در نتیجه، ایجاد محیط شهری ایمن، خلاق، پاسخگو و در دسترس باید توسط سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهری مورد توجه قرار گیرد. در دهه 1990م، کودکان به فهرست گروه‌هایی که برنامه‌ریزان باید در فرایند برنامه‌ریزی به آنان توجه کنند، اضافه شدند؛ زیرا در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد بر شهر دوستدار کودک تاکید شد. الگوی شهر دوستدار کودک درصدد اعطای حق شهروندی به کودکان، افزایش آگاهی، بالابردن مشارکت جمعی، کاهش خشونت علیه کودکان و توجه به مسایل زیست محیطی است.
از دیدگاه کنوانسیون حقوق کودک، شهر دوستدار کودک درصدد اجرای تعهد خود برای تحقق بخشیدن به طیف وسیعی از حقوق بشر برای همه کودکان است.
شهر دوستدار کودک باید موارد ذیل را ضمانت نماید:
1-تصمیم گیری در مورد شهر خود
2-شرکت در خانواده، جامعه و زندگی اجتماعی
3-حفاظت از کودکان در برابر خشونت و استثمار
4-شرکت در رویدادهای فرهنگی و اجتماعی
5-دسترسی به خدمات اساسی مانند آموزش و پرورش، سرپناه و مراقبت‌های بهداشتی
6-زندگی در محیط پاک
7-به رسمیت شناختن کودک به عنوان یک شهروند
شهردوستدار كودك چه مشخصاتی باید داشته باشند؟
شهرها و محیط های شهری، علاوه بر بزرگسالان، مخاطبان خردسال و تیز بینی دارد كه بسیار بیشتر، از آنها تاثیر می پذیرند. اما كودكان دنیا را به صورتی كاملا متفاوت ادراك می كنند. این ادراك، تصویری از محیط را در ذهن كودك به وجود می آورد كه با تصاویری كه از محیط در ذهن بزرگسالان ایجاد می شود، تفاوت بنیادین دارد. با این وجود، بسیاری از فضاهایی كه برای كودكان خلق می شوند به ابعاد مختلف وجودی كودك توجه ندارند و با درک‌ها، فعالیت ها و نیازهای مصرف كننده آن هماهنگ نیستند. در واقع این فضاها با توجه به ویژگی ها و درک‌های بزرگسالان ( نه كودكان) شكل گرفته اند. این فضاها نه تنها به رشد كودك در ابعاد مختلف كمك نمی كنند، بلكه در بسیاری از موارد باعث پدید آمدن احساس كسالت در كودك می شوند، زمینه بروز رفتار های ناهنجار را در او به وجود می آورند و موجب كم رنگ شدن خلاقیت های ناب كودكانه می شوند .
شهر دوستدار كودك یك سیستم محلی دارای مدیریت مناسب است كه برای اجرای حقوق كودكان و شهروندان تعهد دارد. در یك شهر دوستدار كودك، جوانان و كودكان، در فرایندهای مدیریت، اجرا، برنامه ریزی، تقسیم منابع و ارزشیابی، برنامه مشاركت فعال دارند. كودكان برای همكاری در خانواده، جامعه و زندگی اجتماعی تشویق می شوند. خدمات اساسی اجتماعی مانند مراكز بهداشتی، آموزش، سرپناه، آب و امكانات مناسب برای همه وجود دارد .كودكان در مقابل استثمار، خشونت، سوءاستفاده های جنسی و سوء رفتارها محافظت می شوند. خیابان ها و محله ها برای روند جامعه پذیری و بازی آنان امن خواهد بود. فضای سبز و بازی برای آنان فراهم می شود. آلودگی و ترافیك در این شهرها بایستی كنترل شود. وقایع و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی شهروندان حمایت می شود و تضمین می كند كه كودكان بایستی به عنوان شهروندانی برابر با دسترسی به هر گونه خدماتی بدون تبعیض های سنی، جنسی، درآمدی، قومی، فرهنگی و مذهبی یا بر اساس توانایی جسمی شناخته شوند. یك شهر دوستدار كودك فعالانه به تحقق حقوق تمامی شهروندان جوان متعهد می شود از آن جمله می توان به ارایه نظرهایشان درباره «شهر مطلوب»، امكان رفت و آمد امن در خیابان ها، امكان دیدن دوستان و بازی، زندگی در محیطی بدون هیچ آلودگی و امكان مشاركت در رویدادهای فرهنگی و اجتماعی اشاره كرد.
فضای شهری تهران؛ مشکل‌های کودکان
بیش از ۵ سال است که مسوولان شهری شهر تهران تلاشی را آغاز کرده‌اند تا تهران بتواند به عنوان “شهرِ دوستدار کودک” شناسایی شود. با اینهمه هم نگاهی به آمارهای کودکان بازمانده از تحصیل و آمارهای کودکان در معرض خشونت و هم گشت‌وگذاری ساده در شهر تهران به هر شهروندی ثابت می‌کند که نه فقط تهران برای رسیدن به این هدف سال‌ها فاصله دارد، که به‌نظر می‌رسد هر سالی که می‌گذرد ما از رسیدن به چنین هدفی دور و دورتر هم می‌شویم.
بهاره فلاحی، دکتری سیاست‌گذاری مسکن دانشگاه پوترای مالزی (UPM) در این خصوص گفته است:علیرغم اینکه تهران دارای بیش از 1 میلیون و 600 هزار نفر کودک هست اما در راستای تحقق شاخص های شهر دوستدار کودک ضعیف عمل کرده است.
وی به این ضعف ها اشاره کرده و گفته است: بر اساس اصل شهر دوستدار کودک هیچ کودکی فارغ از نژاد، جنسیت، ملیت، مذهب، قومیت، رنگ، زبان و توان مالی نباید از تبعیض رنج ببرد و تمامی خدمات زیربنایی و رو بنایی شهر (بهداشت، درمان، آموزش، تفریحی و غیره) باید به‌طور عادلانه در میان کودکان تقسیم شود. همراستا، حقوق کودکان به عنوان یک شهروند در جامعه شهری باید به رسمیت شناخته شود و کار کودک در هر شکلی که مانعی برای آموزش، سلامت روحی و جسمی است، با نظارت دولت و قوانین منع شود، درحالیکه تحقق این شاخص‌ها در کلانشهر تهران محقق نشده است.
به گفته وی، اتفاقات ناخوشایند در زمینه کودک آزاری نشانگر این است که تهران با شاخص شهر دوستدار کودک فاصله زیادی دارد و شهر برای کودکان امنیت لازم را ندارد.
وی به مشکل فقر مسکن در میان کودکان اشاره کرده و افزوده است: بیشترین نرخ فقر مسکن کودکان زیر 18 سال مربوط به جنوب تهران با 53 درصد، منطقه 19 با 61 درصد و منطقه 17 با 58 درصد است. کودکان بی خانمان به شکل معمول به بهزیستی ارجاع داده می‌شوند. بسیاری از این کودکان به دلیل کمبود امکانات به بستگان درجه 1 سپرده می‌شوند، تعدادی از این بستگان توانایی نگهداری آنها را ندارند و تعداد خیریه‌ها هم پاسخگوی نیاز این تعداد از کودک بی‌خانمان نیست.
No tags for this post.