ارز آوری سه برابری گردشگری سلامت

با گذر زمان و پیشرفت این صنعت، گردشگری از حالت عام خارج شده و به شاخه‌های تخصصی نظیر گردشگری فرهنگی، گردشگری ورزشی، گردشگری ماجراجویانه، گردشگری مذهبی، گردشگری سلامت و غیره تقسیم شده است.

در این بین ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺳﻼﻣﺖ و ﺗﻮرﯾﺴﻢ درﻣﺎﻧﯽ ﯾﮑﯽ از ﺣﻮزه ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺸﯽ ﺑﺴﺰا در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﯾﻔﺎ کند.

گردشگری سلامت چیست؟

برای توریسم درمانی که گاهی از آن با عنوان توریسم سلامت یا گردشگری سلامت نام برده می‌شود، تعاریف گوناگونی بیان شده است. سازمان جهانی گردشگری (WTO) به طور خاص، گردشگری سلامت را چنین تعریف می‌کند: استفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (با استفاده از آب‌های معدنی، آب و هوا یا مداخلات پزشکی) منجر می‌شود و در مکانی خارج از محل سکونت فرد- که بیش از ۲۴ ساعت است- به طول می‌انجامد.

مقوله گردشگری سلامت فراتر از گردشگری درمانی است و دارای زیر شاخه های گردشگری پزشکی، طبیعت درمانی و تندرستی است.

گردشگری پزشکی (Medical Tourism): گردشگری پزشکی رایج ترین و حساس ترین زیر شاخه گردشگری سلامت است. این سفر عموما برای درمان بیماری یا انجام عمل جراحی و یا چک آپ سلامت گردشگر در کلینیک‌ها و بیمارستان‌های کشوری با امکانات پزشکی بالا و هزینه‌های درمانی مناسب انجام می‌گیرد. وجود پزشکان متبحر و با تجربه، سابقه علم پزشکی، وجود زیرساخت‌های درمانی و نظارتی، وجود بیمارستان‌ها و کلینیک‌های استاندارد، تجهیزات پزشکی کامل و به روز، همچنین وجود قوانین و نظارت‌های پزشکی جزو زیرساخت‌های مهم درمانی یک کشور به شمار می‌روند، تا آن کشور بتواند در مرحله بعدی با ادغام خدمات اقامتی و گردشگری اقدام به فعالیت در زمینه گردشگری سلامت کند. قابل ذکر است، کشور ایران دارای پیشینه پزشکی هزاران ساله است و همواره پزشکان ایرانی در سطح بین المللی شناخته می شوند.

گردشگری طبیعت درمانی (Curative Tourism): سفر درمانی به مراکز دارای منابع و خدمات درمانی طبیعی تحت نظارت پزشک را گردشگری طبیعت درمانی می‌گویند. این منابع و خدمات طبیعی شامل چشمه‌های آب گرم، دریاچه نمک، آفتاب درخشان، لجن طبی، ماساژ طبی، حمام گیاهی و همچنین محیط زیست زیبا، پاک و آرام به منظور بهبود بیماران پوستی، تنفسی، روماتولوژی، عضلانی یا گذراندن دوران نقاهت بعد از درمان و عمل‌های جراحی صورت می‌گیرد. طبیعت متنوع ایران انواع و اقسام منابع طبیعت درمانی را در اختیار انسان‌ها گذاشته است. هم اکنون در ایران مراکز بسیاری نیز وجود دارد که در کنار منابع طبیعت درمانی، امکانات اقامتی، رفاهی و نظارت پزشکی را برای گردشگران آماده کرده‌اند، تا گردشگران بتوانند در آرامش و رفاه کامل از این نعمت‌های خداوند استفاده کنند.

