پیش‌بینی وقوع زلزله غیرممکن است
بر اساس گزارش‌های منتشرشده از سوی سازمان مطالعات زمین‌شناسی ایالات‌متحده آمریکا، طی هفته گذشته ۶۹ زلزله در منطقه کمربند لرزه‌خیز اقیانوس آرام موسوم به کمربند آتش رخ‌داده است که ۱۶ زلزله از این میان بالاتر از ۴٫۵ ریشتر قدرت داشتند. گفتنی است این زلزله‌ها از سوی کارشناسان خطرناک محسوب نشده و اخطار آماده‌باش، در پی نداشت.
نوع و شدت زلزله‌ها در مناطق کوهستانی به‌طور کاملاً مستقیم به نحوه حرکت و تصادم صفحات زیرین زمین مرتبط بوده و سرعت حرکت، دمای محیطی داخلی زمین و نحوه تصادم صفحات زیرزمینی با یکدیگر تعیین‌کننده میزان قدرت زلزله هستند.
تعدادی از این زمین‌لرزه‌ها تأثیر قابل‌توجهی را ثبت کرده‌اند، ازجمله یکی که ۵ ریشتر قدرت داشت، صبح روز سه‌شنبه منطقه فیجی را لرزاند و در پی آن لرزه‌ای به قدرت ۴٫۵ ریشتر در سه جزیره کوچک نزدیک به این محل، احساس شد.
گفتنی است هیچ‌کدام از این زمین‌لرزه‌ها به سواحل غربی ایالات‌متحده نرسیده و عمدتاً مناطقی از اندونزی، ژاپن، فیجی و بولیوی را متأثر کرده و همچنین سازمان مطالعات زمین‌شناسی ایالات‌متحده آمریکا اعلام کرد این زلزله‌ها ارتباطی به‌احتمال وقوع یک زلزله مهیب و بزرگ ندارند.
زلزله بزرگ
زلزله بزرگ اغلب با عنوان زلزله‌ای باقدرت ۸ ریشتر یا بالاتر توصیف‌شده که می‌تواند باعث ویرانی کلان‌شهری همچون به کالیفرنیا شده است، برخی از کارشناسان اعتقاددارند شهر کالیفرنیا روی گسل سن آندریاس قرارگرفته و گروهی از کارشناسان اعتقاددارند زمان وقوع این زلزله از حد عادی خود گذشته و هرلحظه امکان رخ دادن آن وجود دارد. آخرین زلزله رخ‌داده در شهر کالیفرنیا به سال ۱۹۰۶ میلادی رخ‌داده و ۸ ریشتر قدرت داشت. از سوی دیگر در سان‌فرانسیسکو نیز زلزله به قدرت ۷٫۹ ریشتر رخ داد که در پی آن ۸۰ درصد شهر تخریب‌شده و بیش از سه هزار نفر از ساکنان آن کشته شدند.
روز یکشنبه نیز زلزله‌ای بسیار بزرگ به قدرت ۸٫۲ ریشتر در جزایر اندوی (Ndoi) واقع در ۱۷۴ مایلی شمال شرق فیجی رخ داد که به گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات‌متحده آمریکا در عمق ۳۴۷ مایلی زمین ثبت‌شده و خوشبختانه هیچ خسارتی در پی نداشت.
اپت سورو (Apete Soro) مدیر سازمان زمین‌شناسی ایالات‌متحده آمریکا دراین‌باره گفت: «ما وضعیت موجود را نظارت می‌کنیم و خوشبختانه در برخی از نقاط آن را احساس کرده‌ایم، اما این‌یک زلزله با عمق بسیار زیاد در زمین بود.»
کمربند زلزله‌خیز موسوم به کمربند آتش
کمربند زلزله‌خیز اقیانوس آرام، یک حلقه با طول تقریبی ۲۵۰۰۰ مایل به شکل نعل اسب است که تقریباً ۹۰ درصد زمین‌لرزه‌های دنیا در آن رخ می‌دهد. این منطقه همچنین دارای ۴۵۲ آتش‌فشان است که بیش از ۷۵ درصد از آتش‌فشان‌های فعال و خاموش جهان را شامل می‌شود.
