انقلاب پزشکی فردمحور، تحول در درمان سرطان

درصورت ابتلا به سرطان، عضوی که درگیر بیماری سرطان شده است، یکی از مهمترین عوامل تعیین‌کننده برای انتخاب روش درمانی توسط پزشکان محسوب می‌شود.

اما به لطف پیشرفت‌های علم ژنتیک، پزشکان درحال تغییر نگرش خود در مورد سرطان بوده و به جای توجه به عضو درگیر با بیماری سرطان، به دنبال بررسی ژن‌های سرطان هستند که می‌تواند به پزشکان در انتخاب بهترین گزینه درمانی کمک کند.

همه انواع سرطان در اثر جهش‌ها در DNA ایجاد می‌شوند؛ به عنوان مثال، جهش‌های ژنتیکی سرطان پستان و سرطان ریه با هم متفاوت هستند؛ بنابراین پزشکان باید شیوه درمانی متفاوتی را برای هر بیمار مبتلا به سرطان  (یا بیماری‌های دیگر) به صورت مجزا درنظر بگیرند.

پروفسور مت براون (Matt Brown) از پژوهشگران دانشگاه کوئینزلند (استرالیا) یکی از محققان پیشگام تحقیقات ژنتیک محسوب می‌شود. این پژوهشگر نیز معتقد است، پزشکان باید دیدگاه خود را در مورد نحوه تشخیص و درمان سرطان تغییر دهند.  

پزشکی فردمحور

پزشکی فردمحور (personalized medicine) یا اختصاصی بدین معناست که پزشکان به جای استفاده از یک روش درمانی واحد برای همه بیماران مبتلا به یک بیماری – که برای تعدادی از بیماران موثر و برای گروه دیگر بی اثر است – تغییرات ژنتیکی در بدن هر بیمار را به صورت اختصاصی مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

این شیوه بررسی اختصاصی باعث می‌شود که پزشکان بتوانند به صورت مجزا، یک روش درمان موثر برای هر بیمار  انتخاب کنند.

پروفسور براون تأکید کرد: یکی از توسعه‌دهندگان اصلی روشی موسوم به مطالعه ارتباط گسترده ژنوم (GWAS) برای شناسایی ژن‌ها در بیماری‌های شایع هستیم و از این روش برای بررسی طیف مختلفی از بیماری‌ها شامل بیماری نورون حرکتی، آرتریت روماتوئید، پوکی استخوان استفاده کرده‌ایم.

وی افزود: روش GWAS یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی تغییرات ژنتیکی محسوب شده و نشان می‌دهد، هر فرد تا چه میزان با خطر ابتلا به یک بیماری مواجه است. با کمک این روش توانستیم ده‌ها هزار ژن دخیل در بروز بیماری‌های مختلف را شناسایی کنیم.  

در پزشکی فردمحور، پزشکان به جای استفاده از یک روش درمانی واحد برای همه بیماران مبتلا به یک بیماری، تغییرات ژنتیکی در بدن هر بیمار را  مورد ارزیابی قرار داده و روش درمان اختصاصی برای وی درنظر می‌گیرند

باید به این نکته توجه کرد که در روش GWAS، جهش‌های ژنتیکی که افراد را مستعد ابتلا به سرطان‌های ارثی قرار می‌دهند – مانند جهش‌های ژن BRCA1 در سرطان پستان – بررسی نمی‌شوند. درحقیقت پزشکان، جهش‌ها در خود سلول‌های سرطانی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند.

این روش به خصوص برای درمان برخی از انواع سرطان مانند سرطان پستان که روش‌های متداول درمان برای آنها چندان موثر نیست، بسیار حائز اهمیت است. البته اطلاعات جمع‌آوری شده در این روش، آغاز راه محسوب می‌شود و پزشکان با تفسیر این اطلاعات می‌توانند مطالعه برای چگونگی درمان اختصاصی بیماری‌های مختلف را آغاز کنند.

پزشکی فردمحور با تعیین توالی ژن‌های سرطان، جهش‌های ژنتیکی عامل بروز بیماری را شناسایی می‌کند و براین اساس این جهش‌ها، مناسب‌ترین روش درمانی برای هر بیمار انتخاب می‌شود تا بهترین پاسخ درمان حاصل شود.

آینده پزشکی فردمحور

با تعیین توالی کل ژنوم، امکان شناسایی عوامل ایجادکننده بیماری فراهم می‌شود، ولی هنوز امکان درمان کامل بیماری فراهم نمی‌شود.

شاید هنوز موفق به توسعه روش‌های درمانی موثر برای بیماری‌های مختلف از جمله انواع مختلف سرطان نشده‌ایم، اما قطعا عصر ژنوم فرا رسیده است که باعث می‌شود در آینده نزدیک، شاهد درمان اختصاصی بیماری‌های مختلف باشیم.

 

مترجم: معصومه سوهانی

منبع: sciencealert

No tags for this post.