فرونشست، آلودگی هوا، آلودگی صوتی، از بین رفتن باغ ها، توزیع نامناسب فضای سبز در مناطق، عقب‌ماندگی شدید در شبکه حمل و نقل عمومی، فرسودگی ناوگان های حمل و نقل عمومی، بارگذاری ساختمانی خارج از گنجایش جمعیتی شهر، توزیع نامناسب سقف جمعیت‌پذیری در مناطق و …. از جمله مهمترین آسیب‌هایی کلانشهر تهران به حساب می آیند.
پرویز آقایی، دکتری تخصصی اقتصاد شهری در این خصوص گفت: کلانشهر تهران به دلیل مسایل و مشکل های متعدد اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی و زیست‌محیطی و از جمله سازمان فضایی به مرحله‌ای از بحران رسیده است که به‌نظر می‌رسد آنچه بیش از هرچیز این بحران‌ها را تشدید می‌کند نظام مدیریت حاکم بر این شهر و عدم کنترل و هدایت آن به خصوص بی‌توجهی به رهیافت مدیریت یکپارچه است که هر بخشی از اجزای این سیستم شهری به صورت بیمارگونه به حیات خود ادامه می‌دهند.
به گفته وی، آسیب‌های مربوط به کلانشهر تهران همزمان با رشد جمعیت و توسعه کالبدی آن، چنان فراگیر گشته است که در اغلب اسناد فرادستی به‌وضوح به نمایش درآمده است. این آسیب‌ها به عنوان معلول دارای عللی هستند که برخی از آنها به دلیل نبود قوانین مدون یا ضعف قانونی و برخی نیز به دلیل اجرایی نکردن قوانین همواره بار افزایشی خود را گسترانیده است.
آسیب‌های زیست محیطی که زندگی در تهران را سخت کرده‌اند
وی به آسیب‌های زیست محیطی کلانشهر تهران پرداخت و اظهار کرد: انواع آلودگی ها( آلودگی هوا، صوتی و …) به دلیل کیفیت پایین بنزین و استفاده بیش از حد وسایل نقلیه شخصی، کمیت منابع آبی شهر تهران( کاهش 25 درصدی ذخایر آبی) به دلیل آلوده بودن سفره آب های زیر زمینی، تخریب باغ ها و مناطق سر سبز شهری، تخریب خاک دشت تهران و بیابانی شدن آن، شدت مصرف انرژی(4 برابر متوسط جهانی)، زباله شهری و مدیریت پسماند( تولید روزانه 7هزار تن زباله)، بالا بودن پتانسیل لرزه خیزی شهر تهران به خصوص در گسل های مشاء و ری، توسعه بیش از حد صنایع در محدوده بلافصل شهری و تخطی از قوانین و سرانه پایین فضای سبز در برخی مناطق و توزیع نامناسب آن، از جمله مهمترین آسیب‌های مسایل شهری در حوزه زیست محیطی شهر تهران به حساب می آیند.
وی به راهکارهای مهم مدیریتی این آسیب ها اشاره کرد و گفت: افزایش سهم شهرداری ها از مالیات بر سوخت های فسیلی از 30 به 50 درصد، تجهیز شهر تهران به سیستم پیشرفته فاضلاب با بسیج نهادها و سازمان ها، تجهیز شهر تهران به سیستم پیشرفته فاضلاب، نظارت مدیریت شهری و دستگاه های تابعه بر هدر رفت منابع آبی، تدوین و بازنگری در قوانین شهری و جلوگیری از تغییر کاربری های سبز، افزایش نرخ مالیات بر حامل های انرژی و فرهنگ سازی و آموزش شهروندان، مقاوم سازی بناها و عدم صدور مجوز برای ساختمان های ناپایدار، انتقال صنایع به خارج از محدوده بلافصل شهر تهران و جلوگیری از احداث صنایع در این محدوده، از جمله راهکاری مهمی هستند که می توان برای کاهش آسیب های این حوزه شهری تدبیر کرد.
ریشه دواندن ضعف‌های کالبدی و زیر ساختی در کلانشهر تهران
وی تصریح کرد: همچنین جدا از مسایل زیست محیطی، آسیب های اقتصادی، مدیریتی، ساختاری و قانونی، اجتماعی و فرهنگی، کالبدی و زیر ساختی نیز متوجه کلانشهر تهران است.
