نماد سایت خبرگزاری سیناپرس

سرمایه فکری سبز به نوآوری سبز می‌رسد

حرکت اقتصادی به‌سوی اقتصاد دانش­‌محور و کمرنگ شدن اهمیت سرمایه­‌های فیزیکی و مادی درکنار اهمیت یافتن سرمایه‌­های غیرمادی همچون سرمایه‌­های انسانی، دانشی، فکری و اجتماعی ازجمله ویژگی­‌های مهم این عصر است که بیش از سایر ویژگی‌­ها توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. در چنین شرایطی کسب‌وکارها دریافته‌­اند که کسب مزیت رقابتی پایدار، مبتنی بر سرمایه­‌های فکری آن‌هاست و موفقیت­شان تا حد زیادی به توانایی آن‌ها در مدیریت این دارایی ارزشمند بستگی دارد.

طبق بیان محققین، سرمایه فکری را مجموعه­‌ای از ارزش­‌های نامشهود تعریف می­‌کنند که قابلیت سودآوری فعلی و آتی سازمان را توسعه می‌­دهند. سرمایه فکری انبوهی از ارزش­‌های سازمانی نظیر سودآفرینی، جایگاه­‌یابی راهبردی (سهم بازار، مزیت رقابتی، رهبری و سرآمدی، آوازه و شهرت)، اکتساب نوآوری­‌ها از دیگر شرکت‌­ها، وفاداری مشتریان، کاهش هزینه‌­ها، بهبود بهره‌­وری و غیره را به همراه دارد. در کنار موارد یادشده و با افزایش نگرانی­‌های زیست‌­محیطی از طرف مصرف­‌کنندگان، دولت­‌ها و جوامع مختلف در سراسر جهان و شرکت­‌های تولیدی درصدد توسعه برنامه­‌های دوستدار محیط‌زیست مانند توسعه محصول سبز، برند سبز، فناوری و نوآوری سبز برآمده‌­اند.

در این خصوص، پژوهشگرانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد امیدیه و دانشگاه یزد، در تلاشی محققانه سعی نموده‌اند تا به بررسی ارتباط بین سرمایه فکری سبز و نوآوری فناورانه سبز در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در استان خوزستان بپردازند.

در این پژوهش، جامعه آماری شامل تمام شرکت­‌های فعال در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی استان خوزستان مشتمل بر 38 شرکت بودند.

محققین برای اجرای مطالعه، از روش سرشماری استفاده کردند و بدین منظور پرسشنامه پژوهش، در اختیار تمام اعضای جامعه قرار گرفت. پاسخگویان، مدیران رده‌بالای شرکت­های فعال در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی استان خوزستان بودند.

نتایج حاصله نشان می‌دهند که هرچه سطح سرمایه ساختاری سبز در سازمان تقویت شود نوآوری فناورانه سبز نیز بهبود می­‌یابد.

همچنین بر اساس این نتایج، سرمایه انسانی سبز بر مزیت رقابتی سازمان­‌ها تأثیر معنادار و مثبتی دارد و سرمایه رابطه­‌ای سبز نیز تأثیر مستقیم و معناداری بر میزان نوآوری فناورانه سبز در سازمان‌­ها دارد.

با توجه به این نتایج، مریم درویشی، محقق گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد امیدیه و همکارش پیشنهادهایی این‌چنین را ارائه داده‌اند: «پیشنهادهای زیر جهت تقویت این بعد از سرمایه فکری سبز در سازمان ارائه می‌­گردد:

– ایجاد زیرساخت‌­های مدیریتی ازجمله سیستم‌­های مدیریتی اثربخش برای حمایت و پشتیبانی از فعالیت­‌های حامی محیط زیست

– ایجاد کمیته­‌ها و واحدهای سازمانی به‌منظور بررسی مسائل مرتبط با محیط زیست و حل چالش­های ایجادشده در این زمینه

– وضع قوانین درون‌سازمانی مشخص و واضح برای حفاظت از محیط زیست و ارزیابی پیاده­‌سازی آن‌ها

