این روزها شاهد رشد شدید «جنگل‌نشینی»، قطع درختان جنگلی، ویلاسازی و رشد جمعیت استان مازندران هستیم. استانی که با قطع جنگل های 40 میلیون ساله هیرکانی( جنگل‌هایی که میلیون‌ها سال قدمت دارند و از دوران ژوراسیک، یعنی دوره سوم زمین شناسی باقی مانده‌اند) و تغییر کاربری زمین های کشاورزی، سرسبزی خود را آرام آرام از دست می دهد و به سوی خشکسالی حرکت می کند.
حکایت این تراژدی غم انگیز مربوط به امروز و دیروز نیست. بیش از یک دهه است که اراضی مرغوب شمال به شکلی غیر اصولی مورد بهره برداری قرار گرفته است؛ زمین هایی که با رکود کشاورزی و بی توجهی به این صنعت پر درآمد و خواب خاموش مسوولان، به شهرک‌های ویلایی و مجتمع های مسکونی تبدیل شدند تا پذیرای گردشگران و مسافران باشند.
متاسفانه هجوم چندین ساله انبوه‌سازان و افرادی متمول و حتی بعضا سرشناس به چشم‌انداز سبز مازندران، به جای توسعه گردشگری و اشتغال‌زایی عوایدی به جز تخریب منابع طبیعی به دنبال نداشته و آنچه به سوغات آورده است نابودی اقتصاد بومی و نابرابری در سطوح مختلف اجتماعی است، چه بسا که اگر کشاورزی و کشاورز مورد حمایت قرار می گرفت هرگز این فاجعه برای محیط زیست در شمال کشور رقم نمی خورد.
فاطمه دیلمی گیلانی، کارشناس گردشگری در این خصوص به ایسنا گفت: در ابتدای دهه 80 مجوزهایی برای تغییر کاربری اراضی داده شد تا سبب اشتیاق مسافران برای سکونت در شمال کشور شده و به دنبال آن گردشگری در کمربند سبز شمال گسترش یابد.
وی با بیان اینکه در ابتدا، ساخت و سازها معطوف به جلگه بود، ادامه داد: بسیاری از شهرک های موجود در شهرهای شمالی کشور چه در سواحل و جنگل توسط افراد غیر بومی ایجاد شد و به نظر می رسید استان های شمالی در زمینه توسعه همه جانبه به ویژه گردشگری پیشرفت خواهند کرد اما در واقع گردشگری هیچ کمکی به اقتصاد استان های شمالی نکرد و دستان خالی بازاریان شمال از گردشگر و مسافرانی که تنها چند روز برای اقامت در ویلای شخصی مراجعه می‌کردند، سبب رکود اقتصاد محلی با وجود مسافر شد.
وی اظهار کرد: متاسفانه این تغییر کاربری ها و انبوه سازی در جنگل و ساحل نه تنها گردشگری را توسعه نداد، بلکه ضررهای جبران ناپذیری بر منابع آبی و منابع طبیعی بکر شمال وارد آورد.
وی خاطرنشان کرد: تغییرات فرهنگی که توسط افراد غیربومی به شکل ناخودآگاه به روستاییان القا شد، منشا تحولات در نحوه زندگی روستاییان و از بین رفت آداب و رسوم اصیل بومی منطقه گشت.
کارشناس گردشگری با بیان اینکه برخی ساخت و سازها در جهت معرفی کردن یک منطقه با اهدافی ویژه توسط عده‌ای خاص صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: بسیاری از افراد سرشناس و برخی مسوولان صاحب منصب با هدف برجسته کردن یک منطقه اقدام به شهرک سازی کرده تا با افزایش قیمت اراضی آن منطقه سود هنگفتی را در ازای تخریب محیط زیست عاید خود کنند که از آن جمله می توان به خزرشهر در بابلسر، اربه کله در رامسر، سعادت آباد در نور و غیره اشاره کرد.
رکود کشاورزی، ویلاسازی را تقویت کرد
محمدیوسف سجادی، کارشناس ارشد جنگلداری با اشاره به آمار رشد جمعیت و ویلاسازی در استان مازندران گفت: طی 10 سال اخیر جمعیت مازندران تنها 12 درصد رشد داشته حال آنکه رشد ویلاسازی و ساخت و ساز در همین بازه زمانی بالغ بر 50 درصد بوده است که نتیجه آن کسب رتبه سوم مازندران در تعداد بنگاه های معاملات املاک است.
این محقق و پژوهشگر حوزه جنگل، رونق کشاورزی در سال‌های دور را مانع از تمایل کشاورز و دامدار به سمت ویلاسازی دانست و اظهار کرد: در گذشته کشاورزی سودآور و مقرون به صرفه بود و کشاورزان رغبتی برای تبدیل اراضی خود به کاربری دیگر نداشته و آن را به صرفه نمی‌دانستند اما همزمان با رکود این صنعت تغییر کاربری در اولویت کشاورز قرار گرفت.
