جزیره ایستر از جزایر پلی نزی است که در جنوب شرقی اقیانوس آرام قرارگرفته و به دلیل وجود مجسمه‌های باستانی عجیبش دارای شهرتی جهانی است. این جزیره در سال ۱۸۸۸ به کشور شیلی ملحق شد و جزیره‌ای خاص برای این کشور به‌حساب می‌آید. در سراسر جزیره ایستر تندیس و مجسمه‌های یادبودی از ساکنان نخستین این سرزمین باقی‌مانده که به آن‌ها مو آی می‌گویند. این مجسمه‌های سنگی توسط مردم اولیه راپانیو ساخته‌شده است. این جزیره از سوی یونسکو یک سایت میراث جهانی شناخته‌شده است که به همراه منطقه پارک ملی راپانیو محافظت می‌شود.
نحوه حرکت دادن این سنگ‌ها و مجسمه‌ها مشابه حرکت دادن یک یخچال فریزر بزرگ توسط شما در منزل است که آن را ذره‌ذره حرکت داده و جابه‌جا می‌کنید. مطالعات پژوهشگران همچنین نشان می‌دهد که سنگ‌های بزرگی که به‌عنوان کلاه روی سر مجسمه‌ها قرار دارد با استفاده از سطح شیب‌دار به بالای سر مجسمه‌ها برده شده‌اند.
مطالعات باستان‌شناسی و بررسی تاریخ گذشته این جزیره نشان می‌دهد که مردم ساکن آن در طول تاریخ با انواع بلایای گوناگون درد و رنج از قبیل؛ خشک‌سالی، بیماری‌های همه‌گیر، جنگ‌های متعدد، تاخت‌وتاز ناگهانی، استعمار و تا قطع درختان جنگلی روبه‌رو شدند که همین موارد باعث از بین رفت ساکنان این جزیره شد. تاریخ زندگی ساکنان نخستین این جزیره به فاصله سال‌های ۳۰۰ تا ۱۲۰۰ میلادی برمی‌گردد.
برخی از مجسمه‌های این جزیره دارای سرپوشی بسیار عجیب‌وغریب هستند که به شکل یک سنگ آذرین سرخ‌رنگ بر فراز سر این مجسمه‌ها قرار دارد. یافته‌های زمین‌شناسی نشان می‌دهد که این سنگ‌های سرخ‌رنگ از بخش دیگری از جزیره به این منطقه حمل شده و پس از افراشته شدن مجسمه‌ها، به آن‌ها افزوده‌شده‌اند.
سؤالی که برای مدت‌ها ذهن پژوهشگران را به خود مشغول کرده بود، چگونگی حمل این سنگ‌های ۱۲ تا ۱۳ تنی به بالای سر مجسمه‌هایی با ارتفاع حدود ۴ متر است. تیمی از باستان‌شناسان دانشگاه پنسیلوانیا طی یک سال گذشته به‌طورجدی به بررسی این مسئله پرداخته و سرانجام راز آن را کشف کردند.
سین دابلیو هیکسون (Sean W Hixon) باستان‌شناس مرکز ایالتی انسان‌شناسی پن (Penn State anthropology) در این رابطه گفت: «بسیاری از مردم به این ایده فکر کرده‌اند اما گروه تحقیقاتی ما نخستین گروهی است که با اتکا به مطالعات باستان‌شناسی و شواهد قطعی به بررسی مسئله و حل آن پرداخته است.» امروزه این موضوع از سوی پژوهشگران پذیرفته‌شده است که این مجسمه‌های یکپارچه به کمک حرکت سنگ‌ها از معدن به محل خود منتقل‌شده‌اند. در حقیقت نحوه حرکت دادن این سنگ‌ها و مجسمه‌ها مشابه حرکت دادن یک یخچال فریزر بزرگ توسط شما در منزل است که آن را ذره‌ذره حرکت داده و جابه‌جا می‌کنید. نکته جالب در این میان، وجود فاصله ۱۲ کیلومتری بین محل قرارگیری مجسمه‌ها و معدن اصلی آن‌ها است.
بر اساس گزارش منتشرشده در این رابطه در مجله علوم باستان‌شناسی (Archaeological Science) این کلاه‌ها پس از احداث مجسمه‌ها، بعدازاینکه در قالب خام از معادن به جداشده به سمت مجسمه‌ها آورده شده و بعد از ساخته‌شدن مجسمه‌ها روی آن‌ها قرار گرفتند. پژوهشگران برای اثبات این فرضیه استدلال می‌کنند که سنگ‌های قرمز و نارنجی استفاده‌شده روی سر مجسمه‌ها را می‌توان در مسیر معدن تا محل فعلی مجسمه‌ها مشاهده کرد.
بر این اساس پژوهشگران اعتقاددارند که سنگ‌های فوق‌الذکر با استفاده از سطح شیب‌دار به بالای سر مجسمه‌ها برده شده‌اند. نتایج آزمایش‌های فتوگرامتری و تصویربرداری‌های فوق پیشرفته سه‌بعدی نشان‌دهنده وجود نشانه‌گذاری‌هایی روی بدنه این کلاه‌ها است. این موضوع نشان می‌دهد سنگ‌های استفاده‌شده به‌صورت ساده روی زمین کشیده نشده‌اند و از سطح شیب‌دار بالابرده نشده‌اند زیرا در این صورت روی سطح صاف و مسطح سنگ‌ها، خراش می‌افتاد.
در عوض، محققان معتقدند که بومیان این جزیره، با استفاده از فن پارکوکینگ (parbuckling technique)، یک رمپ بزرگ به بالای مجسمه ایستاده ساخته و برای انتقال بارهای سنگین از طناب‌های حلقوی زیر شیء استفاده کرده‌اند. این روش توسط پژوهشگران آزمایش‌شده و نتیجه‌بخش بوده است.
در این میان بهره بردن از اهرم چرخشی به شما این امکان را می‌دهد که اشیای سنگین را به‌آرامی از سطح شیب‌دار بالا ببرید. به گفته پژوهشگران، برای انجام این کار، به ۱۵ کارگر قوی‌هیکل نیاز است.
این مسئله که چرا ساکنان جزیره ایستر این‌همه تلاش را انجام دادند، هنوز معلوم نیست. اکثر محققان به‌صراحت معتقدند که وجود این کلاه‌ها برای ایجاد تمایز بین مجسمه‌ها یا نشان دادن قدرت بیشتر یک مجسمه خاص است. در این میان دلیل وجود این کلاه‌ها هر چه که می‌خواهد باشد، باید پذیرفت که قرار دادن این کلاه‌ها بر فراز سر مجسمه‌ها کاری کوچک نیست، بنابراین این مجسمه‌ها باید برای ساکنان جزیره اهمیتی بسیار زیاد و عمیق داشته باشند. این مجسمه‌ها که عموماً بسیار بزرگ هستند از سنگ‌های یکپارچه ساخته‌شده و به آسمان خیره شده‌اند و شمار آن‌ها به ۸۸۷ مجسمه سنگی می‌رسد که درمجموع در جزیره و در موزه آن به نمایش گذاشته‌شده است. در سال ۲۰۱۱ بزرگ‌ترین مجسمه مو آی دریکی از حفاری‌ها از خاک بیرون آورده شد که نشانگر این است که این مجسمه قدیمی‌تر و بزرگ‌تر از دیگر نمونه‌های کشف‌شده است.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: iflscience
No tags for this post.