ایرانی‌ها 2 برابر کشورهای همتراز خود خون اهدا می‌کنند

طبق گفته کارشناسان، هر فرد بالغ (بین ۱۷ تا ۶۵ سال) با وزن متوسط پنجاه کیلوگرم، حدود 5.5 تا 6 لیتر خون دارد و با اهدای ۲۵۰ سی سی تا ۴۵۰ سی سی از خون خود، نه تنها سلامتی خود را به مخاطره نمی اندازد، بلکه ضمن کمک به سلامتی خود، نجات بخش زندگی دیگری نیز خواهد شد.

اهدای خون همچنین می‌تواند در کشف بیماری‌های نهفته در اهدا کنندگان خون کاملا موثر باشد؛ هر فرد سالم می‌تواند در هر سال تا چهار بار با فاصله هشت هفته (دو ماه) خون اهدا کند؛ مهم ترین هدف انتقال خون در ایران، تامین خون و فرآورده های سالم آن با بهترین کیفیت استاندارد مطابق با موازین تعیین شده بین المللی برای بیماران و نیازمندان و همچنین ترویج طب انتقال خون است.

7 تا 13 مرداد هفته انتقال خون و 9 مرداد روز انتقال خون بهانه ای شد تا گزارشی پیرامون این سنت پسندیده در ایران و چگونگی نحوه اهدای خون اهدا کنندگان ترتیب دهیم که در ادامه آن را می خوانید.  

ایران ۲ برابر کشور‌های همتراز اهداکننده خون دارد

علی اکبر پور فتح‌الله،‌ رییس سازمان انتقال خون کشور‌ اظهار کرد: امروزه اهدا کنندگان‌ خون 55 درصد از خون و فرآورده‌های خونی کشور را تامین می‌کنند که من امیدوارم هر سال تعداد این افراد در کشور افزایش پیدا کند.

وی افزود: امروزه در حدود 2 میلیون و 100 هزار نفر اهدا کنند‌گان خون در کشور هستند که به ازای هر 1000 نفر جمعیت 27 نفر خون خود را اهدا می‌کنند.

وی عنوان کرد: بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی در کشورهایی با شاخص متوسط به ازای‌ هر 1000 نفر 13 واحد خون خود را اهدا می‌کنند که این نشان دهنده آن است که ایران 2 برابر کشورهای هم سطح اهدا کننده‌ خون دارد.

به گفته پور فتح‌ الله‌ بر اساس آمار به طور متوسط سالیانه یک میلیون و 400 هزار مراجعه‌ کننده به مراکز انتقال خون داریم که از این تعداد یک میلیون‌ و 200 هزار نفر موفق به اهدای خون در سطح کشور می‌شوند.

وی افزود: خوشبختانه 7 برابر مصرف روزانه خون و فرآورده‌های خونی در کشور ذخیره داریم‌ اما برخی از روزها از نظر ذخایر خونی کشور دچار مشکلاتی‌ می‌شود. مثلا در 3 ماهه اول سال 97 کشور دچار افت اهدا کننده خون و به خصوص در مناطقی‌ مثل خوزستان به دلیل تغییرات آب و هوایی و گرمی هوا بوده است.

رییس سازمان انتقال خون با اشاره به اینکه در همه کشورهای دنیا با افزایش سالمندی مصرف خون و فرآورده‌های خونی افزایش پیدا می‌کند، عنوان کرد: با افزایش سالمندی‌ تعداد عمل‌های جراحی به دلیل بیماری‌ در افراد مسن‌ افزایش پیدا می‌کند و همین مساله باعث‌ زیاد شدن مصرف خون و فرآورده‌های خونی می‌شود. امروزه در حدود 70 درصد خون کشور در افراد بالای 60 سال مصرف می‌شود که علت اصلی آن ابتلای این افراد به بیماری‌های مختلف است.

رشد ۴ درصدی اهدای خون در پایتخت

سید مرتضی طباطبایی، مدیر کل انتقال خون استان تهران نیز گفت: در چهار ماهه نخست امسال ۱۴۵ هزار و ۲۷۱ نفر به مراکز اهدای خون استان تهران مراجعه کرده اند و ۱۱۷ هزار و ۶۸۵ واحد خون اهدا شد. این میزان اهدای خون در سال ۱۳۹۷ در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال گذشته نشان از رشد ۴ درصدی اهدای خون در پایتخت دارد.