گردشگری تندرستی (Wellness Tourism): در این نوع سفر، گردشگر به دنبال آرامش است و برای رهایی از تنش‌های زندگی روزمره و تجدید قوا، بدون مداخله و نظارت پزشکی راهی سفر می‌شود. معمولا این گردشگران بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهره‌مندی از طبیعت شفابخش و دوری از شلوغی‌ها، تنش‌ها و آلودگی‌های زندگی شهری هستند. یکی از جاذبه‌ها و امتیازهای ایران برای گردشگری درمانی در حوزه‌ آب درمانی است، به طوری که هم اکنون بیش از ۱۰۰۰ چشمه آب معدنی شناسایی شده است. از دیگر جاذبه‌های گردشگری تندرستی در ایران، وجود هتل‌ها و ویلاهای جنگلی، کویری، ساحلی یا کوهستانی است که افراد می‌توانند در آرامش کامل در محیط زیست پاک تندرستی خود را بهبود بخشند.

ارز آوری سه برابری گردشگری سلامت

جهانگیری، رییس انجمن گردشگری سلامت گفت: هر گردشگر سلامت سه برابر یک گردشگر عادی ارز آوری دارد.

وی با اشاره به ظرفیت‌های کشور در گردشگری سلامت افزود: ایران در حوزه خدمات زیبایی رتبه اول را دارد و در بخش دندانپزشکی به علت قیمت رقابتی از اروپا و آمریکا برای دریافت این خدمات به ایران می‌آیند.

 جهانگیری اظهار کرد: گردشگری سلامت بیشتر در بخش خصوصی انجام می‌شود و  ضریب اشغال تخت در آن حدود ۶۰ درصد است.

 رییس انجمن گردشگری سلامت گفت: در بازاریابی گردشگری سلامت باید در کشورهایی که با ایران مشابهت فرهنگی دارند بیشتر از گذشته کار شود.

اداره گردشگری درمانی ایران با یک نفر

محمدرضا پوینده، سرپرست سابق توافق‌های ملی گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری  گفت: هم گردشگری درمانی و هم گردشگری سلامت ما که روزگاری نه چندان دور، صاحب دبیرخانه و کارگروه تخصصی بوده اکنون در کل کشور به یک نفر کارشناس تقلیل پیدا کرده است.

وی اظهار کرد: وقتی در این شرایط سخت اقتصادی صدها هزار نفر در داخل و خارج کشور، مشتری گردشگری درمان ایران هستند که می تواند درآمد ارزی بی‌نظیری برای مردم ما به همراه داشته باشد و تعداد زیادی متخصص برای هماهنگی بین بخشی این امور لازم است، چطور می شود فقط با یک نفر دفتر توافق‌های ملی گردشگری کشور، همه این امور را اداره کند.

مدیرعامل و رییس هیات مدیره سابق صندوق احیا تاکید کرد: رییس کنسولگری ایران در نجف عراق به من گفت «اطلاع رسانی و بازاریابی ما از ظرفیت های بیمارستانی درمانی ایران در نجف در حد صفر است؛ درحالی که نیمی از مردم نجف به خدمات درمانی ایران به شدت احتیاج دارند و به خاطر ضعف تاسف‌بار ما نصیب هندوستان می شوند.

پوینده ادامه داد: چرا این فرصت طلایی برای ما با قرابت دینی، مذهبی و همسایگی و فرهنگی با عراقی ها باید از بین برود در حالیکه اولویت آنها ایران است.

وی با بیان اینکه اکنون هیچ آماری در گردشگری سلامت ما وجود ندارد که براساس آن سیاستگذاری یا برنامه ریزی شود، تصریح کرد: اصلا مشخص نیست که از کدام کشور، چه تعداد گردشگر سلامت داریم تا بتوانیم بر اساس آن برنامه ریزی کنیم و در این شرایط، حرف از توسعه بی نتیجه است.

به باور پوینده، شرایط فعلی گردشگری درمانی فقط راه را برای دلال ها باز می کند و خوشایند آنهاست.

