امیر عبدوس با اشاره به ضوابط اجرایی طرح مصوب طبیعت گردی آشوراده اظهار داشت: بر اساس این ضوابط مالکیت عرصه های ملی جزیره تماما متعلق به دولت و غیر قابل واگذاری است؛ هرگونه سازه که توسط مجری در محدوده 22 هکتاری ایجاد می شود به مدت معین و به صورت موقت با رعایت صرفه و صلاح دولت متناسب با طرح توجیهی اقتصادی طرح که متعاقبا به تصویب سازمان می رسد، برای اجرای طرح در اختیار مجری قرار گرفته که پس از انقضای مدت فوق به سازمان حفاظت محیط زیست مسترد خواهد شد.
وی افزود: آشوراده جزیره ای در منتهی الیه شرقی ذخیره گاه زیستکره میانکاله است، منطقه ای که اطلاق عنوان ذخیره گاه زیستکره بر آن و ثبت آن در فهرست ذخیره گاه های بیوسفر برنامه انسان و کره مسکون سازمان بین المللی یونسکو(UNESCO-MAB)، سازمان حفاظت محیط زیست را ملزم به اجرای یک سری برنامه ها در این ذخیره گاه می کند.
وی اظهار داشت: یکی از این برنامه ها تدوین طرح مدیریت و زون بندی منطقه به منظور استفاده های مختلف از عرصه های طبیعی منطقه از جمله استفاده های تفرجی و طبیعت گردی در اینگونه مناطق با مشارکت جوامع بومی و به نفع اقتصاد و معیشت پایدار بومیان است.
عبدوس گفت: واگذاری غیرقانونی 380 هکتار از اراضی ملی این جزیره در مدت سال های 1380 تا 1384 توسط گروهی از سوداگران زمین با سوء استفاده از موقعیت، باعث شد تا سازمان حفاظت محیط زیست با یاری دستگاه قضایی و سازمان بازرسی کل کشور، تمامی توان خویش را برای باز پس گیری این اراضی و ابطال اسناد واگذار شده به نفع دولت جمهوری اسلامی ایران به کار بسته و خوشبختانه در سال 1387 این مهم تحقق یافت و مجددا حاکمیت مطلق دولت و سازمان حفاظت محیط زیست بر این جزیره تحکیم شد.
وی ادامه داد: از آن سال تاکنون همچنان حلقه مفقوده ای در این منطقه وجود دارد و آن همانا عدم وجود زیرساخت های اولیه برای ساماندهی امور طبیعت گردی و عدم وجود بستر لازم برای مشارکت جوامع بومی و انتفاع آنان از ظرفیت های اقتصادی طبیعت گردی این جزیره است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان افزود: جزیره ای که سالیان متمادی مورد استفاده های مختلف مردم بومی بوده که در تنها روستای موجود در این جزیره سکونت داشتند، همچنین برخی دستگاه های دولتی از جمله آموزش و پرورش و شیلات نیز در آن تاسیسات و مستحدثاتی داشتند که تاکنون نیز به صورت ناقص در حال بهره برداری از تاسیسات خود هستند.
وی گفت: بخش های شمالی این جزیره یکی از بهترین زیستگاه های زمستان گذرانی و زادآوری گونه های جانوری آبزی و کنارآبزی و منطقه ای مناسب برای پرنده نگری است اما هیچگونه امکاناتی برای توسعه و ترویج این فعالیت در این جزیره تعبیه نشده و گروه هایی که به منظور پرنده نگری به این جزیره سفر می کنند به شدت از کمبود امکانات اولیه و زیرساخت های لازم برای طبیعت گردی در این جزیره گله دارند.
عبدوس افزود: تنها واحد حفاظتی سازمان حفاظت محیط زیست در این جزیره نیز واحد محیط بانی آشوراده است که صرفا به ادای مسئولیت خویش در جهت حفظ و حراست از حیات وحش جزیره مشغول و از خدمات رسانی به گروه های طبیعت گردی معذور است، اینجا است که ضرورت تدوین و اجرای طرح مدیریت منطقه نمود بیشتری می یابد.
