مدیران ناکارآمد شهری؛ بزرگترین مانع ترویج دوچرخه‌سواری
سازمان ملل اعلام کرد سوم ژوئن ۲۰۱۸ برابر با ۱۳ خرداد ۱۳۹۷ اولین سال ” روز جهانی دوچرخه سواری” است و از تمامی فعالان فرهنگ دوچرخه سواری خواست که در این تاریخ، اولین روز زندگی خود را با دوچرخه تجربه کنند تا حفظ محیط زیست و سلامت در جامعه پوشش همگانی یابد.
این قطعنامه که در تاریخ ۱۲ آوریل ۲۰۱۸ در ۷۲ جلسه منظم مجمع عمومی سازمان ملل متحد مورد بحث قرار گرفت، با توافق ۱۹۳ کشور عضو تصویب شد.
سازمان ملل بر این باور است که اگر می‌خواهیم با مشکلاتی مثل ترافیک، آلودگی هوا، آلودگی صوتی و کم تحرکی شهروندان مبارزه کنیم باید شهروندان را تشویق کنیم که ضمن تغییر سبک زندگی از وسایل پرتحرک‌تری برای حمل و نقل استفاده کنند البته با ترویج دوچرخه‌سواری می‌توان با یک تیر چند نشان را هدف قرار داد. مهار جزیره گرمایی در شهرها، کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کاهش آلودگی هوا و تضمین سلامت شهروندان همچنین کنترل پرخاشگری از جمله آثار مثبت رواج دوچرخه‌سواری است.
تاریخچه دوچرخه
دوچرخه در ۱۸۱۷ در شهر کوچکی در جنوب شرقی آلمان به دنیا آمده است. اولین دوچرخه‌ای که بارون «کارل ون دایس» ساخت تقریبا ۳۰ کیلوگرم وزن داشت. این در حالی است که چیزهای لازم برای یک دوچرخه واقعی امروزی، یعنی پدال و زین و ترمز، هنوز به آن اضافه نشده بود.
دوچرخه‌های اولیه برای مسافت‌های طولانی چندان به درد بخور نبودند و از نظر تجاری هم موفقیت آن‌چنانی برای سازننده به حساب نمی‌آمدند؛ اما اختراع دایس این شانس را داشت در تمام دنیا الهام‌بخش مخترعان دیگری شود تا در ۶۰ سال بعد گام به گام آن را تکمیل کنند، پدال و ترمز و چیزهای دیگر به آن اضافه و آن را به ماشینی تبدیل کنند که امروز می‌بینید.
حضور اولین دوچرخه در ایران
در ایران نیز در زمان قاجاریه کارکنان سفارت انگلستان دوچرخه را به ایران آوردند و از آن استفاده کردند. مردم به آن لقب «بچه شیطان » داده بودند. مغازه ها دوچرخه را کرایه می دادند و این طور این وسیله به مردم شناسانده شد. حسین آقا شیخ مغازه اش در خیابان شمس العماره به مردم دوچرخه کرایه می داد یا می فروخت. اولین باشگاه دوچرخه سواری در ایران در سال ۱۳۲۴ شکل گرفت و فدراسیون نیز به طور آماتور کارش را شروع کرد.
سهم دوچرخه سواری ایران و جهان
در چین ۳۷ درصد مردم دوچرخه سوار می شوند و در شانگ‌های ۶۰ درصد مردم از این وسیله برای رفت و آمد به محل کار از آن بهره می برند. در آمریکا بعد سلامتی آن بیشتر است.
در بلژیک نیز رفت آمدها با این وسیله صورت می گیرد. دوچرخه سواری ورزش ملی این کشور است. یک بلژیکی اصیل حتما یک دوچرخه گران قیمت دارد و به جای اتومبیل اش با لباس و کلاه آن به خیابان می رود. در سوئیس نیز یک روش سالم برای تردد بوده و مردم از آن لذت می برند.
در ژاپن ۱۵ درصد رفت و آمدها به محل کار با دوچرخه است. در چند سال گذشته بیش از ۱۰ میلیون دوچرخه توسط مردم این کشور خریداری شده است. امروز بیشتر مردم ژاپن برای سلامتی و جلوگیری از ترافیک شهری و استفاده نکردن از قطارهای متروی شلوغ و پر ازدحام از دوچرخه استفاده می کنند.