امیلی برادسکی (Emily Brodsky) پروفسور دانشگاه کالیفرنیا سانتا کروز، در این رابطه اعلام کرد: «» فوریه گفت: زمین‌لرزه‌ها و آتش‌فشان‌ها می‌توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند البته این ارتباط دقیقاً شناسایی نشده و باید اذعان داشت که معمولاً رخ دادن زلزله و فوران آتش‌فشانی در یک‌زمان و در یک منطقه؛ موضوع غیرمعمولی به شمار نمی‌آید.
زلزله قابل پیش‌بینی نیست
تیمی از پژوهشگران در مطالعات اخیر خود به بررسی روند و نوع رخ دادن زلزله‌ها پرداخته و در این مطالعات زمین‌لرزه‌های کوچک و بزرگ مدنظر قرارگرفته و مشخص شد وقوع زمین‌لرزه‌های کوچک هر چه فاصله کمتری با سطح زمین داشته باشد، به‌صورت تصادفی رخ‌داده و نامنظم‌تر هستند. جاسپر مورنات (Jasper Moernaut) استادیار دانشگاه اینسبروک اتریش در این رابطه گفت: «در دهه ۶۰ میلادی بخش‌هایی از جنوب و مرکز کشور شیلی با عظیم‌ترین زلزله ثبت‌شده در تاریخ، لرزید. زلزله‌ای که ۹٫۵ ریشتر قدرت داشت. در پی این زلزله یک سونامی شدید رخ داد که علاوه بر ویران کردن سواحل شیلی، کل اقیانوس آرام را پیموده و موجب مرگ بیش از ۲۰۰ نفر در ژاپن شد؛ بنابراین دانستن و فهم این موضوع که زلزله‌های ویرانگر و بزرگ در چه زمانی و چه محلی رخ می‌دهند، موضوعی حیاتی و بسیار مهم برای جامعه علمی زمین‌شناسی محسوب شده و می‌تواند جان بسیاری از انسان‌ها را نجات دهد.»
به گفته دانشمندان، برای وقوع یک زلزله سهمگین و قدرتمند به میزان زیادی انرژی نیاز است که باید در طول قرن‌ها انباشته شوند. درنتیجه بسیاری از مدارک تاریخی و مستندات علم زلزله‌شناسی به‌اندازه‌ای قدیمی نیستند که برای مطالعه الگوی تکرار زلزله‌های بزرگ مورد استناد و استفاده قرار گیرند.
چرا زلزله‌های آسیا شدیدتر از اروپا است؟
نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که به دلیل شدت و سرعت بیشتر حرکت و تصادم لایه‌های زمین در مناطق کوهستانی هیمالیا، شدت زلزله‌های رخ‌داده در این مناطق، به‌مراتب بیشتر از قاره اروپا است. پژوهشگران حوزه ژئوفیزیک دینامیک سیالات در شهر زوریخ از کشور سوئیس، در مطالعات خود چشم‌انداز و اطلاعات دقیق‌تری نسبت به خطر بروز زلزله در مناطق کوهستانی جهان ترسیم کردند
مطالعات جدید نشان می‌دهد که فراوانی و بزرگی زلزله‌های شدید در مناطق پرجمعیت نزدیک به رشته‌کوه‌هایی مانند آلپ، هیمالیا و رشته‌کوه زاگرس در غرب ایران به میزان و نوع برخورد صفحات کوچک‌تر ساختار زمین بستگی دارد.
