شاهد کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش امید به زندگی در کشورهای مختلف جهان هستیم. به تبع افزایش جمعیت سالمندان، هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و حقوق بازنشستگی افزایش پیدا می‌کند، درحالیکه تعداد افراد شاغل و پرداخت‌کنندگان مالیات به طور پیوسته درحال کاهش است.
به گفته کارشناسان، کشورها برای عبور از این بحران و حفظ جمعیت پایدار، به افزایش نرخ باروری 2.2 فرزند نیاز دارند؛ اما نرخ باروری در بسیاری از کشورها از جمله ایالات متحده، کره جنوبی و سنگاپور کمتر از 2 فرزند است.
شاید افزایش مهاجرت بتواند تاحدودی به کاهش این روند کمک کند؛ با این حال، در برخی کشورها از جمله 10 کشور شرق اروپا شامل لتونی، بلغارستان، اوکراین، کرواسی، رومانی، مولداوی، لیتوانی، لهستان، صربستان، مجارستان، جمعیت تا سال 2050 حدود 15 درصد کاهش پیدا می‌کند.
در ادامه با 10 کشوری که درصورت عدم‌برنامه ریزی صحیح، با بیشترین مشکل در زمینه بحران جمعیت‌شناسی روبرو خواهند شد، آشنا می‌شویم.
ایالات متحده
در ایالات متحده، نرخ باروری به پایین‌ترین حد – 1.76 فرزند – رسیده است. در عین حال، امید به زندگی (life expectancy) به طور قابل توجهی افزایش یافته و به 78.7 سال رسیده است. بسیاری از کارشناسان براین باورند که بحران اقتصادی 2008 و افزایش سطح تحصیلات عالی، به این روند کمک کرده است.
براساس نظرسنجی سال 2018 نیویورک تایمز (The New York Times)، والدین به دلیل هزینه‌های سنگین مراقبت از کودک، از داشتن فرزند صرف‌نظر کرده یا تنها یک فرزند دارند. میانگین هزینه مراقبت از کودک در آمریکا سالانه 10 هزار دلار است.
نرخ زاد و ولد در ایالات متحده از دهه 1970 میلادی زیر سطح جایگزینی (replacement level) قرار دارد که به معنای تعداد ناکافی کودکان برای نگه داشتن جمعیت کشور در سطح پایدار (steady level) است.
باوجود افزایش نیروهای کار مهاجر، نسبت شهروندان بازنشسته به افراد شاغل در آمریکا رو به افزایش است.
اسپانیا
در اسپانیا، نرخ مرگ و میر از نرخ زاد و ولد پیشی گرفته است. در عین حال، نرخ امید به زندگی شهروندان اسپانیایی بیشتر از سایر شهروندان اتحادیه اروپا است. نرخ باروری در این کشور 1.5 فرزند است.
زنان اسپانیایی – نسبت به سایر زنان اروپایی – تمایل دارند دیرتر صاحب فرزند شوند. جمعیت اسپانیا در سال 2017 برای دومین سال پیاپی به دلیل افزایش حضور مهاجران، افزایش پیدا کرده است؛ با این حال، هنوز نگرانی زیادی در این زمینه وجود دارد و دولت مصمم به اتخاذ تدابیر مهمی برای معکوس کردن کاهش نرخ زاد و ولد است.
ایتالیا
در سال گذشته تنها 464 هزار کودک در این کشور به دنیا آمدند. اگرچه شهروندان ایتالیایی تمایل به داشتن دو فرزند و بیشتر دارند، اما مشکلات اقتصادی و دشواری یافتن شغل، این اجازه را به خانواده‌های ایتالیایی نمی‌دهد.
تعداد مهاجران به ایتالیا سال گذشته افزایش یافت و تعداد شهروندان ایتالیایی که این کشور را با هدف یافتن موقعیت شغلی بهتر این کشور را ترک کردند، کاهش یافت؛ با این حال، ایتالیا همچنان با بحران جمعیتی روبرو است.
بلغارستان
نرخ باروری در بلغارستان 1.46 فرزند است و جمعیت این کشور سریع‌تر از هر کشور دیگری در جهان رو به کاهش است.