وی یادآور شد: وزیر گردشگری عمان که اخیرا به ایران آمده بود در ملاقات با من گفت بازاریابی شما در عمان که متقاضیان زیادی دارد، صفر است و عمانی ها در همسایگی شما به هیچ وجه نمی دانند شما چه ظرفیت های عالی گردشگری درمانی دارید.

پوینده با گلایه از حذف دبیری گردشگری سلامت و جلسات کارشناسی عنوان کرد: این فقدان سبب شده تا وضعیت پایش بیمارستان ها، آژانس های مسافرتی، مرزهای ما با کشورهای همسایه و تبلیغات و بازاریابی در زمینه گردشگری درمانی و همچنین سلامت صورت نگیرد و با وجود ظرفیت درمانی بالا متضرر شویم.

گردشگری سلامت در نبود متولی به حاشیه می رود

مهدی کریمی، رییس شورای سیاست‌گذاری مرکز توسعه گردشگری سلامت در کشورهای اسلامی در این زمینه با بیان اینکه گردشگری سلامت می‌تواند یک سوم از درآمدهای نفتی که مبلغی بیش از چندین ۱۰ میلیارد دلار است را پاسخگو باشد، عنوان کرد: سالیان سال است کش و قوس عجیبی بین وزارت بهداشت و میراث فرهنگی وجود دارد و متاسفانه هر کدام از آنها در حال پیشروی در بحث اعمال قدرت هستند و به تسهیل کسب و کار در این صنعت فکر نمی‌کنند و هنوز متولی گردشگری سلامت مشخص نیست. حوزه‌های قلب، چشم، ارتوپدی، پیوند اعضا، پوست و زیبایی ارزش افزوده ما در این صنعت هستند و می‌توانند توجه بسیاری را به‌سوی خود جلب کنند با این وجود در حال حاضر ما با کشورهای پیشرو این حوزه فاصله چندین ساله داریم و اگر اراده مسئولان ما برای انجام اقدامات در آن قرار نگیرد، همین میزان گردشگر را هم از دست می‌دهیم.

وی در پاسخ به این موضوع که همان‌طورکه سال گذشته شاهد آسیب دیدن تعدادی از گردشگران سلامت بودیم؛ ضرر تعامل پیدا نکردن وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی به گردشگران سلامت منتقل شده و موجب کاهش روزافزون آنها می‌شود، بیان کرد: این موضوع درست است ولی یکی از مهمترین کارهایی که باید در کشور ما انجام شود؛ سامان‌دهی صنعت بیمه است. وقتی نمی‌توانیم غیر از بیمه حوادث گردشگران خارجی را بیمه دیگری کنیم، چطور می‌توان انتظار داشت که گردشگران در حوزه سلامت به ایران بیایند. البته لازم است بگویم که حوزه سلامت فقط حوزه درمان نبوده و زیرمجموعه‌های مختلفی دارد که ازجمله آنها می‌توان به گردشگری در حوزه‌های ورزشی، آب درمانی، تندرستی، سبز و … اشاره کرد.

وی با اعلام این مطلب که یکی از مهمترین علت‌هایی که سبب از بین رفتن فرصت‌های گردشگری ما شده، این موضوع است که هنوز توانایی معرفی خود به کشورهای دیگر را نداریم، افزود: در حال حاضر به شدت در حال مذاکره با وزارت خارجه هستیم تا از نمایندگی‌هایمان در کشورهای دیگر به‌عنوان یک مرکز اقتصادی استفاده کنند و گردشگری سلامت ایران را پرزنت کنند تا آنها بفهمند که ما در این حوزه چقدر ظرفیت و امکانات داریم. ولی این‌طور که پیداست مسئولان زیاد تمایلی به انجام چنین کارهایی ندارند؛ چراکه آنها به‌اندازه سیاست؛ به اقتصاد اهمیت نمی‌دهند.

