مجله popular science در جدیدترین شماره خود به موضوع طول عمر بشر پرداخته است.
تاکنون فعالیت‌های گسترده و متنوعی برای مقابله با بالا رفتن سن و مرگ صورت گرفته است و دانشمندان به روش‌های مختلفی تلاش کرده‌اند تا مانع از نابودی بشر شوند. آن‌ها با انواع داروها یا فرآیندهای زیستی درصدد توقف فرآیند پیر شدن سلول‌های بدن بوده‌اند به‌گونه‌ای که سلول‌ها به بازسازی خود ادامه دهند و هیچ‌گاه مرگ به سراغ آن‌ها نیاید. در این راستا، تاکنون محققان متعددی فعالیت‌هایی در این زمینه‌ها داشته‌اند.
«بیل فالون»، بنیاد طول عمر را در اواخر دهه 1970 میلادی به عنوان یک مؤسسه غیرانتفاعی و با این عقیده تأسیس کرد که انسان به مردن نیازی ندارد؛ و بعد از مدتی تجارتی را در این زمینه آغاز کرد و شروع به فروش مکمل‌ها به افراد کرد و آزمایش‌هایی را برای تحقق عمری جاودانه انجام داد. با گسترش فعالیت‌های این بنیاد، بنیان‌گذاران آن امیدوارند روزی برسد که با پیشرفت علم و فناوری‌های روز، بشر مرگی غیرارادی را تجربه نکند.
گوگل هم در سال 2013 کارخانه Calico را راه‌اندازی کرد که از این طریق بتواند چالش‌های مرتبط با افزایش عمر و بیماری‌های مربوط به آن را حل کند. دو سال بعد، مارک زاکربرگ، مؤسس فیس‌بوک به همراه همسرش 3 میلیارد دلار روی یک طرح علمی به منظور درمان تمام بیماری‌ها سرمایه‌گذاری کرد. در ادامه، جف بزوس بنیان‌گذار کمپانی آمازون به همراه همکارش، روی کمپانی Unity Biotechnology سرمایه‌گذاری و در سال 2016 افتتاح کردند؛ آن‌ها در این پروژه روی بیماری‌های مرتبط با افزایش سن فعالیت می‌کنند.
از زمانی که مؤسسه ملی بهداشت در سال 1974 مؤسسه‌ای را پیرامون مسائل طول عمر تأسیس کرد، دانشمندان منابع بیشتری را به این چالش اختصاص دادند. به دنبال آن، بودجه مؤسسه ملی بهداشت طی سال‌های گذشته دو برابر شده و به بیش از 2 میلیارد رسیده است.
«فالون» که در این حوزه پیشگام بوده، معتقد است که انسان‌ها با هر سنی می‌تواند تا 130 سالگی به زندگی ادامه دهد. دانشمندان امیدوارند که به زودی راهکارهای جدیدی ایجاد شوند که مرگ را برای بشر به یک گزینه انتخابی تبدیل خواهد کرد. فالون 8 ساله بود که از مادرش شنید: «مرگ هم بخشی از زندگی است». این جمله به مذاق او خوش نیامد و همیشه به این فکر می‌کرد که باید راهی برای مقابله با مرگ باشد و همین باعث شد تا زمانی که بزرگ‌تر شد با تحصیلاتی که در این زمینه انجام داد، به دنبال راهکاری برای پرچالش‌ترین مسئله بشر بیابد و زندگی را برای او جاودانه کند.
دو دارویی که سروصدا کردند
محققان راه‌های مختلفی را برای مقابله با پیر شدن آزمایش کردند. به عنوان مثال، متفورمین در سال 1958 در انگلیس و در سال 1972 در کانادا تأیید گرفت. این دارو با افزایش حساسیت انسولینی، توانایی بدن را در پردازش مواد قندی افزایش می‌دهد. این تأثیر روی متابولیسم گلوکز از جمله دلایل اصلی است که در حال حاضر در آمریکا از متفورمین برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می‌شود اما سازمان غذا و دارو، آن را تا سال 1994 تأیید نکرده بود. تا آن زمان، تحقیقات صورت گرفته روی این دارو نشان می‌داد که علاوه بر درمان دیابت، باعث طول عمر هم می‌شود و به نظر می‌رسد نسبت به دیگر داروها، در بیماران دیابتی تا 40 درصد خطر ابتلا به دیابت را نیز کاهش می‌دهد.