وی افزود: در سال ۱۳۹۷ شاهد رشد ۲۵ درصدی اهداکنندگانی هستیم که برای اولین بار اهدای خون را تجربه کردند که امیدواریم که این افراد با مراجعه مجدد تا پایان سال به اهداکننده مستمر تبدیل شوند.

وی با اشاره به نیاز روزافزون مراکز درمانی و ضرورت افزایش ظرفیت اهدای خون در استان تهران، خاطرنشان کرد: هم اکنون ۱۰ مرکز اهدای خون به صورت تک شیفت از ۸ صبح الی ۳ عصر و همچنین سه مرکز جامع وصال، ستاری و تهرانپارس به صورت دو شیفت از ۸ صبح الی ۸ شب فعال هستند.

طباطبایی در ادامه تفاوت مراکز جامع اهدای خون در مقایسه با سایر مراکز را امکان اهدای پلاکت و پلاسما علاوه بر اهدای خون کامل عنوان کرد و افزود: در تلاش هستیم دو مرکز جامع اهدای خون شهرری و پل صدر نیز به زودی راه اندازی شوند.

زنان مازندرانی دل به خون دادن نمی‌دهند

دکتر اسماعیل پوریانی، رییس سازمان انتقال خون مازندران با اشاره به این‌که آقایان سالیانه 3 تا 4 بار و بانوان 2 تا 3 بار می‌توانند اهدا خون داشته باشند، تصریح کرد: با توجه به اینکه مازندران از نظر شاخص اهدای خون جز چند استان نخست است اما اهدای خون بانوان بسیار پایین بوده و امیدواریم که حضور بانوان در اهدای خون پررنگ ترشود.

وی با با بیان این که در استان حدود 4500 بیمار خاص وجود دارد، تصریح کرد: بیماران خاص شامل تالاسمی، دیالیزی، هموفیلی و سرطانی ها که حدود 40 درصد خون های مصرفی را به صورت ثابت مصرف می کنند، مراکز جراحی قلب باز و همچنین تصادفات جاده ای، مادران باردار و جراحی ها نیاز به خون در تمامی گروه‌ها را افزایش می دهد.

پوریانی، حداقل سن اهدای خون را 18 سال تمام و حداکثر تا پایان 60 سال دانست و افزود: وجود سلامت روحی و جسمانی از دیگر شرایط اهدای خون است؛ همچنین افرادی که جراحی قلب باز، سکته مغزی و سرطان را در کارنامه سلامت خود داشته باشند، به طور دایم از اهدا خون معاف می‌شود.

پوریانی با بیان اینکه شاخص اهدای خون در کشور 27 در هزار نفر جمعیت بوده و در مازندران به 42 در هزار نفر جمعیت رسیده است، اظهار کرد: با توجه به این که شاخص اهدای خون در کشور 57 درصد است و ما در استان مازندران این شاخص را به 70 درصد رساندیم.

وی با بیان اینکه افراد با اهدا خون به 3 نفر نجات دوباره می بخشند، در صورتی که با حجامت خون به دور ریخته می‌شود، تصریح کرد: بر اساس استاندارد انتقال خون کشور اشخاصی که حجامت انجام می دهند، برای ما افراد سالم محسوب نمی شوند؛ باید یک سال از آخرین حجامت گذشته باشد و از نظر سلامت و بیماری های ویروسی مورد آزمایش قرار گیرند تا بتوانند اهدا خون داشته باشند.

فواید اهدای خون چیست؟

مهمترین فایده اهدای خون، نجات زندگی و کسب رضایت الهی و از فواید دیگر اهدای خون آگاهی از سلامت جسمانی است که از طریق کنترل ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و تشخیص کم خونی و نوع گروه خونی انجام می پذیرد.