کریمی بیان کرد: هم اکنون ایران در بین ۱۴ کشور همسایه خود بهترین امکانات را در حوزه گردشگری داراست؛ اما از لحاظ سرویس‌دهی جزو بدترین‌ها به شمار می‌آید. در کشور ما علاوه بر حضور پزشکان بسیار متبحر و همچنین وسایل نسبتا پیشرفته؛ قیمت درمان نیز یک سوم کشورهای دیگر است اما هم اکنون از بین کشورهای همسایه تنها از عراق، افغانستان و آذربایجان به ایران می‌آیند که البته با این شرایط افغانستان هم در حال گرایش پیدا کردن به کشورهای هند و پاکستان است. دلیل این موضوع انجام اقدامات عجیب و غریب و همچنین نگرشی است که تنها به فعال بودن بخش دولتی فکر می‌کند. امروز ناکارآمدی بخش دولتی در بحث میراث فرهنگی کاملا مشخص بوده و نیازی به توضیح دادن نیست با این وجود به هیچ وجه اجازه ورود به بخش خصوصی داده نمی‌شود.

توریسم درمانی؛ پراهمیت‌ترین و درآمد زا ترین گردشگری در جهان

احمد لطفی، یک فعال صنعت غذا و گردشکری گفت: توریسم درمانی یکی از پراهمیت‌ترین و درآمدزاترین گونه‌های گردشگری در جهان بوده و از جمله مولفه‌های توانمندی هر کشور محسوب می‌شود. متاسفانه در حوزه گردشگری سلامت عقب ماندگی داریم و بر همین اساس توسعه این خدمات به دست بخش خصوصی عملی می ‌شود.

وی ادامه داد: ما در عرصه گردشگری سلامت جای کار زیادی داریم و تبلیغاتمان در حوزه خدمات پزشکی به خوبی انجام نشده است. اگر می‌خواهیم گردشگری سلامت رونق بگیرد باید بخش خصوصی در این زمینه فعال شود، رقابت باید در کیفیت خدمت و قیمت ارزانتر باشد، چراکه بیماران زیادی هستند که قیمت خدمت پزشکی برایشان مهم است.

وی خاطرنشان کرد: بیماران خارجی البته غیر از خدمات پزشکی به خدمات دیگری نیاز دارند، باید آرامش و امنیت آنان نیز تامین شود. بسیاری از پزشکان ایرانی در کشورهای دیگر خدمات تخصصی پزشکی را ارایه می ‌دهند اما در واقع خدمات ‌دهنده را صادر کرده‌‌ایم در حالی که باید خدمات گیرنده را به کشور وارد کنیم.

همکاری ایران و جمهوری آذربایجان در گردشگری سلامت

علی‌اصغر مونسان، معاون رییس جمهوری و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارشنبه هفته گذشته در حاشیه بازدید از جاذبه های فرهنگی و گردشگری شهر اردبیل گفت: با مقام های آذری مذاکراتی درباره گسترش همکاری های دو جانبه در زمینه گردشگری سلامت انجام گرفته است.

وی افزود: بیشتر گردشگران جمهوری آذربایجان برای انجام امور درمانی یا زیارت بارگاه امام رضا(ع) و دیگر مکان های زیارتی به ایران سفر می کنند.

وی با بیان اینکه بیشتر گردشگران آذری از طریق استان اردبیل وارد ایران می شوند، اضافه کرد: بخشی از ظرفیت جذب گردشگر در این استان وجود دارد و با حمایت دولت طرح های توسعه ای دیگری نیز در منطقه ایجاد خواهد شد.

مونسان طبیعت گردی را از جمله قابلیت های گردشگری استان اردبیل ذکر کرد و گفت: برنامه ریزی برای توسعه گردشگری استان بویژه طبیعت گردی می تواند آن را در کشور سرآمد کند.

او اظهار داشت: با وجود ظرفیت های میراث فرهنگی و گردشگری، استان اردبیل می تواند به عنوان آزمونه (پایلوت) طرح‎‌های گردشگری غرب و شمالغرب کشور مطرح شود.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.