حتی شمار کودکان مبتلا به دیابت هم در مقایسه به سال‌های قبل افزایش یافته است که یکی از دلایل آن صنعتی‌تر شدن جوامعه و بی‌تحرک شدن افراد است. اما پزشکان بر این باورند که با رعایت برخی اصول تغذیه‌ای و مصرف برخی موادغذایی می‌توان این بیماری را درمان کرد. رژیم مدیترانه‌ای از جمله رژیم‌های تأثیرگذار به شمار می‌رود.
مجله Today`s Dietitian در جدیدترین شماره خود به این موضوع پرداخته است.
بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع 2، دست‌‌کم به طور هم‌زمان به بیماری دیگری هم مبتلا هستند. در واقع، مطالعات نشان می‌دهد که قریب 98 درصد افراد بزرگ‌سال آمریکایی مبتلا به دیابت حداقل به بیماری دیگری هم مبتلا هستند و حدود 90 درصد آن‌ها هم‌زمان با دو بیماری درگیرند. از شایع‌ترین بیماری‌ها در این بیماران می‌توان به فشارخون بالا، اضافه وزن یا چاقی، بالا بودن چربی خون و بیماری‌های قلبی و عروقی اشاره کرد.
مدیریت موفقیت‌آمیز بیماری دیابت به درمان بیماری‌های هم‌زمان وابسته است. تحقیقات حاکی از آن است که رژیم غذایی مدیترانه‌ای در کاهش بروز این مشکلات بسیار مؤثر است. رژیم مدیترانه‌ای نوعی الگوی تغذیه‌ای محسوب می‌شود که عوامل پرخطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی مانند چربی خون بالا، فشارخون و تری گلیسیرید بالا را در افراد مبتلا به دیابت بهبود می‌بخشد. این رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، نان و سایر انواع غلات، لوبیا، دانه‌های خوراکی و آجیل، حداقل مواد فرآوری شده و غذاهای تازه فصلی است. روغن زیتون اصلی‌ترین منبع چربی استفاده شده در این رژیم غذایی است و در کنار آن، ماست و پنیر نیز از مقدار کم تا متوسط و کم‌تر از چهار عدد تخم‌مرغ در هفته در آن مصرف می‌شود. افرادی که از این رژیم غذایی پیروی می‌کنند، کم‌تر گوشت قرمز را در برنامه غذایی خود قرار می‌دهند و تنها به مقدار کم اکتفا می‌کنند.
مدیریت بیماری‌های هم‌زمان با دیابت
رژیم غذایی مدیترانه‌ای در رده‌بندی سال 2018، به عنوان برترین رژیم برای کنترل بیماری دیابت و رژیم شماره یک برای توقف فشار خون بالا لقب گرفته است. این رژیم خطر بروز بیماری‌هایی چون فشار خون بالا و دیس‌لیپیدمی (افزایش یا کاهش چربی خون) را در مبتلایان به دیابت کاهش می‌دهد. در واقع، الگوی تغذیه‌ای مدیترانه‌ای ابتدا از سوی انجمن دیابت آمریکا، برای کنترل و مدیریت دیابت در افراد بالغ پیشنهاد شد که این امر تاکنون ادامه دارد.
فشار خون و چربی خون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی
فشار خون بالایی که کنترل نشده باشد، یکی از عوامل پرخطر انفارکتوس قلبی، رتینوپاتی (اختلال شبکیه ناشی از دیابت) و نفروپاتی (بیماری کلیوی به دنبال ابتلا به دیابت) محسوب می‌شود. فشار خون بالا تنها در 33 درصد مبتلایان به دیابت و فشار خون، تحت کنترل است. کنترل قند خون و چربی مهم‌ترین اصلی است که در مدیریت بیماری دیابت باید مورد توجه قرار گیرد. با وجود این، کاهش فشار خون بیشترین تأثیر را در کاهش خطر بروز بیماری‌های هم‌زمان با دیابت و مرگ و میر ناشی از دیابت در مبتلایان دارد. محققان همچنین معتقدند که رژیم غذایی مدیترانه‌ای حتی در کنترل دیابت بارداری هم اثرگذار است و تا 30 درصد می‌تواند خطر بالا رفتن فشار خون را در آن‌ها کاهش دهد.
شواهد حاکی از ارزش درمانی رژیم غذایی مدیترانه‌ای روی کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی است و حتی کاهش وزن را نیز به دنبال دارد. این رژیم، با بالا بردن میزان کلسترول HDL، کم‌تر در معرض بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند. در این رژیم، روغن زیتون و مواد غذایی کم‌چرب بیشتر مصرف می‌شوند که افزایش کلسترول خون را به دنبال دارد.
اضافه‌وزن و چاقی
طبق گزارش‌های ارائه‌شده از انجمن ملی دیابت، حدود 90 درصد مبتلایان به دیابت از چاقی یا اضافه وزن رنج می‌برند. این در حالی است که کاهش حد متوسط وزن در این افراد می‌تواند تا حد قابل توجهی قند خون و تری‌گلیسیرید را کاهش دهد.
غذاهای مدیترانه‌ای
غذاهای مدیترانه‌ای علاوه بر این‌که باعث بهبود و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های هم‌زمان با دیابت می‌شود، ابتلا به دیابت را نیز کاهش داده و از بروز عوارض درازمدت ناشی از دیابت مانند رتینوپاتی (بیماری شبکیه ناشی از دیابت) جلوگیری می‌کند. غذاهای سنتی مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، آجیل و دانه‌های خوراکی باعث شده که رژیم غذایی مدیترانه‌ای سرشار از فیبر بوده و به این طریق، با نگه‌داشتن وزن در حالت طبیعی، قند خون را نیز ثابت نگه می‌دارد. یافته‌ها نشان می‌دهد افرادی که بیشتر در رژیم غذایی خود از روغن زیتون استفاده می‌کنند در مقایسه با افرادی که از حداقل مقدار روغن زیتون مصرف می‌کنند، 16 درصد کم‌تر دچار بیماری دیابت می‌شوند. به ازای هر دو قاشق غذاخوری که روزانه روغن زیتون مصرف شود، خطر دیابت تا 9 درصد کاهش می‌یابد. رعایت این توصیه، خطر رتینوتراپی دیابتی را تا 43 درصد کم می‌کند.
در هرم رژیم مدیترانه‌ای معمولاً سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات، غلات کامل، آجیل و دانه‌های خوراکی، روغن زیتون، گیاهان و ادویه‌ها قرار می‌گیرند که اساس هر وعده غذایی روزانه است. در این هرم همچنین به فعالیت بدنی و لذت غذا خوردن با دیگران هم تأییدشده است.
غذاهای دریایی و پنیرهای سنتی و انواع ماست‌ها نیز در این رژیم مورداستفاده قرار می‌گیرند اما در حجم پایین مصرف می‌شوند. شیرینی‌ها تنها در موارد و مراسم خاصی چون عروسی یا مراسم سنتی سرو می‌شوند.
برای این‌که راحت‌تر بتوانید به رژیم غذایی مدیترانه پابند بمانید، بهتر است از آموزش بیماران شروع کنید که بیشترین تأثیر را به‌جا می‌گذارد. درواقع، رژیم مدیترانه‌ای تنها به رژیم غذایی محدود نمی‌شود بلکه این رژیم، نوعی سبک زندگی است که حرکت شما را تسهیل می‌کند.
برای دسترسی به جدیدترین شماره مجله Today`s Dietitian فایل پیوست را ملاحظه فرمائید.
مترجم: ندا اظهری
No tags for this post.