماموت و تبدیل آن به بافت‌های تخصصی که به‌درستی رفتار کند، خواهند بود؟
درصورتی‌که این عمل انجام شود، درنهایت رحم مصنوعی می‌تواند یک جنین دورگه فیل / ماموت را پرورش دهد و سپس می‌توان یک فیلی را به دست آورد که توانایی زندگی در آب‌وهوای سرد را داشته باشد.
پیش‌بینی می‌شود که این گروه پژوهشی بتواند با استفاده از مقدار زیادی از دی آن ای ماموت، قادر به زنده کردن این جانور باشد.
ترجمه و گردآوری گزارش: احسان محمدحسینی
منبع: siberiantimes، archaeology.org، tass
No tags for this post.