وی اظهار داشت: مطالعه و تدوین این طرح مدیریت از سال 1385 آغاز و تا سال 1390 مرحله توجیهی و تفضیلی آن به پایان رسید و بر مبنای آن عرصه هایی از جزیره که بر اساس مطالعه توان اکولوژیک و ظرفیت قابل تحمل محیط، قابلیت تمرکز فعالیت های طبیعت گردی را دارند جانمایی و عرصه هایی که می توان در آنها به تفرج گسترده پرداخت نیز مشخص شده اند.
عبدوس با بیان اینکه برای اجرای این طرح مدیریت دو رهیافت متصور است، گفت: رهیافت اول تامین اعتبار زیرساخت های آن توسط سازمان متولی و تصدی گری مستقیم سازمان حفاظت محیط زیست بر آن است که خلاف سیاست های اصل 44 و برون سپاری تصدی گری‌ها و خلاف استانداردهای مدیریت ذخیره گاه های زیستکره است که می گوید این گونه فعالیت ها باید با مشارکت جوامع بومی و برای تامین منافع آنان باشد.
وی افزود: اما رهیافت دوم اجرای طرح به صورت فاینانس توسط یک عامل سوم است که بتواند ضمن حفظ مالکیت و حاکمیت سازمان حفاظت محیط زیست، با اخذ اعتبارات دولتی، زیرساخت هایی را برای مشارکت جوامع بومی و انتفاع آنان از منافع اقتصادی حاصل از طبیعت گردی تامین کند.
عبدوس ادامه داد: از این رو استانداری گلستان این مسئولیت را پذیرفت و سازمان همیاری شهرداری های استان گلستان به نمایندگی از استانداری مسئولیت طراحی و مطالعه ارزیابی اثرات زیستمحیطی این طرح را عهده دار شد.
وی گفت: طرح اولیه ارائه شده از سوی سازمان مذکور به لحاظ وجود برخی از مغایرت ها با ضوابط مورد عمل سازمان حفاظت محیط زیست و تناقض با طرح مدیریت منطقه که قبلا توسط سازمان تهیه و تصویب شده بود مورد تایید سازمان حفاظت محیط زیست واقع نشد و انطباق این دو طرح 4 سال به طول انجامید تا بالاخره در بهمن ماه 96 این دو طرح بر هم منطبق شدند و مجوز نهایی ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح به تصویب کمیته ملی ارزیابی اثرات زیست محیطی سازمان رسید.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان افزود: گام بعدی، تصویب این طرح در کمیته ملی طبیعت گردی بود که این مهم نیز در خرداد ماه 97 تحقق یافت، اکنون این طرح که ضوابط اجرایی آن واجد مترقی ترین استانداردهای جهانی است آماده اجرا است تا هم متضمن حفظ ارزش ها و کارکردهای بیولوژیک منطقه باشد و هم بتواند منافع جوامع بومی را تامین و آنان را در حفاظت و بهره برداری خردمندانه از این منطقه سهیم کند.
وی ادامه داد: سازمان حفاظت محیط زیست ضمن تشکر از نگرانی تمامی گروه های علاقمند به محیط زیست، سازمان های مردم نهاد، تشکل ها و انجمن های علمی به لحاظ دغدغه و نگرانی از آینده این جزیره، اطمینان می دهد که در این طرح تمامی ملاحظات قوانین داخلی و استانداردهای جهانی حفاظت رعایت شده و همچنین تمامی شایعات و شبهه افکنی ها در خصوص هرگونه واگذاری عرصه های ملی، هتل سازی و سوء استفاده های اشخاص در این جزیره را تکذیب است.
