صنعت گل محمدی؛ نیازمند به کارگیری دانش و فناوری
هم اکنون محصول های عمد‌ه‌ای از گل محمدی مانند گلاب، اسانس و گلبرگ خشک تهیه می شود که در صنایع دارویی، عطرسازی، فرآورد‌ه‌های بهداشتی و آرایشی و صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.
اما آنچه که گلاب را از سایر خوراکی‌ها متمایز می‌کند خواص و کاربردهای آن در مصرف طب سنتی با توجه به طبع گرم آن و همچنین استفاده آن در رفع یا کاهش آثار بیماری‌ها از جمله بیماری‌های گوارشی و دردهای روماتیسمی و گلودرد و بیماری‌های تنفسی و… بوده و همچنین در تقویت قلب و معده، رفع اضطراب، ایجاد آرامش، تقویت حواس درونی و حواس باطنی و… تاثیر بسزایی دارد.
گل محمدی؛ داروی ضد افسردگی
محسن پویان، مدیر پروژه دهکده گیاهان دارویی جهادانشگاهی خراسان‌جنوبی، گفت: از گل محمدی در ساخت برخی داروهای گیاهی از جمله قطره گل سرخ استفاده می‌شود که دارویی ضد افسردگی است.
وی با اشاره به اینکه گل محمدی، درختچه‌ای پر شاخ و برگ با انشعابات فراوان که به خانواده گل سرخ تعلق دارد، افزود: در سطح گیاه تیغ‌هایی وجود دارد که منشا اپیدرمی دارند و گل‌های آن صورتی و معطر است که در تهیه اسانس و گلاب استفاده دارد .
وی با اشاره به اینکه در گلبرگ‌های آن اسانس وجود دارد که از دو قسمت تشکیل شده است، تصریح کرد: بخشی از آن مایع و «اولئوپتن» نام دارد که روغنی و بسیار معطر و بخش دیگر آن جامد و بی‌بو است به نام «استئاروپتن» که تا 30 درجه سانتی‌گراد حالت جامد دارد .
پویان بیان کرد: در اسانس آن علاوه بر این ماده، «سیترونلول» نیز وجود دارد و مصرف گل آن مفرح و مسهل است و برای رفع اخلاط خونی و درمان یبوست نیز از آن استفاده می‌شود .
وی یادآورشد: در بیماری‌های سردرد، ضعف قلب، تقویت لثه‌ها، زخم دهان و لثه‌ها و به صورت استعمال خارجی برای ترمیم زخم‌ها، رفع بوی ناشی از ترشحات رحمی در زنان و قطع زگیل، ناراحتی‌های پوستی، رویاندن گوشت تازه بر زخم‌های عمیق، تحلیل ورم اعضا، شکستگی اعضا و رفع بدبویی عرق کاربرد دارد .
پویان ادامه داد: از گل‌محمدی در ساخت برخی داروهای گیاهی استفاده می‌شود که برخی از آنها "سنالین"، "پودر سنالین" و «قطره گل سرخ» است.
تولید سالانه بیش از 23 هزار تن گلاب در کشور
جدا از خواص درمانی این گل می تواند درآمد زایی زیادی هم به همراه داشته باشد. مطابق آمار سطح زیر کشت گل محمدی در ایران بالغ بر ۱۲هزار هکتار است و از سطح بر اساس آمارهای موجود از وزارت جهاد کشاورزی سالانه بیش از ۲۳ هزار تن گلاب در کشور تولید می‌شود که از این میزان تولید گلاب در کشور، حدود ۴۰درصد به مصرف بازارهای داخلی رسیده و ۶۰ درصد مابقی به خارج از کشور صادر می‌شود.
ضمن اینکه تولید این گل تقریبا در سراسر کشور می تواند کشت و تولید شود، ۶استان در کشور بیشترین میزان تولید گل محمدی در کشور را در اختیار دارند که شامل استان‌های اصفهان، کرمان، کرمانشاه، فارس و آذربایجان شرقی هستند. تولید سالانه بیش از ۷هزار تن گل محمدی در شهرستان کاشان، این شهرستان را به قطب تولید محصول مذکور در کشور تبدیل کرده است، همچنین سطح زیر کشت گل محمدی در این شهرستان بالغ بر یک هزار و ۷۰۰ هکتار است. بخش های قمصر، برزک، نیاسر، جوشقان و کامو از جمله بخش ها مهم مرکز تولید گل محمدی در این شهرستان مطرح هستند. بیشترین سطح زیر کشت گل محمدی و تولید گلاب و صادرات آن مربوط به استان‌های فارس، کرمان و اصفهان است.
مطالعات مالی و اقتصادی طرح توجیهی کشت گل محمدی
با نگاه اقتصادی به موضوع، اگر پایین‌ترین سطح تولید در ایران یعنی ۳تن در هکتار را در نظر بگیریم، با احتساب قیمت ۱۲ تا ۱۵هزارتومان برای هر کیلوگرم، درآمد حاصل از یک هکتار حدود ۳۶میلیون تومان خواهد بود. بنابراین طبیعی است که هیچ محصول د‌یگری از نظر اقتصادی به پای این گل نخواهد رسید. این در حالی است که مقرر شده مطابق برنامه ششم توسعه در قالب طرحی با عنوان توسعه باغ‌ها و گیاهان دارویی در اراضی شیبدار میزان تولید سه‌برابر شود. بنابراین مطابق برنامه، سطح زیر کشت این گل به ۴۵هزار هکتار و تولید آن به بیش از ۸۰۰هزارتن خواهد رسید.