در فنلاند نیز مردم حتی برای مسافرت از آن استفاده می کنند توریست های فنلاندی، زنان خانه دار و بازنشستگان از این وسیله به شکل سنتی بهره می برند. در سوئد یک خانواده چندین دوچرخه دارد. در آلمان فرهنگی نهادینه شده است. کمتر آلمانی است که در کودکی از این وسیله استفاده نکرده باشد.
در دانمارک ۳۷ درصد مردم در طی روز از این وسیله استفاده می کنند وحتی دوچرخه به توریست ها رایگان داده می شود اما هلندی ها که رابطه شان با دوچرخه بسیار خوب است. در هلند بیش از ۲۵ درصد رفت و آمد شهری توسط دوچرخه صورت می گیرد. حتی خطوط دوچرخه سواری در خیابان ها وجود دارد و راه های رفت و آمد مخصوص دارند. یکی از معضات شهری آمستردام هلند کمبود پارکینگ دوچرخه است چرا که تعداد دوچرخه ها در خیابان ها ۴ برابر اتومبیل هاست!
دوچرخه دوست‌ترین شهرهای دنیا
بر اساس تحقیقی که به سفارش شرکتی در کپنهاگ در مورد دوچرخه‌دوست‌ترین شهرهای دنیا انجام شده است، ۱۲۲ شهر با جمعیت بیش از ۶۰۰ هزار نفر بررسی شده‌اند تا معلوم شود کدام شهرها در حال حاضر برای دوچرخه‌سوارها بهترین هستند. در اروپا محل تولد دوچرخه، کپنهاگ و آمستردام، در رتبه‌های اول و دوم قرار دارند، در آمریکای جنوبی بوینس‌آیرس در آرژانتین و ریودوژانیرو در برزیل در بالاترین رده هستند، در آسیا، قاره کهن و رکورددار آلوده‌ترین و پرترافیک‌ترین شهرهای دنیا، اوضاع این‌قدرها خوب نیست، توکیو، و ناگویا در ژاپن، بهترین شهرها برای دوچرخه‌سواری هستند، در آمریکای شمالی، رکورددار دوچرخه‌دوستی مونترال کاناداست و بعد از آن مینیاپولیس در آمریکا. با این حال در ۲۰ شهر زیر در طبقه‌بندی بهترین شهرهای دنیا برای دوچرخه‌سواری تنها سه شهر غیر اروپایی دیده می‌شود!
هیچ کدام از شهرهای ایران، نه تنها در ۲۰ شهر اول طبقه بندی بهترین شهرهای دنیا برای دوچرخه‌سوارها نیستند، بلکه در فهرست ۷۵ تایی هم نیستند!
پایتخت دوچرخه‌سواری در ایران
پایتخت دوچرخه‌سواری در ایران اما اصفهان است؛ جایی که بعضی خیابان‌های اصلی‌اش در ساعاتی از روز به روی تمام وسایل نقلیه به غیر از دوچرخه‌ها بسته می‌شود و مردم می‌گویند حتی سیاست‌مداران محلی و نماینده‌های شورای شهر هم دراین شهر با دوچرخه رفت و آمد می‌کنند.
جلوی دکان‌های بازارها در بیشتر شهرهای ایران هنوز می‌شود دوچرخه‌های قدیمی را دید و در بعضی شهرهای هنوز لحاف‌دوزها سوار دوچرخه می‌شوند و در محله‌های قدیمی رفت و آمد می‌کنند؛ با این حال دوچرخه در ایران هنوز تا حدود زیادی مردانه است، در بعضی از شهرهای ایران از جمله در تهران و مشهد شهرداری دوچرخه‌هایی برای استفاده عموم در معابر گذاشته است که معمولا به زنان امانت داده نمی‌شود، در بعضی شهرها هم سابقه برخورد با دوچرخه‌سواران وجود دارد؛ اما هنوز کمپین‌هایی هستند که امیدوارند می‌توانند با دوچرخه به جنگ آلودگی هوا و ترافیک و بیماری‌های ناشی از کم‌تحرکی زندگی کارمندی بروند.