عبدوس با اشاره به طرح مصوب طبیعت گردی آشوراده گفت: در برنامه ریزی فضایی طرح طبیعت گردی آشوراده با در نظر گرفتن زیرساخت‌‌‌‌ها و امکانات موجود و ظرفیت گردشگری منطقه، کاربری های تفرجی، پشتیبانی و خدماتی به صورت متمرکز صرفا در محدوده 22 هکتاری واقع در منتهی الیه غربی مستثنیات 48 هکتاری فعلی جزیره آشوراده قابل انجام بوده، لذا امکان هیچ گونه ساخت و ساز و بارگذاری دیگری در خارج از این محدوده مجاز نیست.
وی افزود: با توجه به اینکه طرح های گردشگری در داخل مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان بخشی از وظایف و اختیارات قانونی موضوع ماده 6 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و قانون شکار صید به طور کلی در راستای اهداف و برنامه های حفاظتی سازمان در مناطق است، سازمان محیط زیست همواره مالک اصلی طرح بوده و مدیریت و نظارت بر همه جوانب اجرای طرح وظیفه ذاتی سازمان است.
وی ادامه داد: بر این اساس صرف نظر از اینکه مجری نهایی طرح ها چه شخص یا نهادی خواهد بود، همه اجزا و متفرعات مربوط به طرح های طبیعت گردی و گردشگری در داخل مناطق تحت مدیریت سازمان، از حیث حقوق و تکالیف سازمان ملحق به مناطق تحت مدیریت بوده و حسب مورد ضوابط و مقررات حاکم بر مناطق یاد شده بر آن مستقر خواهد بود، لذا برای حفظ حقوق فوق، اعطای حق بهره برداری به اشخاص صرفا در قالب خرید خدمات دستگاه های اجرایی از بخش خصوصی یا مشارکت در اجرای طرح های زیست محیطی خواهد بود.
وی به کاربری های مجاز در این منطقه اشاره کرد و گفت: غرفه های ارائه محصولات بومی، سنتی و صنایع دستی،
پارکینگ خودروهای برقی مختص مجموعه گردشگری، موزه، مرکز بازدیدکنندگان، مرکز اطلاعات سایت، اورژانس و آتش نشانی، نمازخانه و خدمات جانبی، رستوران و سفره خانه سنتی، محوطه رو باز بازی کودکان، فضاهای اقامتی(اکولاژ)،
فضاهای خدماتی زون اقامتی، عرصه های ورزشی گردشگران، زمین های ورزشی، زون شنا و ماهیگیری، محوطه کمپینگ طبیعت گردی، فضای خدماتی زون کمپینگ، سایت سوارکاری و اصطبل، سایت دوچرخه سواری، اسکله ورود به جزیره، محدوده شنای بانوان، محدوده شنای آقایان و پاتوق ساحلی کاربری های مجاز در این منطقه است.
عبدوس اظهار داشت: همچنین تاسیسات جمع آوری آب باران و ذخیره سازی آن در محدوده 22 هکتاری به عنوان بخشی از آب بهداشتی مورد نیاز طبیعت گردان، سیستم های بازیافت آب خاکستری به منظور مدیریت مصرف آب و کاهش نیاز به تامین آب و لزوم طراحی و نصب پنل های خورشیدی و ضرورت استتار سلول های فتوولتائیک در منظر منطقه برای همخوانی با محیط پیرامونی برخی از الزامات و ضوابط اجرایی زیست محیطی طرح است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان گفت: همچنین بر اساس این طرح مقرر شد برق مورد نیاز طرح در اولویت اول از طریق پنل های خورشیدی تامین و در اولویت دوم از برق ثابت موجود در منطقه استفاده شود و ایجاد هر نوع پست جدید برق مجاز نیست.
به گفته وی برای دفع فاضلاب، سیستم های پکیج متناسب با محل‌‌های مورد نیاز قرار داده و پس از جمع‌آوری به خارج از جزیره انتقال داده شوند.