به طور کلی، فرآیند پیری و افزایش سن در سطح سلولی رخ می‌دهد اما این اتفاق مدت‌ها زمان می‌برد. زیست‌شناسان در قرن بیستم تصور می‌کردند که سلول‌ها نامیرا هستند اما این تفکر در دهه 1960 زمانی دگرگون شد که یک از دانشمندان به تقسیم سلولی پی برد. در واقع، تقسیم سلولی به رشد بدن و نیز ترمیم آسیب‌دیدگی‌ها کمک می‌کند. از آن زمان به بعد، محققان دریافتند که حتی سلول‌هایی که تقسیم می‌شوند نیز همچنان به رشد خود ادامه می‌دهند و همین باعث می‌شود که در ترمیم DNA و چرخه پروتئین‌ها، چربی‌ها و سایر مولکول‌های کلیدی ناکارآمد می‌شوند.
در این سلول‌ها که قادر به نگهداری از خود نیستند، آسیب‌ها تجمع می‌یابد و مانع از عملکرد طبیعی بدن در ترمیم بافت‌ها می‌شود. به همین دلیل، به مرور حواس بدن کاهش می‌یابند، پوست دچار افتادگی می‌شود، مفاصل به سروصدا می‌افتند و ماهیچه‌ها تحلیل می‌روند و درنهایت، بیماری‌های مربوط به بالا رفتن سن بروز می‌کنند و انسان را به مرگ نزدیک می‌کنند. سکته مغزی، آلزایمر، مشکلات ریوی، دیابت، بیماری‌های قلبی و سرطان از مهم‌ترین عواملی هستند که خطر مرگ را به دنبال دارند.
متفورمین و راپامیسین، دو دارویی هستند که دانشمندان امیدهای فراوانی به آن‌ها بسته‌اند و بسیاری، آن‌ها را اکسیر جوانی می‌دانند. آزمایش‌های مشترکی که روی موش‌ها انجام‌شده، نشان داده است که هردوی این داروها قادرند باعث افزایش طول عمر شوند. تحقیقات مبنی بر آن است که راپامیسین به عنوان نوعی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن عمل می‌کند بنابراین در جراحی‌های پیوند عضو مورد استفاده قرار می‌گیرد و اثرات محدودکننده انرژی را تقلید می‌کند.
کم‌تر خوردن به بدن فشار وارد می‌کند و به سلول‌ها هشدار می‌دهد که زمان توقف تقسیم سلولی رسیده است و درنتیجه روی ترمیم و بازسازی بدن متمرکز می‌شود که هر دو باعث طول عمر و جوان شدن بدن می‌شود. راپامیسین همچنین هنگام حذف یک وعده غذایی نیز چنین اثری دارد. همچنین محققان بر این باورند مبتلایان به دیابت که از داروی متفورمین استفاده می‌کنند، نسبت به افرادی غیردیابتیکی که چاق بوده و وضعیت بدنی بیمارتری دارند، 17 درصد کم‌تر می‌میرند.
راهکارهای امروزی
در سال جاری استارتاپی شروع به کار کرده است که از طریق گرفتن سلول‌های بنیادی از بندناف جنین و تزریق آن به افراد سالمند، تلاش می‌کنند تا آن‌ها را به‌روزهای جوانی برگردانند و مانع از پیر شدن آن‌ها شوند. با این کار ارگان‌های ضعیف شده افراد سالمند، بهبود یافته و شروع به ترمیم و بازسازی می‌کند.
راه دیگری که برای جاودانه کردن انسان وجود دارد، این است که دانشمندان سعی می‌کنند سلول‌های پیر و فرتوتی را که تقسیم سلولی در آن‌ها متوقف شده، از بدن حذف کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از این سلول‌های پیر، سیگنال‌های شیمیایی تولید می‌کنند که با عملکرد سلول‌های سالم تداخل دارند و ممکن است باعث بروز علائمی چون التهاب شده و به ایجاد بیماری‌های مرتبط با افزایش سن کمک کند.
محققان، کار حذف سلول‌های پیر را در موش‌ها با استفاده از گروهی از داروها موسوم به «عوامل سنولیتیک» انجام می‌دهند. این عوامل، سلول‌های پیر بدن انسان را هدف قرار می‌دهند. آن‌ها در حال حاضر، مشغول انجام آزمایش‌های بالینی هستند تا این قبیل داروها را روی انسان‌های مبتلا به بیماری‌های کلیوی مزمن انجام دهند.
مترجم: ندا اظهری
No tags for this post.