سه‌شنبه‌های بدون خودرو
بیش از یک سال است که چالش سه‌شنبه‌های بدون خودرو توسط عده‌ای از فعالان محیط زیست در شهر اراک، یکی از آلوده‌ترین شهرهای ایران آغاز شده و با حمایت سازمان محیط زیست به باقی شهرها هم سرایت کرده است، هدف این چالش این است که با کاهش روزهای ماشین‌سواری مردم، از حجم آلودگی هوا کم و مردم را تشویق کند که بیشتر به سلامتی خودشان اهمیت بدهند. هرچند هم اکنون در ایران روزهای سه شنبه به نام روز « بدون خودرو » نام دارد اما چند نفر را می شناسید که در این روز دوچرخه سوار شده و به محل کار خود بروند!
موانع ترویج دوچرخه‌سواری در ایران
محمد درویش، مدیر کل سابق مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست درباره موانع ترویج دوچرخه سواری در ایران اظهار کرد: بزرگترین مشکل ما در ایران طی سه سال گذشته این بوده است که مجبوریم به بسیاری از مدیرانی که در جایگاهی به نام شهرداری قرار گرفته‌اند الفبای رهبری شهری را توضیح دهیم در حالی‌که شهرداران خود باید در زمینه طراحی و توسعه شهر بر اساس آموزه‌های زیست محیطی پیشگام باشند.
این فعال حوزه محیط زیست ادامه داد: متاسفانه شاهدیم که شهرداران «خودرومحوری» را مورد توجه و تمرکز قرار داده‌اند و به تعداد سازه‌هایی مانند اتوبان، بزرگراه، تونل، پل و تقاطع غیرهمسطح افتخار می‌کنند و درحقیقت با این عملکرد به خودرومحوری چراغ سبز نشان می‌دهند. این مدیران شهری با این عملکرد خود اعلام می‌کنند که تا چه حد آدم‌های اشتباهی برای این پست‌ها هستند بنابراین بزرگترین مانع ما در ترویج «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» و ترویج دوچرخه‌سواری، مدیران شهری هستند که خودرومحوری را الگوی مدیریت خود قرار دادند.
به گفته درویش، اگر در حوزه شهری، صاحب رهبران و مدیرانی باشیم که متخصص حوزه شهری هستند و خودشان مانند نصایح‌شان زندگی می‌کنند بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود. نباید فراموش کنیم که نمی‌توان مردم را فریب داد چون آنان می‌بینند که شهردار وین از مترو استفاده می‌کند و استاندار یکی از بزرگترین ایالت‌های اتریش کارت استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی دارد و هرگز سوار خودروی شخصی نمی‌شود همچنین مارک روته – نخست وزیر هلند، بوریس جانسون – وزیر امور خارجه انگلیس و امانوئل مکرون – رئیس جمهور فرانسه – پیوسته با دوچرخه تردد می‌کنند.
وی گفت: متاسفانه داخل ایران مردم، مدیران و مسوولان خود را در تهران، اصفهان، شیراز، مشهد و … هرگز سوار دوچرخه ندیده‌اند حتی برخی‌ها شاید دوچرخه‌سواری را کسرشان بدانند. در حالی‌که پیشنهاد تصویب روز جهانی دوچرخه از سوی یک کشور مسلمان یعنی ترکمنستان مطرح شد و با لابی‌های این کشور به تصویب رسید. جالب است که ترکمنستان یک صدم ایران هم مشکل ترافیک و آلودگی هوا را ندارد اما تشخیص داده است که باید مسیر آینده خود را این‌طور پیش ببرد.
درویش در عین حال به مشکل‌ها و چالش‌های پیش‌روی دوچرخه سواری زنان در جامعه اشاره کرد و گفت: این در حالیست که جمهوری اسلامی ایران تیم ملی دوچرخه‌سواری بانوان دارد بنابراین کارهای نکرده و راه‌های نرفته زیادی پیش رو داریم و باید با صبوری و گفت‌وگو به تدریج حل کنیم.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.
به این گزارش باید 20 داد