عبدوس افزود: طبق مطالعات طرح تفصیلی پناهگاه حیات وحش و ذخیره گاه زیستکره میانکاله، ظرفیت برد بازدید روزانه در محدوده طبیعت گردی متمرکز، 500 نفر در روز است که از این میزان تعداد 50 نفر به طور همزمان می توانند از محدوده مسیرهای تریل طبیعت گردی گسترده جزیره استفاده کنند به منظور نظارت بر حسن عملکرد مجری در این حوزه، این امر تحت نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان و سرمحیط بانی آشوراده در شرق جزیره صورت خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه یک پاسگاه محیط بانی کمکی در حوزه غربی جزیره توسط مجری راه اندازی می شود، گفت: تنها اسکله موجود برای تردد در جزیره اسکله قدیمی موجود است که چنانچه اسکله جدیدی بنا شود اسکله موجود باید برچیده شود.
عبدوس اظهار داشت: بر اساس این طرح، ساخت و سازها با استفاده از مصالح بوم آورد و قابل بازیافت انجام شود، در غیر این صورت حتی الامکان از سیستم های پیش ساخته برای احداث بناها استفاده شود و بخش اصلی ساخت و ساز و حمل مصالح در بندر ترکمن به انجام برسد.
وی گفت: با توجه به حساسیت های موجود در حال حاضر به عنوان جاذبه طبیعت گردی، صرفا مشاهده پرندگان بومی و مهاجر و مناظر بکر پیرامون مسیرهای تفرج گسترده جزیره امکان پذیر بوده و لیکن انجام فعالیت بالن سواری حتی خارج از فصل مهاجرت به دلیل ایجاد هراس و فرار پرندگان بومی زیستگاه های منطقه در جزیره آشوراده مورد تایید نیست.
عبدوس با بیان اینکه در مناطقی که ساخت و ساز صورت نمی گیرد، الزاما پوشش گیاهی بومی باید حفظ شود اظهار داشت: در رابطه با امکان ماهیگیری، بدیهی است انجام این نوع کاربری فقط با صدور مجوز از اداره کل محیط زیست استان و شیلات امکان پذیر خواهد بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان تاکید کرد: ضروری است به منظور کاهش سطح آلودگی آب خلیج گرگان، تمام قایق های ویژه تردد مسافران و گردشگران در مسیر بندر ترکمن به جزیره آشوراده، به موتور چهارزمانه مجهز شوند.
وی تصریح کرد: قرارداد اجرای طرح گردشگری جزیره آشوراده پیرامون نحوه اجرایی شدن بندهای این تفاهم نامه، با هماهنگی دفتر حقوقی سازمان حفاظت محیط زیست و با رعایت مصالح دولت تنظیم و متعاقبا تعهدات لازم از مجری اخذ خواهد ش و در هر مرحله عدم رعایت مفاد این صورت جلسه، به تشخیص سازمان حفاظت محیط زیست موجب سلب صلاحیت مجری و خلع ید از وی خواهد بود.
وی درباره پایش منطقه گفت: مهندس ناظر زیست محیطی طرح موظف است علاوه بر ارائه گزارش های هفتگی به محیط زیست استان، هر سه ماه یک بار به انجام پایش زیست محیطی در تمام سطح منطقه بپردازد، مهمترین پایش باید پایش اکولوژیک از عناصر زیستی منطقه باشد که ممکن است تحت تاثیر فعالیت گردشگران قرار گیرند که توسط این پایش می توان میزان اثرات زیانبار حضور گردشگران را بر روی فاکتورهای زیستی جزیره آشوراده مد نظر قرار داده و نسبت به برنامه های گردشگردی آتی در منطقه بازنگری کرد.
به گفته وی مهندس ناظر زیست محیطی طرح هر جا که لازم باشد باید برای رفع عدم انطباق ها یا علل بالقوه و بالفعل آنها مطابق رویه، اقدام اصلاحی و پیشگیرانه مناسب اعمال کند.
وی گفت: انجام گشت های زیست محیطی و بازرسی توسط ناظر زیست محیطی به صورت روزانه در سطح منطقه انجام و به صورت گزارشی از عملکرد آنها ثبت شود تا اثرات طرح به طور منظم در سطح جزیره تحت پایش قرار گیرد.