وی ادامه داد: وجود بافت‌های آسیب پذیر حاشیه ای، فرسوده و ناکارآمد، کیفیت پایین ابنیه شهر تهران در برابر زلزله، متراکم ساختن و بلند مرتبه سازی و تبعات ناشی از آن، تخریب باغ ها و ساخت واحدهای مسکونی به خصوص در مناطق کوهپایه ای شمال شهر، رویکردهای سنتی در مواجه با حل مشکل های زیرساختی و کالبدی شهر از جمله بزرگراه سازی و احداث پل های طبقاتی، ضعف زیر ساخت های حمل و نقل عمومی، احداث شهرهای جدید یا کارکرد خوابگاهی در اطراف شهر تهران و هجوم روزانه جمعیت ساکن آن به تهران و تبعات ناشی از آن، تاکید طرح های شهری به کاربری اراضی، حریم شهر و توسعه شهری بدون توجه به خواست ها و انتظارات شهروندان، آشفتگی در سبک شهرسازی تهران و گسست در معماری ایرانی- اسلامی نیز از جمله مهمترین آسیب های کالبدی و زیر ساختی کلانشهر تهران است.
آیا راه برون‌رفت از مشکل‌های تهران انتقال پایتخت است؟
این در حالی است که برخی تصور می‌کنند با انتقال پایتخت به شهری دیگر، تمام مسایل حل می‌شود.
محمود میرلوحی، عضو شورای شهر تهران و عضو کمیسیون برنامه و بوجه در این خصوص گفت: هم اکنون سه نوع نگاه نسبت به تهران وجود دارد، نگاهی که فقط بحران‌ها را می‌بیند و معتقد است کار تهران به آخر خط رسیده و مشکل هاش ازجمله آلودگی هوا، ترافیک قابل حل و فصل و درمان نیست.
معاون اجرایی شورای شهر ادامه داد: نگاه دوم این است که اساسا نباید به این مشکل‌ها اعتنا کنیم. از همان اول هم به این مشکل‌ها نگاه نکردند و نتیجه‌اش شرایطی است که امروز با آن مواجه هستیم.
وی راه برون‌رفت از معضلات تهران را نگاه سومی دانست که شورای شهر هم به دنبالش است و افزود: تهران دارای ظرفیت‌های فراوان، مشکل‌ها و چالش‌های قابل توجهی است، براساس نگاه سوم باید با استفاده از تدبیر، مطالعه و جامع‌اندیشی مشکل ها را حل کرد.
وی با بیان اینکه شورا در برنامه پنج ساله سوم شهرداری به دنبال نگاهی جامع و همه‌جانبه‌گرانه است، افزود: این نگاه که باید از تهران مهاجرت کرده و همه باید برویم را شْدنی نمی‌بینیم. اگر قرار بود انتقال پایتخت قابل اجرا باشد تا به حال این اتفاق رخ داده بود، چراکه این موضوع طی سال‌های مختلف مطرح شده است.
رفع چالش‌ها با هوشمند سازی شهر تهران
محمد فرجود، مدیرعامل سازمان فناوری شهرداری تهران نیز به راهکارهای مناسب خروج از مشکل‌های شهر تهران پرداخت و گفت: کلان شهر تهران در آینده نزدیک باجمعیتی بالغ بر ده میلیون نفر به ابر شهری تبدیل خواهد شد که بر اساس آمارها کیفیت زندگی در این شهر ۱۵ درصد از شاخص‌های جهانی پایین‌تر خواهد بود. بی تردید اینکه در یک سال بیش از صد روز هوای تهران ناسالم باشد موضوع خطرناکی است که باید ما را به این نکته برساند که در حوزه حمل ونقل بسیار ضعیف عمل کرده ایم.
وی ادامه داد: در تمامی شهرهای دنیا ایجاد فرایندهای هوشمند سازی به یک اولویت تبدیل شده و تدوین برنامه ها نیز بر اساس همین اولویت انجام می شود. دراروپا بر اساس جمعیت چالَش‌هایی در شهرهای بزرگ بود که با استفاده از هوشمند سازی بسیاری از آنها حل و فصل شد. بدون کار کارشناسی می توان عنوان کرد که آلودگی هوا و ترافیک از موضوع های جدی کلان شهر تهران است و باید راهکارهای مناسب برای حل این مشکل ها اندیشده شود و در این مسیر حتما راهکار تحقق شهر هوشمند می تواند بخشی از مشکل را حل کند.
فرجود تاکید کرد: ایجاد شهر هوشمند یک فرایند و مسیر است که سازمان فناوری شهرداری تهران در مسیر آن حرکت می‌کند. برای شهر هوشمند شاخص‌هایی تعریف می شود و این شاخص‌ها در حال حاضر عرضه شده‌اند تا بدانیم که در تحقق این مهم در چه جایگاهی قرار گرفته‌ایم.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.