گروهی از دانشمندان چینی موفق شدند، به کمک سلول‌های دو موش هم‌جنس، بچه موش‌هایی متولد کنند که برخی از آن‌ها سالم بوده و زنده ماندند. آن‌ها معتقدند که در این مطالعات، کاری غیرممکن ازنظر علمی انجام‌شده است.
یک مکانیسم ژنتیکی به نام تولید ژنوم، شرایط تولیدمثل جنسی را در پستانداران فراهم کرده و امکان تولیدمثل یکسان را از بین می‌برد. با خنثی کردن ژن‌های خاص، اعمال ترکیب ژنومی به مواد ژنتیکی تخمک‌ها و اسپرم به‌طور مؤثر انجام می‌شوند اما زمانی که دی ان ای پدر و مادر در دو جنس وجود ندارد، مکانیسم نشانه‌گذاری ژنومی، فرایند نوترکیب ژنتیکی را مختل می‌کند که می‌تواند باعث اختلالات و نقص‌های رشدی شود.
دانشمندان در چین با استفاده از یک روش مهندسی ژنتیک جدید، موش‌های سالم را با استفاده از دی ان ای والدین هم‌جنس متولد کردند. این موش‌های نوزاد از دو موش ماده بدون وجود موش نر متولدشده و رشد کردند و قادرند تا روند طبیعی زندگی خود را طی کند.
چی ژو (Qi Zhou) از محققان آکادمی علوم چینی، به نشریات خبری اعلام کرد: «ما علاقه‌مند بودیم که بدانیم چرا پستانداران می‌توانند به‌تنهایی تکثیر جنسی را بر عهده بگیرند. ما تلاش کردیم با استفاده از سلول‌های بنیادی منفرد جنینی با حذف ژن‌ها، موش‌های صحرایی با والدین هم‌جنس زن و یا حتی موش‌هایی با دو والدین هم‌جنس نر متولد سازیم.»
یک مکانیسم ژنتیکی به نام تولید ژنوم، شرایط تولیدمثل جنسی را در پستانداران فراهم می‌کند، اما امکان تولیدمثل یکسان را از بین می‌برد. با خنثی کردن ژن‌های خاص، اعمال ترکیب ژنومی به مواد ژنتیکی تخمک‌ها و اسپرم به‌طور مؤثر انجام می‌شوند؛ اما زمانی که دی ان ای پدر و مادر در دو جنس وجود ندارد، مکانیسم نشانه‌گذاری ژنومی، فرایند نوترکیب ژنتیکی را مختل می‌کند که می‌تواند باعث اختلالات و نقص‌های رشدی شود.
پیش‌ازاین دانشمندان موش نوزادی را از دو موش ماده با حذف ژن‌های ژنومی متولد کردند. چی ژو در این رابطه گفت: «بااین‌حال، موش‌های تولیدشده هنوز ویژگی‌های معیوب را نشان داده‌اند و روششان بسیار غیرعملی و برای استفاده، سخت بوده است.»
پس‌ازآن، چی ژو و همکارانش یک تکنیک جدید را با استفاده از سلول‌های بنیادی جنینی منفرد، سلول‌های بنیادی با نیمی از تعداد کروموزوم معمولی پرورش دادند. درواقع سلول‌های بنیادی جنینی منفرد دارای نیمی از تعداد ژن‌های ژنومی است.
بائویانگ هو (Baoyang Hu) از دیگر محققان این پروژه تحقیقاتی در این رابطه توضیح می‌دهد که: «ما دریافتیم که سلول‌های بنیادی جنینی منفرد، بیشتر شبیه به سلول‌های زاینده اولیه، پیش سازهای تخمک و اسپرم هستند و نشانه‌گذاری ژنومی که در سلول‌های جنسی بالغ قابل تکثیر پیداشده بود، پاک شد.»
دانشمندان سلول‌های بنیادی جنینی منفرد اصلاح‌شده را به یک تخمک طبیعی موش اضافه و جنین را تولید کردند. به‌طورکلی این آزمایش موفق اما ناکارآمد بوده است چراکه با کمک این تکنیک، ۲۰۹ جنین تولیدشده و تنها ۲۹ عدد آن نوزاد سالم بوده‌اند.
قابل‌توجه است که تلاش دانشمندان برای به‌کارگیری سلول‌های بنیادی منفرد جنینی از دو موش نر به‌جایی رسید که تنها دو موش نوزاد از ۵۰۰ جنین به دنیا آمدند که هردوی آن‌ها در عرض ۴۸ ساعت مردند.
ویی لی (Wei Li) از دیگر پژوهشگران این گروه تحقیقاتی در این رابطه گفت: «این تحقیق به ما نشان می‌دهد که چه چیزی امکان‌پذیر است. ما مشاهده کردیم که نقص در موش‌های دوجانبه می‌تواند از بین برود و موانع تولیدمثل دوجانبه در پستانداران نیز می‌تواند از طریق اصلاح نشانه‌گذاری ژنومی مرتفع شود.»
شرح کامل این پژوهش‌ها و نتایج حاصل از آن در آخرین شماره مجله Cell Stem Cell به چاپ رسیده و قابل‌دسترس است.
ترجمه: فاطمه کردی
منبع: nationalgeographic و upi
No tags for this post.