– سرمایه­‌گذاری برای تأمین تجهیزات و ملزومات موردنیاز برای انجام اثربخش اقدامات محیط زیست دوستانه

– طراحی و توسعه سیستم­‌های مدیریت دانش به‌منظور ثبت و تسهیم دانش مرتبط با اقدامات زیست­‌محیطی و فعالیت‌­های مدیریت زیست­‌محیطی و طراحی نظام مدیریت انگیزش و اعطای پاداش مرتبط با رفتارهای محیط زیست دوستانه»

همچنین این محققان در خصوص تقویت سرمایه انسانی سبز در سازمان‌ها موارد زیر را پیشنهاد داده‌اند:

– افزایش مشارکت، آگاهی و درگیری کارکنان در اقدامات سازمانی که جهت حفاظت از محیط زیست انجام می­‌شود.

– برگزاری دوره­‌ها یا مأموریت‌های آموزشی برای کارکنان سازمان جهت افزایش دانش زیست­‌محیطی و تخصص مرتبط با اقدامات محیط زیست دوستانه در آن‌ها.

– تعریف معیارها و شاخص‌­های ارزیابی کلی عملکرد مرتبط با اقدامات محیط زیست دوستانه برای تشویق و ترغیب کارکنان به رفتارهای مرتبط.

– ایجاد تیم­‌های کاری برای فعالیت درزمینه اقدامات محیط‌زیست دوستانه در داخل و خارج از سازمان.

– جلب حمایت مدیران رده‌بالای سازمان برای انجام وظایف مرتبط با حفاظت از محیط زیست.

در کنار این موارد، درویشی و همکار محققش افزوده‌اند: « سرمایه رابطه‌­ای سبز، تأثیر مستقیم و معناداری بر میزان نوآوری فناورانه سبز در سازمان­‌ها دارد. لذا بر این اساس پیشنهاد‌های کاری زیر ارائه می­‌شود:

– توجه به نیازها و انتظارات زیست­‌محیطی مشتریان در طراحی محصولات و ارائه خدمت به آن‌ها.

– توجه به ابزارهای روابط عمومی و ارتباطات جمعی به‌منظور افزایش آگاهی مشتریان و نیز عموم مردم در رابطه با اقدامات محیط زیست دوستانه سازمان.

– همکاری با اعضای زنجیره تأمین و نیز اعضای کانال­‌های عرضه محصول برای توسعه و تقویت اقدامات حامی محیط زیست.

– همکاری با شرکای تجاری به‌منظور توسعه اقدامات محیط زیست دوستانه».

محققین مورد اشاره در جمع‌بندی مطالب ارائه‌شده در پژوهش فوق که یافته‌های آن در فصل‌نامه «رشد فناوری» منتشر شده است، اعتقاد دارند: «یافته­‌های پژوهش ما نشان می‌­دهد که تمام ابعاد سرمایه فکری سبز شامل سرمایه ساختاری، انسانی و رابطه‌­ای سبز به شکل مستقیم بر نوآوری فناورانه سبز اثرگذار هستند. همچنین بر اساس نتایج نهایی این پژوهش سرمایه انسانی سبز بیشترین تأثیر را هم به شکل مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق تقویت سایر ابعاد سرمایه فکری سبز بر نوآوری فناورانه سبز دارد. درنتیجه ضروری است که توسعه و تقویت این بعد از سرمایه­‌گذاری فکری در اولویت قرار گیرد».

«رشد فناوری» نشریه رسمی مرکز رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات پویش جهاد دانشگاهی است.

 

گزارش: دکتر محمدرضا دلفیه

منبع: درویشی، م. و ضیائی، ع. 1396. بررسی تأثیر ابعاد سرمایه فکری سبز بر نوآوری فناورانه سبز در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی استان خوزستان. رشد و فناوری، 14(53): 36-44.

No tags for this post.
خروج از نسخه موبایل