سینا پرس: کشف چنین دستاورد بزرگ توسط محققان کشورمان باعث شد تا خبرنگار خبرگزاری سینا گفت و گویی اختصاصی با دکتر محمد صالحی ابرقویی، مجری طرح مطالعه جامع بیماری جاروک لیموترش در جنوب ایران و برگزیده بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی انجام دهد.
درباره بیماری جاروک لیمو ترش وخساراتی که به باغبانها وارد می کند زیاد شنیده ایم اما این بیماری دقیقا چیست؟
بیماری جاروک لیموترش به عنوان یکی از خسارت زا ترین بیماری‌های لیموترش است. این بیماری ناشی از یک فیتوپلاسما با نام Candidatus Phytoplasma aurantifolia است.
مهمترین علایم آن در درختان کدام است؟
ظهور جاروک در یک قسمت از درخت و سپس گسترش بیماری و افزایش تدریجی تعداد جاروها درسایر قسمت ها ازجمله تنه و طوقه از مهمترین علایم بارز این بیماری در لیموترش است. هر جارو از تعداد زیادی شاخه کوتاه و ظریف همراه با تعداد زیادی برگ کوچک با فاصله میان گره کوتاه تشکیل شده که خشک شدن برگ ها در جاروها منجر به خشک شدن جاروها و سپس شاخه‌های حامل آنها یکی پس از دیگری و نهایتا مرگ درختان مبتلا سه تا پنج سال پس از ظهور اولین علایم بیماری می‌شود.
در حال حاضر درختان لیمو ترش کدامیک از استان های کشور مبتلا به این بیماری هستند؟
دراستان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان بر اثراین بیماری بسیاری از درختان لیموترش امحاء شده، تعداد بیشتری خشک شده و باقیمانده آنها در معرض نابودی کامل هستند.
آیا این بیماری تنها به لیمو ترش اختصاص دارد یا در سایر مرکبات نیز این بیماری مشاهده می شود؟
اخیرا علایم جاروک در بعضی از ارقام گریپ فروت، پرتقال و نارنگی مشاهده شده است و درآینده در اثر فشار بیماری احتمالا گونه های بیشتری از مرکبات حساسیت نشان می دهند.
چطور شد که ناقل این بیماری را کشف کردید؟
این بیماری برای اولین‌بار در اواخر دهه 1970 از عمان و سپس در سال 1989 از امارات گزارش شد. این بیماری در ایران هم در سال 1376 برای اولین بار در استان سیستان و بلوچستان گزارش شد و پس ازمدت کوتاهی به استان های هرمزگان( قلب لیموترش)، کرمان و فارس منتقل شد. ما اخیرا براساس تحقیقاتی که طی این چند سال انجام داده ایم، دریافتیم ناقل این بیماری در درختان لیموترش ایران حشره ای به نام زنجرک Hishimonus phycitis است. این زنجرک درحالت طبیعی دامنه میزبانی محدودی دارد و عمدتا روی لیموترش و بکرایی تکثیر می‌شود. درباغ‌های لیموترش آلوده این زنجرک جاروک‌ها را برای تخمگذاری و تولید مثل ترجیح می‌دهد و به همین دلیل بین جمعیت زنجرک ناقل روی درختان آلوده و سالم اختلاف معنی‌داری وجود دارد. همچنین تحقیقات ما نشان داد، گیاهان تاجریزی و پروانش به عنوان میزبان‌های علفی عامل بیماری جاروک گزارش شده اند. اخیرا هم در جریان این مطالعات، گونه ای از لیمو ترش مقاوم به این بیماری کشف شده است. این لیمو ترش آبدار و بدون هسته است بنابراین در صورتی که بیماری‌های دیگر و شرایط اقلیمی عامل محدود کننده نباشند کشت آن در مناطق آلوده توصیه می شود.
کشف چنین بیماری چه تاثیری در افزایش تولیدات کشا ورزی کشور دارد؟
لیموترش به دلیل تولید محصول بالا، قیمت نسبتا زیاد، سازگاری با آب و هوا و خاک های جنوبی، بازار مصرف و صنایع تبدیلی مناسب، ایجاد سرانه اشتغالی دریک هکتار، جایگاه خاصی در محصولات باغی و اقتصاد کشاورزان دارد. در حال حاضر سهم جهانی ایران از تولید لیموترش حدود 40 درصد است که در سطحی معادل 41 هزار هکتار در استان های جنوبی کشت می‌شود. میزان تولید سالیانه این محصول حدود 400 هزار تن است که بر اساس نرخ فعلی(کیلویی حداقل 2500 تومان) دارای ارزشی معادل هزار میلیارد تومان است. ارز آوری و اهمیت اقتصادی ما را بر آن داشت پس از شناسایی این ناقل، برای پیشگیری درختان از ابتلا بیشتر به این بیماری دستورالعملی را با همکاری وزارت کشاورزی تهیه کنیم. در این دستور العمل 3 منطقه را مشخص شد؛ منطقه ای که هنوز آلوده نیست( نباید دیگر آلوده شود)، مناطقی که تازه آلوده شده اند و مناطقی که به شدت آلوده هستند. طبق این دستور العمل الان استان فارس سالم و رتبه اول در کشت لیمو ترش را به خود اختصاص داده است و به امید خدا منطقه هرمزگان هم با این برنامه ریزی از دامان این بیماری نجات پیدا خواهد کرد و در چند سال آینده به جایگاه قبلی اش خواهد رسید.
No tags for this post.