لوکا دال زیلیو (Luca Dal Zilio) سرپرست این گروه تحقیقاتی درباره موضوع فوق اعلام کرد: «تأثیر زمین‌لرزه‌های بزرگ در کمربندهای کوهستانی ویرانگر است، درک پارامترهای فیزیکی مستتر در فراوانی و شدت زلزله برای بهبود ارزیابی خطر زمین‌لرزه بسیار مهم است. با ترکیب آمار زمین‌لرزه‌های کلاسیک و مدل‌های عددی که اخیراً توسعه‌یافته است، مطالعات ما به بخش حیاتی و بسیار مهمی از خطر بروز زمین‌لرزه‌های شدید معطوف است، درواقع هدف اصلی ما ارائه یک توضیح فیزیکی قابل‌مشاهده برای یک مسئله در مقیاس جهانی است. مشارکت علمی ما می‌تواند به جامعه کمک کند تا دیدگاه جامع‌تری از خطر زلزله در مناطق ای پرجمعیت و زلزله‌خیز دنیا به دست آورده و درنهایت اقدامات لازم را در این زمینه اتخاذ کند.»
در حال حاضر در سراسر کره زمین هفت صفحه زمین‌شناسی بزرگ و تعداد زیادی صفحات بشقابی کوچک‌تر وجود دارد که در لایه lithosphere زمین قرار دارند. این صفحات بشقابی حرکت کرده و روی یکدیگر لغزیده و باهم تصادف می‌کنند. این حرکت‌ها منجر به شکل‌گیری کوهستان‌ها، فوران‌های آتش‌فشانی و زلزله می‌شوند.
در این مطالعات مشخص شد نوع و شدت زلزله‌ها در مناطق کوهستانی به‌طور کاملاً مستقیم به نحوه حرکت و تصادم صفحات زیرین زمین مرتبط بوده و سرعت حرکت، دمای محیطی داخلی زمین و نحوه تصادم صفحات زیرزمینی با یکدیگر تعیین‌کننده میزان قدرت زلزله هستند.
آیا عصر جدید زمین‌لرزه در کره زمین آغازشده است؟
طی ماه‌های اخیر ده‌ها زمین‌لرزه بزرگ و کوچک در سراسر کره زمین ثبت‌شده است و موضوع فوق باعث ایجاد این سؤال شده است که آیا دور جدیدی از زمین‌لرزه‌های جهانی آغازشده است یا خیر؟
این موضوع باعث نگرانی بسیاری از افراد شده و حتی برای کارشناسان هم داشتن یک نتیجه‌گیری سریع مشکل است، اما آن‌ها متوجه شده‌اند که هم‌مقدار و هم فرکانس زمین‌لرزه‌های اخیر هنوز در محدوده طبیعی است. رندی بالدوین، متخصص ژئوفیزیک سازمان زمین‌شناسی ایالات‌متحده آمریکا در این رابطه عنوان کرد: فهمیدن این موضوع که آیا زمین در حال تجربه یکی دیگر از دوره‌های فعال لرزه‌ای است، کار مشکلی است. مناطق زمین‌لرزه خیز در سراسر جهان می‌تواند در آینده و در هر زمان نوسانات قویی را تجربه کنند، اما تاکنون هیچ نشانه‌ای از ارتباط بین فعالیت‌های لرزه‌ای در مناطق مختلف جهان وجود نداشته است.
کارشناسان در این مورد می‌گویند علل وقوع زمین‌لرزه‌ها بسیار پیچیده است، در این میان باید به موقعیت جغرافیایی ژاپن و اندونزی که هر دو بر روی کمربند زمین‌لرزه در اقیانوس آرام قرارگرفته‌اند، توجه داشت زیرا بسیاری از زمین شناسان معتقدند که عامل اصلی در پشت زمین‌لرزه‌های مکرر اخیر؛ این موضوع است.
این کمربند که تماماً از داخل سواحل ایالات‌متحده در اقیانوس آرام، تایوان، چین، فیلیپین و نیوزیلند، گذشته و حدود سه‌چهارم از انرژی زمین‌لرزه تخلیه‌شده سیاره ما از این مناطق آزاد می‌شود؛ عامل بسیاری از زلزله‌های کوچک و بزرگ در سراسر جهان محسوب شده و این مناطق بانام کمربند زلزله یا حلقه آتش اقیانوس آرام نیز شناخته می‌شوند.
تهیه و ترجمه گزارش: احسان محمدحسینی
منبع: foxnews، xinhuanet، eurekalert و financialexpress
No tags for this post.
