در نیمکره شمالی متوسط اوج سالانه خورشید در ۳۱ خرداد ساعت ۱۷:۵۶ نصف‌النهاری به وقت ایران است. از نظر نجومی در هر چهار سال یکبار در آخر خردادماه و سه بار اول تیرماه انقلاب تابستانی رخ می‌دهد و در هر سال یکی از این دو روز که در آن انقلاب تابستانی رخ می‌دهد درازترین روز سال است اما از نظر تقویمی و عرفی انقلاب تابستانی روز اول تیرماه درنظر گرفته می‌شود.
روز انقلاب تابستانی خورشید بیش از هر زمان دیگر (۲۳٫۵ درجه) نسبت به نقطه قطب شمال اوج (ارتفاع) پیدا می‌کند و بر روی مدار راس‌السرطان در نیمکره شمالی نیز عمود می‌تابد. وقتی خورشید به این نقطه انقلاب تابستانی می‌رسد هنگام ظهر بیشترین ارتفاع نسبت به افق جنوب ناظر دارد و در شمالی‌ترین سمت نسبت به نقطه افق شرق طلوع کرده و در شمالی‌ترین سمت نسبت به نقطه افق غرب غروب می‌کند و این نشان دهنده آغاز فصل تابستان در نیمکره شمالی است. در این روز ساکنانی که در منطقه راس سرطان زندگی می‌کنند ظهرهنگام خورشید را دقیقا در بالای سر خود می‌بینند.
در اوایل بهار طول شب و روز تقریبا برابر است اما به مرور زمان طول روز بیشتر می‌شود و در زمان انقلاب تابستانی که بلندترین روز سال است به بیشترین ساعات خود می‌رسد و با نزدیک شدن به فصل پاییز کم‌کم روزها کوتاه‌تر شده تا مجددا در آغاز پاییز به برابری شب و روز بینجامد.
در نیمکره جنوبی شرایط دقیقاً برعکس نیمکره شمالی می‌باشد و فصلها متقابل همدیگرند. با انقلاب تابستانی در نیمکره شمالی و آغاز تابستان ساکنان نیمکره جنوبی انقلاب زمستانی و آغاز فصل زمستان را تجربه می‌کنند.
انقلاب تابستانی ایران دقیقا چه هنگامی است؟
مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در این خصوص به ایسنا گفت: خورشید در گردش ظاهری بر کره آسمان طی 355 روز (یک سال خورشیدی) صورت‌های فلکی منطقةالبروج را طی می‌کند که به این مسیر "مدار گرفت" یا "دایرةالبروج" می‌گویند. از سوی دیگر از امتداد استوای زمین و ترسیم آن روی کره آسمان، دایره بزرگی پدید می‌آید که کره آسمان را به دو نیمکره شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند.
وی عنوان این دایره بزرگ را "استوای آسمانی" ذکر کرد و یادآور شد: با توجه به اینکه استوای آسمان با دایرةالبروج زاویه 23.5 درجه می‌سازند، دو دایره دایرةالبروج و استوای آسمانی متقاطع هستند که در دو نقطه همدیگر را قطع می‌کنند که به این نقاط "اعتدالین" گفته می‌شود. تقاطع اعتدالین شامل اعتدال بهاری و پاییزی می‌شود.
وی خاطر نشان کرد: نقاط طرفین اعتدالین را "انقلابین" می‌گویند. یکی از آنها انقلاب تابستانی و دیگری انقلاب زمستانی است.در نقاط انقلابین، خورشید به بیشترین کشیدگی زاویه‌ای نسبت به استوای آسمان در حرکت ظاهری خود می‌رسد.
عتیقی با اشاره به آغاز انقلاب تابستانی، اظهار کرد: با رسیدن خورشید به نقطه انقلاب تابستانی، در روز پنج‌شنبه 31 خرداد ماه جاری در ساعت 14 و 37 دقیقه به وقت ایران، خورشید به نقطه انقلاب تابستانی خواهد رسید. در این وضعیت تابستان در نیمکره شمالی از جمله ایران آغاز می‌شود. درست در این لحظه زمستان در نیمکره جنوبی آغاز می‌شود و فصل سرما در این این نیمکره از راه خواهد رسید.
علت گرمای تابستان چیست؟
عتیقی با اشاره به دلایل افزایش دما در تابستان، ادامه داد: گرمای تابستان نه به دلیل نزدیکی خورشید به کره زمین، بلکه به دلیل عمود تابیدن آن در این موقع از سال در نیمکره شمالی است.
وی با بیان اینکه برخی دلیل افزایش دما در تابستان را نزدیک شدن خورشید به کره زمین می‌دانند، خاطرنشان کرد: این در حالی است که در تابستان نیمکره شمالی زمین از خورشید 5 میلیون کیلومتر دورتر است. به عبارت دیگر در تابستان زمین 5 کیلومتر هم از خورشید دورتر می‌شود اما در فاصله 150 میلیون کیلومتری زمین تا خورشید این تفاوت فاصله، تاثیر چندانی بر تغییر دمایی در سطح زمین ندارد.
به گفته وی دلیل کاهش و افزایش دما در سطح زمین مربوط به فاصله زمین تا خورشید نیست، بلکه به دلیل عمود یا مایل تابیدن خورشید است.
No tags for this post.