انتظار می‌رود جمعیت فقیرترین عضو اتحادیه اروپا به پایین‌ترین میزان پس از جنگ جهانی دوم برسد. طبق پیش‌بینی‌ها، جمعیت بلغارستان از 7 میلیون نفر در سال 2017 به 5.4 میلیون نفر در سال 2050 کاهش پیدا می‌کند. درعین حال، این کشور با افزایش آمار مهاجرت به دلیل یافتن موقعیت‌های شغلی بهتر مواجه است.
لتونی
جمعیت لتونی به طور پیوسته درحال کاهش یافتن است و پیش‌بینی می‌شود که جمعیت 2 میلیون نفری آن تا سال 2050 به 1.52 میلیون نفر کاهش پیدا کند.
بسیاری از شهروندان این کشور به امید یافتن شغل بهتر به سایر کشورهای اتحادیه اروپا مهاجرت می‌کنند. از زمان پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا در سال 2004، نزدیک به 20 درصد جمعیت آن به کشورهای آلمان و انگلیس مهاجرت کرده‌اند.
کره جنوبی
نرخ باروری این کشور 1.26 فرزند است که برای حفظ جمعیت پایدار بسیار کم محسوب می‌شود. کارشناسان معتقدند که دلیل نرخ پایین باروری این کشور با فرزنددار شدن زنان در سنین بالا در ارتباط است. در سال 2017، متوسط سن زنان در نخستین زایمان 31 سال بود.
فقدان ثبات مالی، یکی از اصلی‌ترین دلایل خانواده‌های کره‌ای برای نداشتن فرزند است. دولت این کشور به منظور تشویق خانواده‌ها برای فرزندآوری، مشوق‌های نقدی برای فرزندان دوم به بعد در نظر گرفته است.
ژاپن
نرخ باروری سال گذشته به 1.44 فرزند رسید؛ این درحالی است که جمعیت این کشور به سرعت رو به سالمندی است. دولت ژاپن برای تشویق خانواده‌های این کشور به فرزندآوری، مشوق‌های نقدی و غیرنقدی درنظر گرفته است.
برخلاف کشورهای دیگر، آمار مهاجرت به ژاپن قابل توجه نیست و دولت این کشور به دنبال افزایش پذیرش نیروی کار مهاجر است.
بریتانیا
نرخ باروری در این کشور به پایین ترین سطح در چند سال اخیر رسیده است؛ درحالیکه تعداد شهروندان انگلیسی با میانگین سن 65 و بالاتر به سرعت درحال افزایش است.
شاید مهاجرت بتواند بخشی از بحران جمعیت بریتانیا را برطرف کند، اما خارج شدن این کشور از اتحادیه اروپا می‌تواند تأثیر منفی بر این مسأله داشته باشد که به معنای عدم ورود مهاجران عمدتا جوان و افزایش جمعیت سالمند است. تعداد سالمندان بدون مراقبت‌های بهداشتی به اوج خود رسیده است و از هر 7 نفر یک سالمند از حمایت‌های کافی در این زمینه برخوردار نیستند.
سنگاپور
این کشور پایین‌ترین نرخ باروری در جهان را به خود اختصاص داده و نرخ باروری آن 0.83 فرزند است. در سال 2017 درصد افراد بالای 65 سال این کشور با افراد زیر 15 سال برابری کرد. نیروی کار رو به سالمندی و جمعیت جوان این کشور رو به کاهش است.
اما کارشناسان براین باورند که با اتخاذ سیاست جذب مهاجر، می‌توان این روند را معکوس کرد.
چین
حدود 25 درصد جمعیت چین تا سال 2030 پیش از 60 سال سن خواهند داشت؛ به همین دلیل، قانون تک فرزندی که از سال 1979 در چین به اجرا درمی‌آمد، از دو سال قبل (ژانویه 2016) لغو شد.
پرداخت نقدی، تخفیف‌های مالیاتی، پرداخت کمک هزینه ازدواج، از جمله مشوق‌هایی است که استان‌های مختلف چین برای ترغیب خانواده‌های چینی به داشتن فرزند دوم درنظر گرفته‌اند.
مترجم: معصومه سوهانی
منبع: sciencealert
No tags for this post.