شرایط اهدای خون چگونه است؟

حداقل سن ۱۷ سال و حداکثر سن ۶۵ سال، حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم، فواصل اهداء خون هر ۸ هفته یک بار است؛ مشروط بر اینکه تعداد دفعات اهداء در طول یک سال از ۴ بار تجاوز نکند و نداشتن کم خونی( که با انجام آزمایش مشخص می شود) از جمله شرایط اهدای خون است. همچنین افراد اهدا کننده خون در صورت مصرف برخی داروها، آلرژی‌های مهم مانند آسم، تب یونجه و …، فشارخون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی، ریوی، کلیوی و کبدی، سابقه تزریق خون و فرآورده‌های آن، خالکوبی و حجامت، سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی، صرع یا تشنج، تماس جنسی مشکوک، جراحی در شش ماه اخیر و دوران حاملگی و شیردهی، باید پزشک انتقال خون را در جریان امر قرار دهند.

پیش از اهدای خون چه کارهایی باید انجام بدهیم؟

پیش از اهدای خون یک غذای مناسب بخورید و میزان آب بیشتری نسبت به روزهای گذشته میل کنید. اگر ممکن است از خوردن آسپرین به مدت ۴۸ ساعت قبل از اهدای خون خودداری کنید. نام و مقدار داروهای مصرفی خود را به یاد داشته باشید. خوردن دارو از اهدای خون جلوگیری نمی کند اما علت مصرف آن ممکن است از اهدای خون جلوگیری کند.

مراحل اهدای خون چگونه است؟

اهدای خون یک روند ساده و ایمن است و تقریبا ۴۵ تا۶۰ دقیقه زمان لازم دارد. وسایل مورد استفاده، یکبار مصرف و استریل هستند. ابتدا فرم ثبت نام توسط بیمار تکمیل می شود، سپس بیمار به چند سوال در ارتباط با سلامتی خود پاسخ می گوید و معاینه بالینی ساده شامل اندازه گیری فشارخون، دمای بدن و نبض به علاوه یک نمونه خون برای تشخیص کم خونی از بیمار انجام می‌شود. اهداء کننده روی تخت دراز کشیده و محل خونریزی توسط ماده آنتی سپتیک ، ضدعفونی می شود و سپس در عرض ۶ تا۱۰ دقیقه خونگیری به عمل می آید.

مصرف کنندگان اصلی خون و فرآورده‌های آن چه کسانی هستند؟

بیماران تالاسمی، مبتلایان به انواع هموفیلی، بیماران دیالیزی، بیماران نیازمند به جراحی های بزرگ ( قلب ، کلیه ، مغز استخوان و زنان )، مبتلایان به بیماری های خونریزی دهنده، نوزادان مبتلا به زردی ناشی از ناسازگاری خون مادر و جنین، پیوند کنندگان اعضا، افراد مبتلا به سوختگی های شدید، کم خونی های مزمن و مبتلایان به انواع سرطان( به خصوص در مرحله شیمی درمانی) بیشترین مصرف کنندگان اصلی خون و فرآورده های خونی هستند.

چند دستورالعمل ساده پس از اهدای خون

۱ – چند ساعت بعد از اهدای خون میزان مایعات بیشتری نسبت به قبل بنوشید.

۲ – بعد از اهدای خون غذای سالمی میل کنید.

۳ – برای نیم الی یک ساعت بعد از اهدای خون سیگار نکشید.

۴ – اگر در محل اهدای خون خود ( بازو) خونریزی وجود دارد دست خود را ۳ تا ۵ دقیقه بالا بگیرید و فشار دهید.

۵ – اگر حالت غش یا گیجی دارید به صورتی بنشینید که سر شما بین زانوهایتان قرار گیرید. و یا به نحوی دراز بکشید که سر شما پایین تر از بدنتان قرار بگیرد.

۶ – فعالیت های معمول خود را می توانید بعد از نیم ساعت از سر بگیرید. در هر حال از هرگونه فعالیت شدید در ادامه روز خودداری کنید.

۷ – اگر بعد از اهدای خون حال خوبی نداشتید ، می توانید با مرکز انتقال خون محل خود تماس بگیرید و با پزشک یا پرستار حاضر در مرکز مشاوره کنید.

۸ – اگر خونمردگی یا خونریزی در زیر پوست مشاهده شد ، در ۲۴ ساعت اول بعد از اهداء ، از کمپرس سرد برای محل مذکور استفاده کنید. بعد از ۲۴ ساعت اول ، استفاده از کمپرس گرم در رفع علایم کمک می کند.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.