جهان اسلام مجموعه متنوعی از فرهنگ ها، آداب و رسوم و اقتصادها است. بیشتر مسلمانان، در کشورهای دارای بازارهای نوظهور زندگی می کنند و این اقتصادها در مجموع، 12 درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) و یک پنجم جمعیت جهان را تشکیل می دهند.
اقتصادهای نوظهور شامل کشورهایی با درآمد سرانه بالا مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و کویت، کشورها با درآمد متوسط به بالا مانند مالزی، ترکیه، ایران، عمان و تونس، کشورها با درآمد پایین تر مانند مراکش، پاکستان، اندونزی، مصر، بنگلادش و تاجیکستان هستند.
10 واقعیت درباره افزایش چشمگیر زنان شاغل در دنیای اسلام
- افزایش قابل توجه تعداد دانشجویان زن در کشورهای اسلامی
جهان اسلام با افزایش قابل توجه جوانان تحصیل کرده روبرو است. در این زمینه، حضور زنان در دانشگاه ها بسیار چشمگیرتر بوده است. در اندونزی، تعداد دانشجویان زن از 2 درصد در سال 1970 به حدود 33 درصد رسیده است؛ درحالیکه این آمار در بین مردان از 4 درصد به 29 درصد افزایش یافته است.
یک دهه قبل، در عربستان سعودی تنها 30 درصد دختران تحصیلات دانشگاهی داشتند که امروزه این آمار به حدود نصف افزایش یافته است و این آمار بالاتر از آمار کشورهایی مانند مکزیک، چین، برزیل و هند است. در ایران نیز حدود 46 درصد دانشجویان دانشگاه ها را زنان تشکیل می دهند.
- حضور چشمگیر زنان در حوزه علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM)
همزمان با آغاز چهارمین انقلاب صنعتی، حضور زنان در حوزه STEM افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. در بین 5 کشوری که حضور موفقی در حوزه های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات داشته و زنان از مردان در این زمینه پیشی گرفته اند، دانشجویان مسلمان زن کشورهای برونئی و کویت دیده می شود. در 18 کشور دیگر از جمله تونس، قطر، الجزایر، عمان، مالزی، اردن، بحرین، آذربایجان و امارات متحده عربی، زنان مسلمان حدود 40 درصد دانشجویان رشته های STEM را تشکیل می دهند.
در عربستان سعودی، 38 درصد دانشجویان حوزه STEM را زنان تشکیل می دهند. این آمار در ایران 34 درصد است، درحالیکه این آمار در انگلیس و ایالات متحده به ترتیب 36 و 30 درصد است.
- پیوستن 50 میلیون زن مسلمان به نیروی کار از آغاز هزاره جدید
با ورود تعداد قابل توجه زنان تحصیل کرده به بازار کار، یک انقلاب غیرمنتظره در اقتصاد جهان اسلام روی داد. پیش از این حدود 100 میلیون زن در اقتصادهای نوظهور جهان اسلام مشغول فعالیت بودند که با آغاز هزاره جدید، این آمار به 155 میلیون نفر افزایش یافت؛ نکته قابل توجه این است که این افزایش 50 درصدی تنها در 15 سال اتفاق افتاد.
نرخ مشارکت زنان مسلمان در بازار کار کشورهای مختلف، متفاوت است؛ به طور مثال این آمار در قزاقستان 74 درصد، مالزی و اندونزی 53 درصد، امارات متحده عربی 42 درصد، ترکیه 33 درصد، پاکستان 26 درصد، عربستان سعودی 21 درصد و این آمار به سرعت درحال افزایش است.
- افزایش GDP کشورهای اسلامی با افزایش حضور زنان
نسل جدید نیروی کار در اقتصادهای نوظهور جهان اسلام – زنان جوان و تحصیلکرده – با دسترسی به فناوری های نوین، به دنبال ایجاد فرصت های جدید در حوزه های مختلفی از جمله آموزش، بهداشت، صنایع غذایی، امور مالی، مد و فناوری، اطلاعات هستند.
درصورتی که برابری در زمینه اشتغال زنان فراهم شود، 5.7 تریلیون دلار دیگر به درآمد کشورهای اسلامی افزوده می شود و این امر می تواند GDP کشورهای منطقه را تا سال 2025 به 47 درصد برساند.