بر این اساس با یک حساب سرانگشتی، د‌رصورت مساعد بودن شرایط تولید و افزایش ۶ تا ۱۰ تن برد‌اشت در هر هکتار، درآمد کشاورز به بیش از ۸۰میلیون تومان برای هر هکتار افزایش خواهد یافت. ضمن آنکه قیمت هر کیلوگرم اسانس گل محمدی در بازارهای جهانی ۸هزار د‌لار است. گفتنی است از هر سه تن گل محمدی، یک کیلوگرم اسانس استحصال می‌شود.
حال تصور کنید که با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز و دانش فنی، سطح زیر کشت گل محمدی در ایران تا ۳۰هزار هکتار افزایش یابد. در صورت وقوع چنین اتفاقی، اگر تولید هر هکتار را به طور متوسط شش‌تن در نظر بگیریم، هر ساله ۲۰هزار کیلوگرم اسانس به د‌ست خواهد آمد که درآمد صاد‌راتی حاصل از آن حدود ۶۰۰میلیارد تومان می‌شود. بنابراین لازم است مسوولان د‌ولتی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، نگاه ویژه‌ای به این بخش داشته باشند. زیرا این گیاه برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی، نه تنها روی د‌ست کشاورز باقی نمی‌ماند، بلکه گل‌ها تقریبا همیشه از پیش خرید‌اری می‌شوند.
تولید ثروت به وسیله گل سرخ
ایرج رستگار، مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان در حوزه تولید گل گفت: گل سرخ ثروت ساز ترین گل در جهان است. ارزش افزوده فرآورده های این گل بسیار بالاست.
وی همچنین اظهارداشت: پرورش گل محمدی احتیاجی به گلخانه و همینطور سیستم های خاص آبیاری و کنترل اقلیم ندارد. این گل را می توان در اراضی شیبدار و حتی نامرغوب ترین زمین ها کاشت.
وی در ادامه با بیان اینکه گل محمدی مقاوم به کم آبی است، افزود: سرمایه اولیه بسیاری کمی برای پرورش و تولید این گل در کشور نیاز است.
رستگار تصریح کرد: فرآورده های حاصل از گل محمدی می توان به گلاب، اسانس اول، اسانس دوم، اسانس تام مخصوص صنایع عطرسازی، آرایشی، بهداشتی و داروسازی، اسانس تام مخصوص صنایع غذایی، مصارف شخصی و خانگی، ماده معطر طبیعی فنیل اتیل الکل، کانکریت رز، ابسولوت رز و غیره را نام برد.
وی همچنین با عنوان اینکه ایران موطن اصلی و خاستگاه گل محمدی است، گفت: جشنواره های گل در فصل بهار یکی از کارکردهای اقتصادی بسیار مهم گل سرخ در جهان است.
مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان در حوزه تولید گل ضمن اشاره به این جمله که بازار گل محمدی در جهان یک بازار تشنه و رو به تزاید است، افزود: ایران با سطح زیر کشت بیش از ۱۷ هزار هکتار بزرگترین تولید کننده گل سرخ در جهان است.
وی با اشاره به اینکه سطح زیر کشت گل محمدی در ترکیه و بلغارستان هریک سه هزار هکتار است، یادآورشد: این کشورها با وجود پایین بودن سطح زیرکشت به لحاظ صنایع فرآوری و حجم تولید از ایران جلو تر هستند.
صادرات گل محمدی، خراسان‌جنوبی به هندوستان
هاشم ولی پورمطلق، رییس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌جنوبی نیز گفت: گل محمدی یکی از محصولات درآمدزا برای باغداران است.
وی، گل محمدی را گیاهی مقاوم در برابر شوری آب و سرما توصیف کرد و افزود: درخت گل محمدی سال سوم گلدهی کرده و سال پنجم به اوج گلدهی و باروری می‌رسد.
وی با بیان اینکه هفت واحد فعال فرآوری گل محمدی در استان فعال است، افزود: 50 درصد تولید گل محمدی استان در داخل استان فرآوری می‌شود.
رییس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه خراسان‌جنوبی به هندوستان، صادرات گل محمدی دارد، خاطرنشان کرد: در استان، شرایط سختی از نظر تنش‌های آبی داریم.
ولی پورمطلق از ارایه تسهیلاتی کم بهره و بلندمدت برای توسعه کشت گل محمدی در استان خبر داد و یادآور شد: امسال برای اولین بار گل محمدی در برابر خسارت‌ها بیمه شده است.
وی خاطرنشان کرد: آب مزارع کشت الگویی گل محمدی استان مجهز به سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و کم فشار است که از این طریق در مصرف آب بسیار صرفه جویی می‌شود.
برای جلوگیری از خام فروشی در صنعت گل محمدی باید محصول بر پایه دانش و فناوری تولید شود و در واقع مهم‌ترین فعالیت صنعت همین موضوع است.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.