وی، فروش زمین کشاورزان به قصد کسب سرمایه و پیمودن ره صدساله در یک شب را آفتی برای جلگه و دامنه حاصلخیز شمال توصیف کرد و افزود: کشاورزان برای امرار معاش و کسب سرمایه هنگفت ناگزیر به فروش و تغییر کاربری شدند تا بتوانند جوانان بیکار خود را از این طریق سرو سامان دهند.
هجوم غیربومی‌ها به مازندران
در روزگار نه چندان دور تنها مساله ای که بازار املاک شمال را با خطر روبه‌رو ساخته بود، تغییرکاربری‌ها و تبدیل اراضی کشاورزی به ویلاها بود، اما امروز با ورود غیربومی‌ها دغدغه دیگری نیز پای خود را به مشکلات اراضی کشاورزی باز کرده است. در گذشته کشاورزان زمین‌های خود را می‌فروختند و سرایدار سازندگان ویلاها می‌شدند، اما امروز دیگر در آن زمین جایی برایشان نیست و باید جای خود را به غیربومی‌های مهاجر بدهند. اکنون شمال تبدیل به پناهگاهی برای مردم قمی‌ها، کاشانی‌ها، اصفهانی‌ها، خوزستانی‌ها و… شده که از خشکسالی و کمبود آب به ستوه آمده‌اند و برای فرار از این کمبودها، به شهرهای شمالی به خصوص مازندران هجوم آورده‌اند.
عیسی قاسمی طوسی، مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مازندران در این خصوص گفت: آمارهای رسمی در این باره نداریم، اما واقعیت این است که این اتفاق در حال رخ دادن است؛ اینکه در بسیاری از استان‌ها مشکل کم آبی داریم واضح و روشن است، اما این روزها شتاب خرید زمین از سوی ساکنان استان‌های دیگر بیشتراست.
مشکلات زیرساختی فراوان در مازندران
یکی از بزرگترین مشکلات مازندران نسبت به پذیرش مهاجرت کنندگان به این استان، نبود زیرساخت اولیه زندگی است، اثبات کننده این ادعا تامین آب، برق و گاز در روزهای تابستان و زمستان در این استان بوده است، خاموشی‌های چند ساعته و هر روزه، قطعی مکرر آب و گاز و غیره برخی از مشکلاتی است که مازندران با وجود این جمعیت ثابت خود با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
مشکلات شدید حمل و نقلی و ترافیک به ویژه در مبادی ورودی این استان از سه محور هراز، فیروزکوه و کندوان در روزهای تعطیل و قفل شدن جاده منتهی به روستاهای موجود در مسیر بین راهی این سه محور، یکی دیگر از بزرگترین مشکلات استان مازندران است، حال تصور کنید این میزان جمعیت از 3.5 به 15 میلیون نفر برسد و هر ساله بخواهیم میزبان 10 میلیون مسافر دیگر نیز باشیم، امری که در ظاهر نیز شدنی نیست.
مبارزه با زمین خواری در حد شعار است
ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها درمجلس با اشاره به اینکه طبق قانون طرح کاداستر باید در5 سال اجرایی شود، گفت: از مدت زمان قانونی 3 سال گذشته اما دراجرای آن از برنامه عقب هستیم، زیرا دولت در اختصاص بودجه لازم به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اهتمام موردنظر را نداشته است؛ البته سازمان ثبت درآمد قابل قبولی را از این محل بدست آورده اما دولت حاضر نیست این اعتبارات را به سازمان ثبت اختصاص دهد، اگر سازمان برنامه و بودجه منابع اجرای طرح کاداستر را اختصاص دهد، می توان به شدت از زمین خواری و تشکیل پرونده ها در محاکم دادگستری جلوگیری کرد.
نماینده مردم نجف آباد، تیران و کرون درمجلس شورای اسلامی با بیان اینکه به دلیل بی توجهی دولت در اختصاص اعتبارات مورد نیاز کاداستر نمی توان انتظار کاهش زمین خواری ها و جلوگیری از تجاوز به منابع طبیعی را داشت، تصریح کرد: رویکرد غیر عقلانی دولت در بی توجهی به این حوزه سبب می شود که هزینه ها دربخش های دیگر از جمله رسیدگی به پرونده‌های شکایت دربحث زمین خواری ها افزایش پیدا کند، درصورتی که اجرای طرح های گفته شده از جمله کاداستر از ضرورت های امروز جامعه است که بیش از این نمی توان نسبت به آن بی تفاوت بود؛ زیرا زیرساخت های اساسی کشورهای پیشرفته دنیا برای آینده نیز بر این اساس پایه گذاری شده است.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.