- سابقه تاریخی حضور زنان مسلمان در عرصه اقتصادی
شاید افزایش سریع حضور زنان مسلمان در اقتصادهای نوظهور، پدیده نسبتا جدیدی باشد؛ با این حال، جهان اسلام دارای یک الگوی برجسته است. حضرت خدیجه، بانوی تاجر ثروتمندی بود که به عنوان اولین زن به دین اسلام گروید و پس از ازدواج با پیامبر اسلام، ثروت و دارایی خود را برای حمایت از دین اسلام هزینه کرد.
- جهانی سازی، فناوری، جاه طلبی و ضرورت اقتصادی، طوفان جدید برای افزایش حضور زنان
جهانی سازی و فناوری های نوین، طیف وسیعی از فرصت های اقتصادی را برای زنان ایجاد کرده است. زنان تحصیلکرده در جهان اسلام، ایده های بلندپروازانه ای در ذهن داشته و به دنبال تحقق ایده های خود هستند. علاوه بر این، زنان مسلمان و تحصیکرده، مدل نان آوری سنتی والدین خود (کسب درآمد توسط پدر خانواده) را قبول ندارند؛ زنان و مردان در کنار هم تلاش می کنند تا سطح زندگی خانوادگی خود را ارتقا دهند.
(تصویر: Reuters)
- تعادل میان کار و خانواده
با وجود افزایش حضور زنان در عرصه های اقتصادی، زنان مسلمان به دنبال برقراری تعادل میان کار و خانواده هستند. این دسته از زنان شاغل، تقریبا سه برابر زمان خود را صرف کار بدون حقوق در منزل می کنند. زنان شاغل مسلمان در مناطق شهری، اغلب برای نگهداری از کودکان خود، به حمایت خانواده ها وابسته هستند.
- لزوم اتخاذ استراتژی های جدید کسب و کار متناسب با فرهنگ ها
پتانسیل عظیمی در حوزه کسب و کارهای محلی و چندملیتی وجود دارند. برای افزایش حضور زنان مسلمان در عرصه اقتصادی، به استراتژی های جدیدی متناسب با فرهنگ و آداب و رسوم هر کشور (مسلمان) نیاز داریم.
- تجارت الکترونیک، فرصت بی سابقه اقتصادی برای زنان مسلمان
زنان کارآفرین در جهان اسلام، از فرصت های ایجاد شده توسط فناوری دیجیتال به خوبی استفاده می کنند و این مسأله، مزیت رقابتی قابل توجهی برای آنان در بازار ایجاد کرده است. استارتاپ docHERS برای ارائه خدمات مشاوره پزشکی برای ساکنان مناطق دورافتاده توسط یک بانوی کارآفرین مسلمان پاکستانی، استارتاپ مد و فشن Hijup اندونزی، سیستم موتورسیکلت ویژه بانوان Ladyjek در شهر شلوغ جاکارتا، گروه Mumm foods مصر با مشارکت صدها بانوی خانه دار برای تهیه غذهای سالم و خانگی، نمونه هایی قابل توجهی در این حوزه محسوب می شوند.
فناوری های نوین، انعطاف پذیری و امنیت بیشتری را برای زنان مسلمان در اقتصادهای نوظهور جهان اسلام ایجاد کرده اند؛ درحالیکه این فناوری ها در غرب مترادف با کار سخت است.
- پیامدهای این روند فراتر از جهان اسلام است
تعداد زنان شاغل در کشورهای اسلامی درحال افزایش است و این روند به فراتر از بازارهای محلی (جهان اسلام) نیز کشیده می شود. حدود 800 میلیون زن مسلمان – جمعیتی بیشتر از جمعیت کشورهای ایالات متحد (325 میلیون نفر)، روسیه (144 میلیون نفر) و برزیل (207 میلیون نفر) – پتاسیل بالقوه ای برای رونق اقتصادی جهان اسلام محسوب می شود.
افزایش حضور زنان مسلمان و تحصیلکرده علاوه بر کمک به اقتصاد کشورهایشان و البته اقتصاد جهان اسلام، بر اقتصاد جهانی نیز تأثیر مثبت خواهد داشت.
مترجم: معصومه سوهانی
منبع: مجمع جهانی اقتصاد
No tags for this post.