تیمی از پژوهشگران باستان‌شناس موفق به کشف بقایای زغال شده تکه نانی پهن و مسطح شده‌اند که حدود ۱۴ هزار و۴۰۰ سال پیش توسط انسان‌های شکارچی و گردآورنده غذا تهیه‌شده بود. اهمیت این یافته به دلیل قدمت آن است که بسیار قدیمی‌تر از تصورات پیشین بوده و مرتبط با دوران پیش از شروع کشاورزی است.
ما با توجه به این کشفیات می‌دانیم که محصولاتی مشابه نان پخته‌شده، بسیار پیش‌تر از زمانی که ما تصور می‌کنیم و قبل‌تر از آغاز کشاورزی تهیه‌شده‌اند. گام بعدی تحقیقات پژوهشگران، این است که ارزیابی کنند آیا تولید و مصرف نان تحت تأثیر ظهور کشت و پرورش گیاهان قرار دارد یا خیر؟
بر اساس گزارش‌های رسمی منتشرشده در این رابطه، کاوش‌های باستان‌شناسی در یک محوطه پیش‌ازتاریخی در کشور اردن منجر به کشف تکه‌های متعددی از نان شده است. این محوطه تاریخی در شمال شرقی کشور اردن قرار دارد. در این مطالعات، باستان‌شناسان موفق شدند بقایای گونه‌های وحشی متعددی از غلات را کشف و آنالیز کنند که می‌توان آن‌ها را اجداد گیاهان و غلات بومی و اهلی‌شده امروزی دانست. ازجمله این غلات می‌توان به einkorn یا نوعی گونه باستانی گندم مدیترانه‌ای، جو و جو دو سر اشاره کرد.
آمایا آرانز اوتاگوی (Amaia Arranz Otaegui) از باستان‌شناسان این گروه تحقیقاتی و پژوهشگر دانشگاه کپنهاگ در کشور دانمارک در رابطه با کشفیات فوق، گفت: «این نان‌های کشف‌شده بسیار شبیه به نمونه نان‌های مخلوط با سبزیجاتی است که در محوطه‌های باستانی اروپا که به دوران نوسنگی و همچنین روزگار امپراتوری روم تعلق دارد، بوده که پیش‌ازاین در ترکیه و بخش‌هایی از اروپا کشف‌شده بودند.»
وی در ادامه توضیحات خود افزود: «ما با توجه به این کشفیات می‌دانیم که محصولاتی مشابه نان پخته‌شده، بسیار پیش‌تر از زمانی که ما تصور می‌کنیم و قبل‌تر از آغاز کشاورزی تهیه‌شده‌اند. گام بعدی تحقیقات ما، این است که ارزیابی کنیم آیا تولید و مصرف نان تحت تأثیر ظهور کشت و پرورش گیاهان قرار دارد یا خیر؟»
به گفته باستان‌شناسان، این نان باستانی توسط مردم فرهنگ موسوم به ناتوفیان که در فاصله ۱۲هزار و ۵۰۰ تا ۹ هزار و ۵۰۰ پیش از میلاد در منطقه لووانت زندگی می‌کردند، تهیه‌شده است.
توبیاس ریشتر (Tobias Richter) دیگر پژوهشگر و باستان‌شناس دانشگاه کپنهاگ که در این مطالعات حاضر بود، درباره مردم فرهنگ ناتوفیان گفت: «شکارچیان و گرداوری کنندگان غذا که فرهنگ ناتوفیان را شکل داده بودند، به‌طور خاص برای ما جالب و خاص هستند زیرا آن‌ها در دوره انتقالی زندگی انسان به سر می‌بردند که طی آن انسان‌های کوچ‌نشین بیشتر متمایل به سکونت در یک منطقه خاص شده بوده و رژیم غذایی آن‌ها نیز با تغییراتی قابل‌توجه روبه‌رو شده بود. تیغه‌های ساخته‌شده از سنگ چخماق در کنار سایر ابزارهای سنگی که در محوطه‌های باستانی مربوط به ناتوفیان کشف‌شده‌اند، باستان‌شناسان را به این نظریه رسانده‌اند که مردم این فرهنگ باستانی، با روش‌هایی متفاوت و مؤثر توانسته‌اند از گیاهان بهره‌برداری کنند.»
لارا گونزالز کاراترو (Lara Gonzalez Carratero) باستان‌شناس و پژوهشگر یونیورسیتی کالج لندن با کمک میکروسکوپ‌های الکترونیکی، ترکیبات نان‌های باستانی کشف‌شده را مورد مطالعه قرار داد. وی و سایر اعضای این گروه تحقیقاتی، معیارها و روش‌های جدیدی برای شناسایی محصولات مبتنی بر غلات باستانی مانند نان و فرنی ارائه کردند.
دوریان فولر (Dorian Fuller) دیگر پژوهشگر این پروژه مطالعاتی نیز اعلام کرد: «تهیه و پخت نان مشتمل بر پردازش کار فشرده‌ای است که شامل زهکشی، آسیاب کردن غلات و شستشو و پخت می‌شود.»
پیش‌ازاین روش‌های کشاورزی ابداع شوند، تولید نان مطرح شده و این امر به‌عنوان یک پدیده خاص دیده می‌شود. به اعتقاد پژوهشگران، تمایل به مصرف بیشتر این غذای ویژه احتمالاً به تصمیم‌گیری برای شروع بهره‌برداری از غلات تبدیل‌شده است. همه این موارد، متکی به تحولات روش‌شناختی جدیدی است که به ما امکان می‌دهد بررسی کنیم چگونه مصرف و تولید نان از میزان بسیار کم به یک پدیده گسترده و همه‌گیر تبدیل شد.
شرح کامل این پژوهش و یافته‌های به‌دست‌آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی PNAS منتشرشده و در اختیار پژوهشگران قرار دارد.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: sciencealert، usatoday، upi، newsweek، independent
No tags for this post.